Γράφει ο Μανώλης Κοττάκης
Ο πόλεμος δεν πάει καλά για τον Βλαδίμηρο Πούτιν. Αλλά, όσο κι αν φαίνεται παράδοξο, αυτό σημαίνει ότι ο πόλεμος δεν πάει καλά και για τη Δύση.
Κατ’ επέκταση και για την Ελλάδα. Οποιος και να νικά στο μέτωπο της Ουκρανίας, ο πόλεμος συνεχίζεται. Και όσο ο πόλεμος συνεχίζεται, οι τιμές της ενέργειας ανεβαίνουν, πλην πετρελαίου, δεν κατεβαίνουν. Υπό αυτή την έννοια δεν υπάρχει πολυτέλεια πανηγυρισμών για την ουκρανική αντεπίθεση. Ιδιαίτερα δε μετά το τελευταίο διάγγελμα Πούτιν, ο οποίος έβαλε στο τραπέζι τη χρήση τακτικών πυρηνικών όπλων και την προσάρτηση αυτόνομων περιοχών στη ρωσική επικράτεια με τη διενέργεια δημοψηφισμάτων.
Ως χώρα είμαστε υποχρεωμένοι να προσεγγίσουμε τις τελευταίες εξελίξεις υπό δύο οπτικές: υπό την οπτική του στενού εθνικού μας συμφέροντος, το οποίο θίγεται στον σκληρό του πυρήνα από τη ρωσική εισβολή και τα επικείμενα δημοψηφίσματα στην Ουκρανία. Υπό την οπτική του ευρύτερου διεθνούς μας συμφέροντος, το οποίο με οικονομικούς όρους συνδέεται ευθέως με την αποκλιμάκωση της έντασης στην περιοχή, την κήρυξη της εκεχειρίας και κάποτε την τελική συμφωνία.
Με όρους στενού εθνικού συμφέροντος η Ελλάδα δεν έχει την επιλογή να αποδεχθεί την προσάρτηση ουκρανικών περιοχών στη ρωσική επικράτεια με εισβολή και διενέργεια δημοψηφίσματος. Αυτή είναι η απόλυτη κόκκινη γραμμή της εξωτερικής μας πολιτικής. Θα αποτελούσε κάτι τέτοιο ένα πάρα πολύ κακό προηγούμενο και για την Κύπρο μας, αλλά και για τη Θράκη μας.
Ειδικά για τη δεύτερη, καθώς οι Τούρκοι δεκαετίες τώρα δεν κρύβουν τον αλυτρωτισμό τους για την περιοχή και εργάζονται συστηματικά προκειμένου να απομειώσουν την εθνική κυριαρχία σε ελληνικό έδαφος. Ακραίοι εθνικιστικοί κύκλοι στην Αγκυρα και τη Θράκη εργάζονται συστηματικά -όσο κι αν δεν το ομολογούν- για την κήρυξη αυτονομίας στην περιοχή σε κάποια στιγμή στο μέλλον. Κρύπτες όπλων υπάρχουν παντού. Οι 120.000 έως 140.000 μουσουλμάνοι που ζουν στην περιοχή εκτιμάται ότι μπορεί να πιεστούν να μετάσχουν σε τέτοιου είδους δημοψηφίσματα, αν η ελληνική εξωτερική πολιτική ανοίξει οποιοδήποτε παράθυρο για τη νομιμοποίηση αυτής της πρακτικής οπουδήποτε στον κόσμο.
Είτε στην Καταλονία είτε στην Ουκρανία ή στην Κορσική, παντού. Γι’ αυτό άλλωστε η Ελληνική Δημοκρατία τάχθηκε από την αρχή εναντίον της ρωσικής εισβολής από θέση αρχής. Για να μην έχουμε νομιμοποιήσει κι εμείς με την υπογραφή μας τα τετελεσμένα που θα επιχειρήσουμε να αποτρέψουμε κάποτε στο μέλλον. Εκτός όμως από τη στάση μας με όρους στενού εθνικού συμφέροντος, πρέπει να δούμε τις τελευταίες εξελίξεις και με όρους διεθνούς ελληνικού συμφέροντος. Είναι προφανές ότι ο πρόεδρος Πούτιν προσαρτά τις αυτόνομες περιοχές στη ρωσική επικράτεια με τα δημοψηφίσματα προκειμένου να αποτρέψει τη συνέχεια της ουκρανικής αντεπίθεσης.
Με το επιχείρημα ότι η Ουκρανία πλέον «εισβάλλει» σε ρωσικό έδαφος απειλεί τη Δύση με γενικευμένο πυρηνικό πόλεμο. Κάτι που είναι το τελευταίο που επιθυμεί η Αμερική, αν κρίνουμε από όσα διαβάζουμε στον Τύπο της. Από αυτή την άποψη, λοιπόν, αυτό που απορρίπτουμε εμείς με όρους εθνικού συμφέροντος, την πραγματοποίηση των δημοψηφισμάτων, με όρους διεθνούς συμφέροντος χωρίς τη δική μας υπογραφή, θα μπορούσε ενδεχομένως να αποτελέσει τη λύση του πολέμου. Την αποκλιμάκωσή του, έστω. Ενδεχομένως. Οσα διαβάζουμε στον δυτικό Τύπο χθες κατατείνουν προς αυτή την κατεύθυνση και θέτουν το ερώτημα τι οδηγίες θα δώσουν οι Αμερικανοί στον «αυτοφωράκια» Ζελένσκι. Και τι τελικώς θα πράξει αυτός.
