Γράφει ο Άρης Πορτοσάλτε
«Είμαι νέος και ωραίος» δήλωσε ο θαλερός Τζο Μπάιντεν. Προφανώς, κάνοντας ένα χωρατό μιας και ανεβαίνουν οι τόνοι στις ΗΠΑ και η συζήτηση ανοίγει ακόμα περισσότερο γύρω από τη συμμετοχή μεγάλων σε ηλικία πολιτικών. Με τους κορυφαίους υποψήφιους, Τραμπ και Μπάιντεν, για τις προεδρικές εκλογές του 2024 να έχουν ξεπεράσει κατά πολύ την τυπική ηλικία συνταξιοδότησης, η επιστήμη λέει ότι η ύπαρξη ηλικιωμένων ηγετών έχει πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Τζο Μπάιντεν 81 ετών. Ντόναλντ Τραμπ 77 ετών.
Αναζητείται όριο, αν υπάρχει, το οποίο να διασφαλίζει ότι ο πολιτικός, που κάνει τη δυσκολότερη δουλειά του κόσμου, όπως ο εκάστοτε Αμερικανός πρόεδρος θα έχει σώας τας φρένας, ορθή κρίση, διαύγεια, ικανότητα λήψης αποφάσεων και θα είναι τυχερός ώστε να ξορκίζει τον αναπόφευκτο εκφυλισμό. Η αμερικανική πολιτική σκηνή δέχεται εκ των έσω επικρίσεις για «γεροντοκρατία» και οι διεκδικητές θεωρούνται «ξεμωραμένοι» από εσωκομματικούς αντιπάλους.
Αλλά, είναι γεγονός πως και οι δυο πέτυχαν άθλο σε μια εποχή η οποία αποθεώνει τα νιάτα και η ηλικιακή διάκριση υποφώσκει στην καθημερινή πραγματικότητα. Μπορεί ο Μπάιντεν να είναι 81 ετών, και να τα χιλιάσει, αλλά και ο μέσος όρος ηλικίας ενός γερουσιαστή των είναι τα 64,3 έτη – ο μεγαλύτερος στην αμερικανική ιστορία.
Η αμερικανική κοινή γνώμη, που εν πολλοίς διχάζεται, συμφωνεί σε αυτό: Οι πολιτικοί είναι απλώς πολύ μεγάλοι σε ηλικία. Δεν έχει πάντα τα αρνητικά του αυτό. «Αυτό που συμβαίνει με τους ηλικιωμένους εγκεφάλους είναι ότι γίνονται καλύτεροι σε αυτό που ονομάζεται αποκρυσταλλωμένη νοημοσύνη», εξηγεί η Ρόουζ ΜακΝτέρμοτ που ειδικεύεται στην πολιτική ψυχολογία στο Πανεπιστήμιο Brown.
Εμείς είμαστε με τη Ρόουζ, θιασώτες της αποκρυσταλλωμένης σοφίας. «Έχεις αυτά τα καθιερωμένα σχήματα και τρόπους σκέψης για τα πράγματα. Και είσαι σε θέση να ενσωματώσεις νέες πληροφορίες στις υπάρχουσες δομές πολύ πιο εύκολα και σε πολλές περιπτώσεις πιο δημιουργικά από ότι όταν είσαι νεότερος, επειδή δεν «κάθεσαι» στον ίδιο βαθμό ”γνωστικής βάσης”».
Και η προχωρημένη ηλικία δεν σημαίνει αυτόματα και μειωμένες ικανότητες, σημειώνει ο Guardian, επισημαίνοντας ότι υπάρχουν ηλικιωμένοι που έχουν τη μνήμη και εγκεφαλικές ικανότητες ενός 20χρονου. Ωστόσο, η κοινή γνώμη δεν συμφωνεί με την εξίσωση, ο 80αρης ίσον με 4 εικοσάρηδες. Δημοσκόπηση του CBS News έδειξε ότι σχεδόν τρεις στους τέσσερις Αμερικανούς (73%) πιστεύουν ότι θα πρέπει να τεθεί κάποιου είδους ανώτατο όριο ηλικίας για τους εκλεγμένους αξιωματούχους. Επτά στους δέκα Δημοκρατικούς (71%) συμφωνούν, όπως και τα τρία τέταρτα των Ρεπουμπλικανών και των ανεξάρτητων.
Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι η νεότερη ομάδα της έρευνας – οι ηλικίες 18-29 ετών – τάσσεται λιγότερο υπέρ των ανώτατων ορίων ηλικίας (68%), ενώ τα τρία τέταρτα όλων των άλλων ηλικιακών ομάδων τα υποστηρίζουν.
