Γράφει ο Στέλιος Σοφιανός
Η ερώτηση σε τηλεδιάσκεψη μικρομεσαίας εταιρείας την «επόμενη ημέρα» της καραντίνας ήταν λίγο-πολύ αναμενόμενη: «Ποιοι από εσάς είστε διατεθειμένοι να έρχεστε στο εξής στο γραφείο; Δεν πιέζουμε και δεν υποχρεώνουμε κανέναν, απλώς ρωτάμε για να δούμε τι πρόσθετα μέτρα ίσως χρειαστεί να πάρουμε».
Περίπου οι μισοί απάντησαν καταφατικά, οι άλλοι μισοί ζήτησαν λίγο χρόνο ακόμη, 7-10 ημέρες, «για να δούμε πώς θα εξελιχθεί η κατάσταση εκεί έξω». Ολοι συμφώνησαν ότι η τηλεργασία (η εργασία από απόσταση) είναι μια καλή λύση για έκτακτες περιόδους, όπως η τωρινή, αλλά δεν μπορεί να διαρκέσει για πάντα χωρίς συνέπειες στην αποδοτικότητα των εργαζομένων και το αποτέλεσμα της εταιρείας.
Οι λόγοι είναι απλοί και έχουν να κάνουν και με τον καθένα ατομικά, αλλά και το σύνολο. Είσαι πειθαρχημένος, συγκεντρωμένος στο πρόγραμμά σου κατά τις ώρες που χρειάζεται όντως να εργάζεσαι, όπως ίσως πρέπει να είσαι στο γραφείο;
Ή στην άνεση του να εργάζεσαι φορώντας πιτζάμες και χωρίς να έχεις υποχρεωτικό ωράριο, χάνεσαι κάπου μεταξύ των social media, του Netflix και του καναπέ; Μεταξύ μας, το δεύτερο μοιάζει πιο φυσιολογικό, ειδικά έπειτα από εβδομάδες αναγκαστικού εγκλεισμού… Ανήκεις σε ομάδα οργανωμένη, με στόχους και παραδοτέα, που τίθενται –και ελέγχονται– καθημερινά;
Ή ήταν ήδη μπάχαλο η κατάσταση στο γραφείο, οπότε πλέον ξέφυγε εντελώς, και εσύ μαζί της; Και η «φύση» της εργασίας σου; Αν προϋποθέτει ή απαιτεί συν-εργασία, συ-ζητήσεις, συν-αντήσεις, συ-σκέψεις, είναι ευνόητο πως η απόσταση δεν ευνοεί ούτε τη δημιουργική σύν-θεση, ούτε τις αναγκαίες τριβές (και προστριβές ίσως), τουλάχιστον όχι στον βαθμό που η διά ζώσης επαφή μπορεί να το πετύχει. Το «συν», εδώ, είναι το πρόσημο που κάνει τη διαφορά. Αντιθέτως, αν είναι μια «ατομική» δουλειά γραφείου, που μπορείς το ίδιο καλά και συγκεντρωμένα να την κάνεις από το σπίτι, μπορείς και εύκολα να περιμένεις το εμβόλιο – ή απλώς να ξανασκεφτείς το κόστος διατήρησης ενός άλλου χώρου. Εκτός αν στο σπίτι έχεις μικρά παιδιά ή άτομα που χρήζουν προσοχής και βοήθειας.
Εκεί, και για όσο δεν μπορείς να βασίζεσαι στο άνοιγμα των σχολείων ή σε τρίτους, αντιλαμβάνεσαι την αξία τού να δουλεύεις «μόνος σου». Εχει να κάνει βεβαίως και με το πόσο καλά ή όχι περνάς στο γραφείο. Αν αισθάνεσαι ότι εκτίεις κάθειρξη σε καταναγκαστικά έργα, αν σιχαίνεσαι τον προϊστάμενό σου, αν νιώθεις ότι σε υποτιμούν και δεν αναγνωρίζουν την αξία σου, τότε η τηλεργασία είναι το δώρο που σου όφειλε η ζωή. Αν όμως ο χώρος της εργασίας σου σε γεμίζει, αν κάνεις τη δουλειά που πάντα ήθελες, με ανθρώπους που εκτιμάς ή θαυμάζεις, αν είσαι στη φάση της ζωής σου που διψάς για γνώση από τους άλλους και οι μικρές ή μεγάλες στιγμές με τους γύρω σου κάτι σημαίνουν, ή, αντιθέτως, αν το σπίτι είναι εκείνο που (για οποιονδήποτε λόγο) δεν αντέχεις, τότε χρειάζεσαι οπωσδήποτε να επιστρέψεις ΧΘΕΣ στο γραφείο. Ατελείωτα τα «αν» και τα «εφόσον». Ι
σως αχρείαστα για να ζυγίσουμε τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της εργασίας από απόσταση, που για τους περισσότερους δεν είναι παρά μόνο μια λύση ανάγκης και ως τέτοια πρέπει να την αντιμετωπίζουμε. Oπως καθετί που αποκλείει τη διά ζώσης επαφή, την κοινωνικότητα, την παρέα που ανταλλάσσει εμπειρίες, στιγμές ή, απλώς, τα χνότα της (με μάσκες ή, καλύτερα, χωρίς).
Ναι, οι virtual διασκέψεις και επαφές θα γίνουν περισσότερες και εργαλείο επικοινωνίας για όσους δεν τις είχαν ήδη «ανακαλύψει» και αξιοποιήσει. Ναι, η τεχνολογία θα συνεχίσει να μας προσφέρει επιλογές για να μας διευκολύνει στην επικοινωνία, αλλά και για να μένουμε στην απομόνωση μαζί της (το έκανε και πριν από την πανδημία).
Ναι, κάποιοι θα παρατείνουν την εργασία από το σπίτι, ίσως και για πάντα. Αργά ή (ιδανικά) γρήγορα, όμως, η ζωή θα επιστρέψει στους φυσιολογικούς ρυθμούς της και ο κόσμος στις δουλειές του. Τουλάχιστον όσοι θα τις έχουν ακόμη…
