Του Μάνου Οικονομίδη
Η ανάμνηση της γενέθλιας πράξης του ΠΑΣΟΚ, δια χειρός Ανδρέα Παπανδρέου, διατηρεί ανόθευτη τη μοναδικότητα του… πάθους. Ο ιδρυτής του Κινήματος άλλωστε, υπήρξε ο κατεξοχήν πολιτικός των παθών, αναφορικά με τα συναισθήματα που γέννησε στους Έλληνες. Άλλοι τον λάτρεψαν, άλλοι τον μίσησαν.
Επιχειρώντας τη σχετική αποτίμηση, 49 χρόνια μετά την ίδρυση του ΠΑΣΟΚ, την 3η Σεπτεμβρίου του 1974, και 42 χρόνια μετά την επικράτησή του στις εκλογές του 1981, το συμπέρασμα προκύπτει αβίαστα. Ο Ανδρέας εξελίχτηκε στο είδωλο του καθρέφτη της Μεταπολίτευσης. Δηλαδή, της πιο σταθερής περιόδου πολιτειακής ηρεμίας στη χώρα η οποία διεκδικεί τον ιστορικό χαρακτηρισμό του μαιευτηρίου της Δημοκρατίας.
Προκύπτει αβίαστα ακόμη ένα συμπέρασμα. Ανεξαρτήτως των κομμάτων και πολιτικών σχηματισμών που βρέθηκαν στην κυβέρνηση, με την εγγύηση της λαϊκής ετυμηγορίας, από το 1981 στην εξουσία βρίσκεται… το ΠΑΣΟΚ.
Ως νοοτροπία, ως διαφορετικές εκδοχές πολιτικού ταπεραμέντου, ως στελέχη και… κληρονομική γραφειοκρατία. Στο κράτος, στην πολιτική, στην οικονομία, στη δημοσιογραφία, στις τέχνες και τα γράμματα, στην Εκκλησία, παντού…
Η Ελλάδα είναι ΠΑΣΟΚ. Ή μάλλον… έγινε ΠΑΣΟΚ. Επειδή ο Ανδρέας Παπανδρέου διέγνωσε εγκαίρως τις ανομολόγητες προσδοκίων των Ελλήνων. Και φρόντισε να τις εκφράσει ο ίδιος, αφού πρώτα «πείραξε» το dna μιας ολόκληρης χώρας. Και έκτοτε, το εγκατέλειψε έτσι. Πειραγμένο…
Η διαπίστωση είναι θλιβερή, μελαγχολική και αυτοπροσδιοριστική. Εξηγεί εν πολλοίς τη βαθιά, σύνθετη και πολυεπίπεδη κρίση της τελευταίας δεκαετίας. Και τη ρηχή προσέγγιση της κοινωνίας στα μεγάλα και τα σημαντικά. Στο ποιός αποκτά, με δική μας συγκατάθεση, δικαίωμα υπογραφής για το παρόν και το μέλλον μας.
Γι’ αυτό και την τελευταία δεκαετία, κάθε Βουλή είναι χειρότερη της προηγούμενης. Και η απαξίωση επιδεινώνεται.
