Υπογράφηκε σήμερα στην Αθήνα από τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστή Χατζηδάκη, τον Υπουργό Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας της Κυπριακής Δημοκρατίας Γιώργο Λακκοτρύπη και τον Υπουργό Ενέργειας του Ισραήλ Yuval Steinitz η διακυβερνητική συμφωνία για την κατασκευή του αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου EastMed.
Ο αγωγός θα συνδέσει τα κοιτάσματα φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου με την ευρωπαϊκή αγορά μέσω της Κύπρου και της Ελλάδας. Πρόκειται για έργο που αναβαθμίζει τον ρόλο της χώρας μας στην ευρύτερη περιοχή της νοτιοανατολικής Ευρώπης και μεσογειακής λεκάνης και αποτελεί το επιστέγασμα της νέας γεωπολιτικής εταιρικής σχέσης μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ. Θέτει, παράλληλα, τέλος στην ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου και διασφαλίζει την παροχή αερίου σε περιοχές της χώρας μας που σήμερα δεν έχουν πρόσβαση στο εθνικό δίκτυο.
Η συνεργασία για τον EastMed δεν στρέφεται εναντίον οποιασδήποτε τρίτης χώρας, αλλά μετατρέπει την ενέργεια σε καταλύτη της περιφερειακής συνεργασίας και της σταθερότητας, προς όφελος όλων.
Το έργο συνάδει επίσης με τις στρατηγικές ενεργειακές επιδιώξεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς ανοίγει έναν νέο διάδρομο προμήθειας αερίου και θα συμβάλλει στην ενεργειακή ασφάλεια των κρατών-μελών μέσω της διαφοροποίησης πηγών και οδεύσεων.
Στο οικονομικό επίπεδο, η χώρα μας θα επωφεληθεί από την παραγωγή, μεταφορά και διανομή φυσικού αερίου, ενώ και οι καταναλωτές θα κερδίσουν από τη μείωση του κόστους της ενέργειας. Κέρδη θα υπάρξουν και στο μέτωπο της περιβαλλοντικής πολιτικής, καθώς ο EastMed θα διευκολύνει τη μετάβαση σε μία οικονομία χαμηλών εκπομπών ρύπων με μεταβατικό καύσιμο το φυσικό αέριο.
Η αρχική δυναμικότητα του αγωγού σχεδιάζεται να είναι 10 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα αερίου ανά έτος, με δυνατότητα διπλασιασμού της στο μέλλον.
Μετά την τελετή υπογραφής της συμφωνίας ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, ο Πρωθυπουργός του Ισραήλ Benjamin Netanyahu και ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης προέβησαν σε δηλώσεις στον Τύπο:
Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στη δήλωση του τόνισε:
«Συγχαρητήρια. Με μεγάλη χαρά υποδέχομαι, σήμερα, στην Αθήνα δύο καλούς φίλους -τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας και τον Πρωθυπουργό του Ισραήλ- με τους οποίους και μόλις συνυπογράψαμε την Διακυβερνητική Συμφωνία κατασκευής του αγωγού φυσικού αερίου EastMed. Είναι το επιστέγασμα της νέας γεωπολιτικής, εταιρικής σχέσης της Ελλάδος, της Κύπρου και του Ισραήλ που οικοδομείται συστηματικά, τα τελευταία χρόνια, διαμορφώνοντας έναν νέο ενεργειακό κόμβο στην Ανατολική Μεσόγειο. Μία γέφυρα, η οποία θα οδηγεί τα αποθέματα φυσικού αερίου της περιοχής στην Ευρώπη -μέσω της Ελλάδος- και θα εμπλουτίσει το ενεργειακό μείγμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ενέργειας -το γνωστό ως Energy Union- με φυσικό αέριο, που είναι πιο φιλικό προς το περιβάλλον, μέσα από μια νέα διέλευση.
Η συμφωνία του Ζαππείου για τον EastMed έχει οικονομική, αναπτυξιακή, διπλωματική, αλλά και γεωστρατηγική διάσταση. Ένας από τους μεγαλύτερους αγωγούς φυσικού αερίου στον κόσμο, θα έχει προφανείς θετικές συνέπειες για τις χώρες που συμμετέχουν στο πρόγραμμά του. Αποτελεί, όμως, και συμβολή στην ειρήνη και στην γεωπολιτική σταθερότητα. Γιατί αποδεικνύει την έμπρακτη πρόθεση των κρατών μας να αντιμετωπίσουν την ενέργεια ως κρίκο συνεργασίας των λαών, και όχι ως αφορμή διαφωνιών και συγκρούσεων.
