Γράφει ο Αλέξης Παπαχελάς
Είναι πολλά χρόνια τώρα που ο Ερντογάν… πεθαίνει. Πριν από δέκα, και κάτι, χρόνια, ένας σημαντικός δυτικός αξιωματούχος με βαθιά γνώση της Τουρκίας έλεγε πως ο Tούρκος πρόεδρος ήταν «βαριά άρρωστος» και ήταν θέμα χρόνου να φύγει από τη ζωή. Κάθε εβδομάδα, κάποιος που «ξέρει» θα ισχυριστεί ότι έμαθε κάτι «φρέσκο» για την υγεία του. Οι ξένοι πρέσβεις στην Αγκυρα γελάνε, γιατί εμφανίζονται συνεχώς άνθρωποι που με μεγάλη βεβαιότητα τους εξηγούν ότι «έχουν έναν ξάδελφο κοντινού τους φίλου, του οποίου ο γαμπρός φρόντισε τον πρόεδρο έπειτα από ένα βαρύ εγκεφαλικό». Ο Ερντογάν, όμως, είναι ακόμη εδώ, προφανώς εξασθενημένος και με κάποια θέματα υγείας. Είναι όμως εδώ και συνεχίζει να αποτελεί τον κεντρικό παίκτη στην τουρκική σκηνή. Οι φήμες και οι επακόλουθες μηχανορραφίες στο Παλάτι δείχνουν, βέβαια, ότι μπαίνουμε σε μια νέα εποχή. Ολοι, μέσα και έξω από το γιγαντιαίο Παλάτι και την Αυλή του, ετοιμάζονται για την επόμενη ημέρα.
Ο Ερντογάν έχει να αντιμετωπίσει ένα κρίσιμο ζήτημα: Δεν διαθέτει ασφαλή τρόπο εξόδου από την κεντρική σκηνή. Οπως συχνά λέει ένας ηγέτης χώρας της Ανατολικής Μεσογείου, «έχει ανέβει εκεί πάνω, μας κοιτάει όλους με υπεροψία, αλλά δεν έχει σκάλα να κατέβει». Σε μια κανονική χώρα θα μπορούσε να χάσει τις εκλογές και να πάει ήρεμα σπίτι του. Στη σημερινή Τουρκία, αυτό είναι πάρα πολύ δύσκολο. Υπάρχει ένα σημαντικό κομμάτι του πληθυσμού και της ελίτ που έχει περάσει τα πάνδεινα και θέλει να πάρει την εκδίκησή του. Οι άνθρωποι που ελέγχουν τώρα το βαθύ κράτος δεν θα παραδώσουν εύκολα την εξουσία, ούτε θα αφήσουν κάποιους να ψάξουν χαλαρά στις ντουλάπες για σκελετούς. Ο Ερντογάν, η οικογένεια και το περιβάλλον του το γνωρίζουν καλά αυτό. Και γι’ αυτό θα δώσουν πολύ σκληρή μάχη επιβίωσης έως τις εκλογές του 2023, όποτε και αν γίνουν αυτές.
Για τα ελληνικά συμφέροντα το καλό σενάριο βασίζεται πάντοτε σε μια σταθερή και προβλέψιμη Τουρκία. Οι κρίσεις συμβαίνουν συνήθως όταν η μία ή και οι δύο χώρες περνούν περιόδους μεγάλης αστάθειας. Εμείς, παραδόξως, είμαστε σε πορεία χωρίς εμφανείς και δύσκολους κάβους στο μέλλον. Στην Αγκυρα παίζονται, όμως, πολλά. Κανείς δεν ξέρει πώς ακριβώς λαμβάνονται οι αποφάσεις, τι ρόλο μπορεί να παίζει ο σκληρός υπουργός Αμυνας Ακάρ, ποιος μπορεί να σκεφθεί να εισπράξει οφέλη από μια ένταση με την Κύπρο ή την Ελλάδα. Υπάρχουν έμπειροι Ελληνες διπλωμάτες, οι οποίοι πιστεύουν ότι «τώρα που ο Ερντογάν είναι στα κάτω του, είναι μια ευκαιρία να κάνει κάποιος μια συμφωνία μαζί του». Και υπάρχουν πολύ περισσότεροι οι οποίοι θεωρούν ανέφικτο πλέον το να διαπραγματευθείς μαζί του και συνιστούν προσοχή τους επόμενους μήνες. Διαλέγετε και παίρνετε.
