Γράφει ο Μπάμπης Παπαδημητρίου
Στην Ελβετία, αυτές τις μέρες, όπως κάθε χρόνο μετά το 1971, εκατοντάδες στελέχη κυβερνήσεων, επιχειρήσεων και οργανισμών ανταλλάσσουν απόψεις για τα μεγάλα προβλήματα του πλανήτη. Οι φετινές συζητήσεις θα θυμίσουν πόσες πολλές φορές φιλοξένησε η Ελβετία «επαναστάτες» φιλοσόφους και πολιτικούς. Από τον Ρουσσώ μέχρι τον Λένιν.
Τα θυμίζω, γιατί όσοι από τους προσκεκλημένους του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ κάνουν τον κόπο να κοιτάξουν τα βασικά κείμενα-εισηγήσεις, θα αναρωτηθούν αν η συνάντηση του Νταβός γίνεται προς αμφισβήτηση του παγκόσμιου καπιταλιστικού κατεστημένου.
Η φετινή έκθεση υπό τον τίτλο «Ανισότητα ΑΕ» της Oxfam, μια οργάνωση για τη στήριξη «όσων πεινάνε», καταγράφει με στοιχεία, τα παγκόσμια προβλήματα φτώχειας που προκαλεί η άνιση κατανομή του πλούτου. Η οργάνωση, η ιδρυτική πράξη της οποίας ήταν να συγκεντρώσει επισιτιστική βοήθεια για την κατειλημμένη και ταυτόχρονα αποκλεισμένη Ελλάδα το 1942, προειδοποιεί για τις πολιτικές επιπτώσεις σε όλες τις κοινωνίες από την τεράστια συγκέντρωση πλούτου στην πλευρά των πολύ πλουσίων, ατόμων και επιχειρήσεων.
Τα έχει ξαναπεί. Αυτή τη φορά όμως σημειώνει πως εισερχόμαστε σε μια δεκαετία διχασμού των κοινωνιών μας. «Σε μόλις τρία χρόνια, βιώσαμε μια παγκόσμια πανδημία, έναν πόλεμο, μια κρίση κόστους ζωής και μια κλιματική κατάρρευση. Κάθε μια από αυτές τις κρίσεις, διεύρυνε το χάσμα – όχι τόσο μεταξύ των πλουσίων και των ανθρώπων που ζουν στη φτώχεια, αλλά μεταξύ των ελαχίστων ολιγαρχών και της τεράστιας πλειοψηφίας των ανθρώπων». Και προσθέτει: «Από το 2020 οι πέντε πλουσιότεροι άνθρωποι στον κόσμο είδαν τις περιουσίες τους να υπερδιπλασιάζονται, ενώ σχεδόν πέντε δισεκατομμύρια άνθρωποι είδαν τον δικό τους διαθέσιμο “πλούτο” να μειώνεται».
Την ίδια στιγμή, στη «γιάφκα» του Νταβός θα συζητηθούν τα ευρήματα μιας άλλης έκθεσης για τους μεγάλους κινδύνους που έχουμε μπροστά μας. Οι πέντε βασικοί κίνδυνοι που αναγνωρίζουν όσοι συμμετείχαν στην έρευνα είναι: Καταστροφικές καιρικές συνθήκες (66%), Παραπληροφόρηση μέσω τεχνητής νοημοσύνης (53%), Κοινωνική και πολιτική πόλωση (46%), Κόστος ζωής (42%), Κυβερνοεπιθέσεις (39%). Όταν όμως ζητηθεί η κατάταξη να γίνει για τον κίνδυνο που εκτιμάται ως ο πλέον επικίνδυνος σε βραχύ ορίζοντα, η έρευνα υποδεικνύει την Παραπληροφόρηση, η οποία μπαίνει στην πρώτη δεκάδα των μεγάλων κινδύνων για πρώτη φορά.
Παραπληροφόρηση με δύο τρόπους: ως διάδοση εσφαλμένων πληροφοριών (misinformation) και ως εσκεμμένη διάδοση ψεύτικων ειδήσεων (disinformation). Και οι δύο μορφές παραπληροφόρησης συνδέονται με δύο γεγονότα. Το ένα είναι ότι στα προσεχή δύο έτη τρία δισεκατομμύρια άνθρωποι καλούνται στις κάλπες σε πάμπολλες χώρες, μεταξύ των οποίων Ηνωμένες Πολιτείες, Ευρωεκλογές, Ινδία, Ηνωμένο Βασίλειο, Μεξικό, Ινδονησία.
Το δεύτερο όμως συνδέεται με την ήδη γνωστή παραπληροφόρηση μέσω ίντερνετ και σόσιαλ μίντια. Όμως ο ήδη γνωστός αυτός κίνδυνος θα λάβει άγνωστες αυτή τη στιγμή διαστάσεις με τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ). Όπως σημειώνεται στην έκθεση «Οι πρόσφατες τεχνολογικές εξελίξεις έχουν ενισχύσει τον όγκο, την εμβέλεια και την αποτελεσματικότητα των παραποιημένων πληροφοριών, με τις πηγές και ροές να είναι πιο δύσκολο να εντοπιστούν, να αποδοθούν και να ελεγχθούν. Η ικανότητα των εταιρειών μέσων κοινωνικής δικτύωσης να διασφαλίσουν την ακεραιότητα της πλατφόρμας πιθανότατα θα αποδυναμωθεί από πολλαπλές αλληλεπικαλυπτόμενες εκστρατείες. Η παραπληροφόρηση θα εξατομικεύεται όλο και περισσότερο και θα στοχεύει σε συγκεκριμένες ομάδες».
Για να μη σας παιδεύω περισσότερο, για σήμερα, συνδυάστε τα βασικά συμπεράσματα των παραπάνω εκθέσεων, που θα απασχολήσουν το Davos και (ξανα)σκεφτείτε τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να αντιμετωπίζουμε κάποια ζητήματα εσωτερικής επικαιρότητας.
Με την ευκαιρία να σημειώσω ότι στις συναντήσεις του όμορφου ελβετικού θέρετρου θα βρεθεί (και φέτος) ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης. Είμαι βέβαιος ότι θα ευχαριστηθεί ιδιαίτερα το food for thought του Davos ξεχνώντας για λίγο τους αντιρρησίες της παράταξής του.
