Γράφει ο Αλέξης Παπαχελάς
Οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις έχουν περάσει μία μακρά περίοδο μέλιτος. Οι «έρωτες» δημιουργούν όμως και προσδοκίες, οι οποίες αν δεν υλοποιηθούν απογοητεύουν. Καθώς θα έλθει στη Βουλή για συζήτηση η νέα ελληνοαμερικανική συμφωνία για τις βάσεις, θα χρειαστεί μια αποτελεσματική διαχείριση προσδοκιών.
Κατά τη διαπραγμάτευση υπήρξαν, άλλωστε, ήδη απογοητεύσεις, όπως το γεγονός ότι ναι μεν συμπεριλήφθηκε η Αλεξανδρούπολη –που ενόχλησε πολύ την Αγκυρα–, όχι όμως και η Σκύρος. Αυτό έδειξε ίσως τα στενά περιθώρια που έχει η Αθήνα στην προσπάθεια να εξασφαλίσει ανταλλάγματα από την Ουάσιγκτον με την κυβέρνηση Μπάιντεν. Καλώς ή κακώς, αυτό ήταν πιο εύκολο επί Τραμπ – Πομπέο. Η ηγετική ομάδα εξωτερικής πολιτικής έπαιρνε ρίσκα και αγνοούσε την πάγια, δογματική θέση περί ίσων αποστάσεων. Η αμερικανική πολιτική είχε γίνει απρόβλεπτη, πράγμα που φόβιζε τον Ερντογάν. Τώρα έχουμε γυρίσει στην προηγούμενη εποχή, όπου μια κλασική γραφειοκρατία μπορεί να αγνοεί τις εισηγήσεις των διπλωματών της στην περιοχή μας και που βασικός γνώμονας είναι το πώς «δεν θα χάσουμε την Τουρκία». Φάνηκε αυτό με τον χειρισμό της υπόθεσης του EastMed. Επί της ουσίας κανείς δεν εξεπλάγη, αλλά ο τρόπος με τον οποίο έγινε, το πόσο άγαρμπος ήταν, έδωσε το λάθος σήμα σε όλους τους εμπλεκομένους.
Η συζήτηση γύρω από τις ελληνοαμερικανικές σχέσεις θα χάνει, εν τω μεταξύ, ένα κομμάτι της σχετικής συναίνεσης των τελευταίων ετών. Στη Βουλή η αντιπολίτευση θα καταψηφίσει και θα τεθούν ερωτήματα για το «αν η Ελλάδα κέρδισε κάτι». Η κρίση στην Ουκρανία ενδέχεται να οξύνει την αντιπαράθεση και να θέσει την ελληνική κυβέρνηση μπροστά σε δύσκολα διλήμματα, που θα συνοδευτούν από αρκετή «βαβούρα». Η Μόσχα θα τα φωτίζει όσο μπορεί.
Αυτοί που λαμβάνουν τις αποφάσεις στην Ουάσιγκτον θα πρέπει, λοιπόν, να προσέξουν πολύ τους χειρισμούς τους το επόμενο διάστημα. Γνωρίζουν καλά πως στην Αθήνα ό,τι έχει να κάνει με την εξωτερική πολιτική κρίνεται μέσα από το πρίσμα των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Αλλος ένας χειρισμός τύπου EastMed θα φέρει και άλλα σύννεφα, θα θέσει σε κίνδυνο τον παρατεταμένο «μήνα του μέλιτος». Ταυτόχρονα, όμως, θα κάνει κάτι πολύ πιο επικίνδυνο: θα δώσει το μήνυμα στον Ερντογάν ότι μπορεί να κλιμακώσει όσο και όποτε θέλει την ένταση στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο. Οσο δεν θα έχει την αγωνία της αντίδρασης ενός «παλαβού προέδρου», αλλά τη βεβαιότητα ότι θα έχει απέναντί του προβλέψιμους και μαλακούς συνομιλητές, θα δοκιμάζει να ανεβάζει την πίεση έναντι της Ελλάδας και της Κύπρου. Και όπως όλοι ξέρουμε από την Ιστορία και τη… θάλασσα, εδώ στα μέρη μας είναι πολύ συνηθισμένο να πηγαίνεις από την τέλεια μπουνάτσα στη θύελλα…
