Γράφει ο Αλέξης Παπαχελάς
Η Τουρκία βρέθηκε σε μια πολύ δύσκολη κατάσταση το 1974-75. Το αμερικανικό Κογκρέσο επέβαλε ένα εμπάργκο εξοπλισμών λόγω της εισβολής στην Κύπρο. Η Αγκυρα βρέθηκε, βέβαια για μικρό μόνο διάστημα, «ξεκρέμαστη» στον κρίσιμο αυτόν τομέα. Αποφάσισε λοιπόν να κτίσει, κυριολεκτικά, έναν κλάδο από την αρχή. Επένδυσε στην αμυντική βιομηχανία, συνεργάσθηκε με ισραηλινές εταιρείες για να αποκτήσει τεχνογνωσία και έθεσε φιλόδοξους στόχους.
Το σοκ του εμπάργκο ξύπνησε το τουρκικό βαθύ κράτος, το οποίο αποφάσισε ότι ποτέ ξανά δεν θα είναι όμηρος των ΗΠΑ ή όποιας άλλης δύναμης. Ολα αυτά που βλέπουμε και διαβάζουμε σήμερα ξεκίνησαν τότε, πριν από 45 χρόνια. Χρειάζεται χρόνος, σύστημα, πειθαρχία και υπομονή για να το πετύχεις. Σήμερα, όμως, η Τουρκία έχει ναυπηγικές δυνατότητες. Εχει προχωρήσει ανησυχητικά πολύ στον τομέα των drones, όπως φάνηκε πρόσφατα στον πόλεμο Αρμενίας – Αζερμπαϊτζάν. Σε γενικές γραμμές, μπορεί κάποιος να πει ότι πέτυχε τον στόχο της στρατηγικής της αυτονομίας, ωστόσο με πολλές εξαιρέσεις, όπως στην περίπτωση των μαχητικών αεροσκαφών.
Σε αυτά τα 45 χρόνια, εμείς φροντίσαμε να διαλύσουμε με μανία όποια παραγωγική βάση αμυντικής βιομηχανίας είχαμε. Το φαύλο πολιτικό σύστημα διόρισε άχρηστους κομματικούς επικεφαλής των κρατικών βιομηχανιών. Τα ναυπηγεία λειτουργούσαν πού και πού, ο συνδικαλισμός ροκάνιζε και αυτός τα κουφάρια που πλήρωνε ο κρατικός προϋπολογισμός. Ξοδέψαμε απίστευτα ποσά σε εξοπλισμούς που άφησαν πολλά σε μίζες, αμοιβές συμβούλων, λομπίστες και άλλους. Οχι όμως σε τεχνολογία, παραγωγή και έρευνα· με ελάχιστες εξαιρέσεις και 1-2 ιδιωτικές εταιρείες που εξάγουν τέτοια προϊόντα. Φτάσαμε στο σημείο να μένουν τα πολύτιμα μεταγωγικά αεροσκάφη μας καθηλωμένα στην ΕΑΒ για χρόνια και να αποφασίζουμε να τα στείλουμε κάπου αλλού για την αναβάθμισή τους.
Πάλι καλά που η σημερινή κυβέρνηση και η στρατιωτική ηγεσία έχουν αντιληφθεί το πρόβλημα και τον επείγοντα χαρακτήρα του. Θα καταφέρουν να το λύσουν; Το κουβάρι της ΕΑΒ, των ναυπηγείων κ.λπ. είναι μεγάλο και δύσκολο να ξετυλιχτεί. Οι πολιτικοί που νοιάζονται και θέλουν να πάρουν ρίσκα δεν περισσεύουν. Δεν έχουμε, όμως, την πολυτέλεια να περιμένουμε 45 χρόνια για να δούμε αποτελέσματα. Πρέπει να καλύψουμε άμεσα τον χρόνο που χάσαμε.