Στους νεότερους απευθυνόταν ο 81χρονος Μπάιντεν με το πιασάρικο «νέος και ωραίος». Είναι το προεκλογικό σποτ με το οποίο άνοιξε την ύψους 30 εκατομμυρίων εκστρατεία του, κάνοντας χιούμορ με την ηλικία του. Όλοι οι προβολείς βρίσκονται στραμμένοι πάνω του περιμένοντας τον είτε να σκοντάψει, είτε να μπερδέψει ονόματα προέδρων και κρατών. Στην πρεμιέρα της καμπάνιας του θέλησε να καθησυχάσει τους ανησυχούντες. Δεν είναι νέος, είπε, κι αυτό δεν είναι μυστικό, αλλά έχει το know how να ενεργήσει προς όφελος του αμερικανικού λαού και το έχει αποδείξει στο παρελθόν. Ήταν εκείνος που οδήγησε τις ΗΠΑ αντιμετωπίζοντας τη δραματική κρίση του κορονοϊού.
Πρόσφατα η WSJ ρώτησε φοιτητές αμερικανικών πανεπιστημίων, κατά κύριο λόγο Νομικής και Δημοσιογραφίας, για το φαινόμενο των ηλικιωμένων και υπερήλικων πολιτικών. Αρκετοί από τους φοιτητές βλέπουν ως αιτία της «γεροντοκρατίας» τους επαγγελματίες της πολιτικής, που «καρφώνονται» στην καρέκλα. Ένα μεγάλο ποσοστό θεωρεί ότι πολλοί ηλικιωμένοι πολιτικοί επιθυμούν να παραμείνουν ενεργοί, διότι έτσι πιστεύουν ότι ξορκίζουν τη θνητότητά τους μιας και από τον περίγυρο τους δεν λείπουν φίλοι και γνωστοί, οι οποίοι μόλις βγουν στη σύνταξη αποχαιρετούν τον μάταιο τούτο κόσμο.
Ένας από τους φοιτητές, ονόματι Τίμοθι, έχει μια άλλη προσέγγιση. Ο Τύπος θα πρέπει να αποφεύγει ακόμη και να θέτει το ζήτημα της ηλικίας, προκειμένου να αποφεύγεται ο ηλικιακός ρατσισμός.
Υπάρχουν 90άρηδες που παίρνουν πτυχία κολεγίου και ανοίγουν επιχειρήσεις και υπάρχουν 60άρηδες που σαπίζουν σε μια πολυθρόνα βλέποντας επαναλήψεις του I Love Lucy για 96η φορά. Η ηλικία των νέων πολιτικών δεν θα πρέπει να χρησιμοποιείται ως όπλο για να δημιουργήσει αμφιβολίες για την ικανότητά τους, όπως δεν θα πρέπει να χρησιμοποιείται η ηλικία ενός ηλικιωμένου πολιτικού ως όπλο για να δημιουργήσει αμφιβολίες για την ικανότητά του.
Ακόμη και η απλή αναφορά της ηλικίας ενός υποψηφίου, που παρουσιάζεται ως γεγονός, μπορεί να προκαλέσει προκατάληψη στο κοινό και θα πρέπει να αποφεύγεται. Εκτός από τον υποψήφιο που πληροί το ελάχιστο απαιτούμενο από το νόμο όριο ηλικίας για να υπηρετήσει στο αξίωμα, δεν θα πρέπει να γίνεται καμία αναφορά στην ηλικία ενός υποψηφίου από τον Τύπο ούτε από τον αντίπαλο, εκτός αν ο ίδιος ο υποψήφιος το κάνει θέμα. Ακριβώς όπως οι ιατρικές παθήσεις ενός κατηγορούμενου για εγκληματική πράξη δεν μπορούν να εξεταστούν στο δικαστήριο, εκτός αν ο κατηγορούμενος το αναφέρει, έτσι και η ηλικία πρέπει να προστατευτεί για να αρχίσει να απομακρύνεται ο ηλικιακός εξευτελισμός από τις συζητήσεις μας, είναι οι απόψεις του Τίμοθι.
Στον αντίποδα των παραπάνω, δημοσκόπηση των New York Times/Siena College έδειξε ότι μόνο το 23% των ψηφοφόρων του Δημοκρατικού Κόμματος για τις προκριματικές εκλογές δήλωσαν ότι είναι ενθουσιασμένοι με την υποψηφιότητα του προέδρου Μπάιντεν. Το 45% δήλωσε ότι ο Μπάιντεν δεν θα έπρεπε να είναι ο υποψήφιος του κόμματος.
Ναι, οι ψηφοφόροι πιστεύουν σε συντριπτικό ποσοστό ότι ο Μπάιντεν είναι πολύ μεγάλος για να είναι υποψήφιος για ακόμα μια θητεία. Φαίνεται γέρος, περπατάει σαν παππούς και δεν φαίνεται να είναι τόσο οξυδερκής όσο ήταν κάποτε. Η όποια προσπάθεια του Λευκού Οίκου να ανατρέψει την εικόνα απέτυχε.
