Γράφει ο Αλέξης Παπαχελάς
Δεν θα ξεμπλέξουμε εύκολα με την Τουρκία λοιπόν. Οι απαισιόδοξες εκτιμήσεις για το πού το πάει ο Ερντογάν επαληθεύονται. Και δείχνουν ότι είναι χρήσιμο να μην πιστεύουμε πάντα το «καλό» σενάριο σε σχέση με τη γείτονα, ειδικά στις μέρες μας.
Για να καταλάβουμε την Τουρκία σήμερα, πρέπει να μπούμε στο μυαλό του Ερντογάν. Πράγμα όχι εύκολο. Ενα, όμως, είναι βέβαιο. Ο Τούρκος πρόεδρος θεωρεί ότι ο κόσμος αλλάζει ραγδαία, ότι η Ευρώπη είναι ένας ανίσχυρος γίγαντας και η Αμερική ένας ανερμάτιστος γίγαντας που βολοδέρνει. Βλέπει τον εαυτό του σαν έναν σχεδόν ισόβιο ηγέτη, που θα έπρεπε να μιλάει στο ίδιο επίπεδο με τον Τραμπ και τη Μέρκελ. Και ίσως να μην καταλαβαίνει γιατί πρέπει να συνομιλεί με διάφορους Ευρωπαίους αξιωματούχους που, όπως συχνά λέει ο ίδιος, αλλάζουν πολύ γρήγορα για να θυμάται το όνομά τους. Δεν καταλαβαίνει γιατί οι Ευρωπαίοι επιλέγουν, έστω και εξαιρετικά συγκρατημένα, να στηρίξουν Ελλάδα και Κύπρο. Ούτε μπορεί να εξηγήσει γιατί ο Πομπέο επισκέπτεται την Ελλάδα, και μάλιστα την Κρήτη, σε μια ευαίσθητη περίοδο.
Ισως, λοιπόν, ο Ερντογάν να προχωράει, τώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, στην πλήρη ρήξη ή χειραφέτηση από τη Δύση. Είναι νωρίς για να μάθουμε αν το άνοιγμα των Βαρωσίων ή οι νέες έρευνες του «Ορούτς Ρέις» ήταν προσχεδιασμένα από καιρό ή αποφάσεις που ελήφθησαν υπό την πίεση «γερακιών» τις τελευταίες ημέρες. Λίγη σημασία όμως έχει. Αυτές οι κινήσεις δεν έχουν στόχο μόνο την Ελλάδα ή την Κύπρο. Δίνουν ένα μήνυμα στη Δύση, το οποίο θα ενισχυθεί ακόμη περισσότερο σε περίπτωση που προχωρήσει σε ένα σόου ενεργοποίησης των S-400.
Η χρονική στιγμή που επέλεξε να κλιμακώσει την ένταση στην Ανατολική Μεσόγειο δεν είναι τυχαία. Το έκανε λίγο πριν από τις αμερικανικές εκλογές, γνωρίζοντας πως ο Τραμπ είναι απορροφημένος στην εκστρατεία του και ο αμερικανικός κρατικός μηχανισμός παραλυμένος.
Το καλό, όπως ήλθαν τα πράγματα, είναι πως όλοι –και οι πιο άπιστοι– τώρα ξέρουν πού το πάει η Τουρκία. Το κακό είναι ότι οι επιλογές είναι περιορισμένες. Γιατί, εάν δεν βρεθεί κάποια μαγική φόρμουλα, δύο είναι τα σενάρια: η στρατιωτική εμπλοκή ή η διαπραγμάτευση με βάση τη διευρυμένη ατζέντα της Αγκυρας. Πράγμα ανέφικτο, για εθνικούς και πολιτικούς λόγους.