Οι μεγάλες εφημερίδες της Δύσης επισημαίνουν κάτι που δεν διαβάζουμε εμείς στην Ελλάδα, ότι εδώ που φτάσαμε δύο λύσεις υπάρχουν: ή η ρωσική νίκη ή ο πυρηνικός όλεθρος. Ενδεικτικά: Στη χθεσινή «Washington Post» δημοσιεύεται η εκτίμηση της αρχισυντάκτριας Μαργκαρίτα Σιμονιάν, σύμφωνα με την οποία «βρισκόμαστε λίγες μέρες πριν από μία ρωσική νίκη ή έναν πυρηνικό πόλεμο, εναλλακτική δεν υπάρχει». Η εφημερίδα γράφει ότι «η Ρωσία χρησιμοποιεί τα δημοψηφίσματα ώστε όποιες μελλοντικές επιθέσεις γίνονται σε αυτές τις περιοχές να τις θεωρεί επιθέσεις σε ρωσικό έδαφος». Οι «New York Times», σχολιάζοντας τις πυρηνικές απειλές του Ρώσου προέδρου, τονίζουν ότι «ένας στριμωγμένος Πούτιν είναι ένας πολύ πιο επικίνδυνος Πούτιν».
Επισημαίνοντας ότι δεν είναι μπλόφα η αναφορά του στα πυρηνικά, τονίζουν: «Ακόμα κι αν είναι μπλόφα, αυτή προκαλεί πονοκέφαλο στη Δύση για το κατά πόσο μπορεί να συνεχιστεί η στρατιωτική στήριξη στην Ουκρανία χωρίς να πυροδοτήσει μία εμπλοκή πυρηνικών όπλων». Οι «Financial Times» γράφουν ότι «η κλιμάκωση αυτή είναι ένα στοίχημα που δείχνει ότι μπορεί να υπάρχει ένα μικρό περιθώριο ελιγμών του Πούτιν τόσο στο πεδίο της μάχης όσο και στο εσωτερικό της Ρωσίας». Σύμφωνα με τον γνωστό στην Ελλάδα Ρώσο εθνικιστή μεγιστάνα Κωνσταντίν Μαλοφέγιεφ, «όλος ο κόσμος θα πρέπει να προσεύχεται για τη νίκη της Ρωσίας, γιατί υπάρχουν μόνο δύο τρόποι για να τελειώσει αυτό: είτε με τη νίκη της Ρωσίας είτε με μία πυρηνική αποκάλυψη».
Ο «New Statesman» γράφει ότι «το ενδεχόμενο πυρηνικής επίθεσης δεν μπορεί να απορριφθεί ελαφρά τη καρδία. Η Ρωσία έχει άφθονα αποθέματα πυρηνικών όπλων και ο Πούτιν μπορεί να είναι αρκετά απελπισμένος για να τα χρησιμοποιήσει. Επειδή έχει κάνει μερικά πραγματικά ανόητα πράγματα, ποιος μπορεί να πει με βεβαιότητα ότι δεν θα κάνει τίποτα ακόμη πιο ηλίθιο; Αυτή η πιθανότητα δεν είναι αμελητέα και αυτό από μόνο του είναι αρκετά ανησυχητικό». Οποιον θέλει να μυηθεί ακόμα περισσότερο στις αμερικανικές ανησυχίες για την ενδεχόμενη μελλοντική χρήση πυρηνικών όπλων όλων των ειδών τον προτρέπω να διαβάσει με προσοχή το εξαιρετικό μυθιστόρημα που έγραψε ο Ελληνοααμερικανός απόστρατος ναύαρχος του ΝΑΤΟ Τζέιμς Σταυρίδης και φέρει τον τίτλο «2034».
Αρχή του τέλους
Θα ανακαλύψει εκεί άγνωστες πτυχές της δυτικής οπτικής και στρατιωτικές πληροφορίες καμουφλαρισμένες με το πέπλο της λογοτεχνικής πλοκής. Ακόμη και τη λέξη «συντέλεια» θα διαβάσει. Ο ίδιος ο συγγραφέας είχε δηλώσει προ καιρού δημοσίως ότι τη λύση στην Ουκρανία θα τη μισήσουν όλοι: και ο Ζελένσκι, ο οποίος θα υποχρεωθεί να υπογράψει την παραχώρηση του 15% του ουκρανικού εδάφους στον Πούτιν. Και ο Πούτιν, ο οποίος θα ομολογήσει ότι απέτυχε να κατακτήσει όλη την Ουκρανία και δεν κέρδισε τον πόλεμο. Και η Δύση, η οποία θα πρέπει να άρει τις κυρώσεις προκειμένου να δεχθεί ο Πούτιν να υπογράψει την τελική συμφωνία. Θα είναι όρος του. Ισως λοιπόν το διάγγελμα του Ρώσου προέδρου να είναι η αρχή του τέλους. Επιφυλασσόμεθα.
Συμπεραίνουμε, λοιπόν: Τα δημοψηφίσματα προφανώς και απορρίπτονται από την Ελλάδα και δεν αναγνωρίζεται το αποτέλεσμά τους γιατί διαφορετικά θα ήταν σαν να βάζαμε το πιστόλι στον κρόταφό μας. Τα δημοψηφίσματα σε συνδυασμό με την προσάρτηση εδαφών στη ρωσική επικράτεια και την πυρηνική απειλή ίσως όμως ανοίξουν τον δρόμο για κάποια λύση ώστε να ανασάνει ο κόσμος. Γράφουμε ίσως γιατί ζούμε σε μια εποχή όπου η τρέλα των ανθρώπων κυριαρχεί.