Αν πρέπει να υπάρχει όριο ηλικίας για την ανάληψη καθηκόντων ποιο θα μπορούσε να είναι; Η πιο κοινή απάντηση μεταξύ των επιλογών που παρουσιάστηκαν σε δημοσκόπηση του CBS ήταν τα 70 έτη, με 4 στους 10 Αμερικανούς να επιλέγουν αυτή την ηλικία. Ένας στους 4 (26%) δήλωσε ότι τα 60 έτη θα πρέπει να είναι το όριο ηλικίας που μπορεί να έχει κάποιος για να κατέχει αιρετό αξίωμα, ενώ το 18% δήλωσε ότι τα 80 έτη θα πρέπει να είναι το όριο.
Ο Τραμπ και ο Μπάιντεν είναι δύο από τους τρεις γηραιότερους άνδρες που έχουν υπηρετήσει ποτέ ως πρόεδροι. Για 140 χρόνια, ο Ουίλιαμ Χένρι Χάρισον κατείχε το ρεκόρ ως ο γηραιότερος άνθρωπος που εξελέγη ποτέ πρόεδρος, μέχρι που ήρθε ο Ρόναλντ Ρέιγκαν. Ο Χάρισον ήταν σχετικά εύρωστος 68 ετών όταν ανέλαβε τα καθήκοντά του το 1841 και ο Ρέιγκαν ήταν 69 ετών κατά την πρώτη του ορκωμοσία το 1981.
Όταν ο Ρέιγκαν εγκατέλειψε το αξίωμά του σε ηλικία 77 ετών, ήταν ο μεγαλύτερος σε ηλικία πολιτικός που υπηρέτησε ποτέ ως πρόεδρος. Ο Τραμπ εγκατέλειψε το αξίωμα σε ηλικία 74 ετών, γεγονός που τον καθιστά τον τρίτο γηραιότερο που έχει αναλάβει το αξίωμα, πίσω από τον Ρέιγκαν και τον Μπάιντεν.
Μπάιντεν και Τραμπ δεν είναι οι μόνοι γηράσκοντες ηγέτες στις ΗΠΑ. Πρόκειται για διακομματική τάση: Ο ηγέτης της πλειοψηφίας της Γερουσίας Τσακ Σούμερ, Δημοκρατικός, είναι 72 ετών και ο ηγέτης της μειοψηφίας Μιτς Μακόνελ, Ρεπουμπλικάνος, είναι 81 ετών. Ο Ρεπουμπλικανός γερουσιαστής Τσακ Γκράσλεϊ μόλις επανεξελέγη και έχει κλείσει τα 90, χωρίς να σχεδιάζει να αποσυρθεί. Ο ανεξάρτητος γερουσιαστής Μπέρνι Σάντερς είναι 81 ετών και δεν έχει αναφερθεί καθόλου στο ενδεχόμενο συνταξιοδότησης.
Στη Βουλή των Αντιπροσώπων, η πρώην πρόεδρος της Βουλής Νάνσι Πελόζι, σε ηλικία 83 ετών, μόλις ανακοίνωσε ότι θα διεκδικήσει την επανεκλογή της για τη 19η πλήρη θητεία της. Ο Ρεπουμπλικανός Χάρολντ Ρότζερς από το Κεντάκι και η Δημοκρατική Μαξίν Γουότερς από την Καλιφόρνια είναι και οι δύο 85 ετών. Ο Δημοκρατικός Στίνι Χόγερ από το Μέριλαντ είναι 84 ετών. Δύο άλλα μέλη των Δημοκρατικών, ο Πέϊσκρελ και η Νόρτον είναι και οι δύο 86 χρονών. Ο κατάλογος συνεχίζεται και κανένας από αυτούς τους πολιτικούς δεν έχει δηλώσει ότι αποσύρεται.
Πριν από μερικά χρόνια ένας φαρμακοποιός στην περιοχή του Καπιτωλίου έγινε πρωτοσέλιδο όταν αποκάλυψε ότι εκτελούσε συνταγές για φάρμακα κατά του Αλτσχάιμερ για μέλη του Κογκρέσου. Κάθε ένα από τα 20 γηραιότερα μέλη του Κογκρέσου είναι τουλάχιστον 80 ετών και πρόκειται για την τρίτη γηραιότερη Βουλή και Γερουσία από το 1789.
Έχει άδικο μετά, ο νεωτερικός, γεμάτος ιδέες και σχέδια, πολιτικός Στέφανος Μάνος να λέει πως αν ο Μπάιντεν στα 81 του διεκδικεί δεύτερη θητεία στο Λευκό Οίκο, τότε και ο ίδιος έχει όλο το μέλλον μπροστά του;
