Γράφει ο Αλέξης Παπαχελάς
Εδώ και λίγες ημέρες ζούμε σε έναν διαφορετικό κόσμο. Κανείς, ούτε ο Κίσινγκερ, ούτε ο Χαράρι, δεν μπορεί να προβλέψει πώς θα είναι αυτός ο κόσμος όταν πέσει η σκόνη και μπορέσουμε να δούμε τι ξημερώνει.
Οσα τραγικά συμβαίνουν στην Ουκρανία σίγουρα θα μας επηρεάσουν και εδώ στην Ελλάδα. Ακούω γύρω μου συνεχώς ανθρώπους να ανησυχούν για το αν υπάρχει περίπτωση ο Ερντογάν να δοκιμάσει κάτι αντίστοιχο στην Ελλάδα. Είναι ασφαλώς πολύ δύσκολο να μπεις στο μυαλό του Ερντογάν, περίπου όσο και στο μυαλό του Πούτιν.
Η αλήθεια είναι όμως πως το σενάριο μιας «περιπέτειας» από την πλευρά της Τουρκίας με ανησυχούσε πολύ, ιδιαίτερα ενόψει των αδιεξόδων του Τούρκου ηγέτη. Η κρίση στην Ουκρανία θα λειτουργήσει αποτρεπτικά. Πρώτα απ’ όλα γιατί ο αναθεωρητισμός και η αλλαγή συνόρων με τη χρήση βίας δεν περνάνε πια. Οση υποκρισία ή ευελιξία και να ήθελαν να επιδείξουν έως πρόσφατα απέναντι στην Τουρκία ορισμένοι εταίροι μας, τα περιθώρια να κλείσουν τα μάτια σε μια τέτοια περίπτωση στο μέλλον είναι ελάχιστα. Διπλά στάνταρντς δεν είναι δυνατόν να υπάρξουν, όχι μέσα σε αυτό το περιβάλλον. Σύνορα με τη βία δεν αλλάζουν στην Ευρώπη.
Εχει όμως αλλάξει κάτι ακόμη: ο ρόλος της ευρωπαϊκής κοινής γνώμης και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Μέχρι πρόσφατα λειτουργούσαν αποσταθεροποιητικά μέσα στην ίδια τη Δύση, όπως είδαμε με τον Τραμπ ή το Brexit. Τώρα εξώθησαν τους Ευρωπαίους ηγέτες να πάρουν αποφάσεις που δεν μπορούσε κανείς να φανταστεί λίγο καιρό πριν. Με έναν ιδιαίτερο τρόπο ενισχύουν τον αδύναμο (underdog που λένε οι Aγγλοσάξονες) και βάζουν στο στόχαστρο τον επιτιθέμενο.
Ο Ερντογάν θα το έβρισκε όλο αυτό απέναντί του αν δοκίμαζε κάποιο τετελεσμένο στο Αιγαίο. Καμία κυνική ή υποκριτική ευρωπαϊκή ηγεσία δεν θα μπορούσε να το ανασχέσει. Και η Ελλάδα έχει τεράστιο απόθεμα ήπιας ισχύος, έχει φίλους, έχει τη Διασπορά της, έχει ανθρώπους που την αγαπάνε για διαφορετικούς λόγους.
Καλή βέβαια η ήπια ισχύς, αλλά δεν φτάνει. Χρειάζονται συμμαχίες και αμυντική θωράκιση, τα οποία έχουμε και δουλεύουμε ως χώρα, για να κοιμόμαστε ήσυχοι το βράδυ. Ισως όμως έχουμε κερδίσει χρόνο και ηρεμία με τους γείτονες, για ένα διάστημα τουλάχιστον. Αυτό λέει ένα λογικό μυαλό. Ενα υπεραισιόδοξο μυαλό θα μπορούσε ακόμη και να σκεφθεί ότι μέσα σε μια τέτοια κρίση δημιουργούνται και ευκαιρίες για κάποια συμφωνημένη περίοδο ηρεμίας. Ποιoς όμως μπορεί να μπει στο μυαλό του Ερντογάν για να μας πει τι ισχύει…