Αναμφίβολα, ο νέος αγωγός θα αναβαθμίσει την γεωστρατηγική υπεραξία και τον περιφερειακό ρόλο Ελλάδας και Κύπρου στη Μεσόγειο, δίνοντας επίσης στρατηγικό βάθος και στην πολυεπίπεδη συνεργασία μας με το Ισραήλ, και απλώνοντας ένα τόξο ευημερίας που διασχίζει την Ανατολική Μεσόγειο φτάνοντας μέχρι την Ιταλία και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ειδικά η εμβάθυνση συνεργασίας Ελλάδος, Κύπρου και Ισραήλ σε συνδυασμό με τις στενότατες παραδοσιακές μας σχέσεις με την Αίγυπτο και το μετριοπαθή αραβικό κόσμο αποτελεί μία εγγύηση ασφάλειας στην ευρύτερη περιοχή. Ένα χώρο που τα τελευταία χρόνια απειλείται από συγκρούσεις, ανακατατάξεις και αδιέξοδους αναθεωρητισμούς.
Ταυτόχρονα, προσφέρει περισσότερη ευελιξία και ανεξαρτησία στις πηγές ενέργειας της Ευρώπης. Γι’ αυτό, άλλωστε, και η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει υποστηρίξει τον Eastmed σε όλες τις φάσεις της ωρίμανσής του ως έργο κοινού ενδιαφέροντος, (common interest project). Επιχορήγησε, μάλιστα, κατά 50% την τελική μελέτη. Και ας μην ξεχνάμε ότι η Ευρώπη έχει αποφασίσει μέχρι το 2050 να γίνει κλιματικά ουδέτερη. Για τα επόμενα 30 χρόνια, λοιπόν, τουλάχιστον το φυσικό αέριο θα είναι το καύσιμο μετάβασης που θα επιτρέψει να απεξαρτηθούμε νωρίτερα από ρυπογόνες πηγές, όπως το πετρέλαιο, ο λιγνίτης και το κάρβουνο. Θυμίζω και τη δέσμευση της Πατρίδας μας να αντικαταστήσει όλες τις λιγνιτικές μονάδες το αργότερο μέχρι το 2028 και να σταματήσει -στο μέτρο του εφικτού- την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από λιγνίτη μέχρι το τέλος του 2023.
Κατά συνέπεια, και για την Ελλάδα η πρόσβαση σε φθηνό φυσικό αέριο έχει μεγάλη σημασία. Συνολικότερα ο αγωγός EastMed έρχεται να συμβάλλει στη διαμόρφωση ενός νέου ενεργειακού τοπίου που σέβεται το Διεθνές Δίκαιο και παγιώνει τη διεθνή νομιμότητα. Και γι’ αυτό υποστηρίζεται σθεναρά και από τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Και θέλω στο σημείο αυτό να χαιρετίσω και την ψήφιση του Eastern Mediterranean Security and Energy Partnership Act από την Αμερικανική Γερουσία, μάλιστα με διακομματική συναίνεση. Είναι μία απόφαση που αποτυπώνει το ενδιαφέρον των Ηνωμένων Πολιτειών για την ασφάλεια στην περιοχή αλλά και την υποστήριξη της Ελλάδος ως στρατηγικού εταίρου σε ενεργειακά ζητήματα.
Ο EastMed, σε συνδυασμό με την κατασκευή της δεξαμενής επαναεριοποίησης, του λεγόμενου FCRU, στην Αλεξανδρούπολη καθιστά τη χώρα μας έναν κρίσιμο παίκτη στην ενεργειακή τροφοδοσία της Ανατολικής αλλά και της Κεντρικής Ευρώπης. Τη γεωπολιτική σημασία του έργου αυτού για την ασφάλεια στην Ανατολική Μεσόγειο θα επισημάνω και προσωπικά στον Πρόεδρο Τραμπ όταν θα έχω την ευκαιρία να τον επισκεφθώ στον Λευκό Οίκο την ερχόμενη Τρίτη. Υπογραμμίζοντας, επίσης, ότι η συνεργασία Ελλάδος, Κύπρου και Ισραήλ αποτελεί μία επιλογή με ευρύτερους ορίζοντες που εκτείνονται πολύ πέρα από τα όρια ενός ενεργειακού τριμερούς σχήματος.Και με ήδη δεδομένη τη στήριξη της Ιταλίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Κυρίες και κύριοι, ο νέος αυτός αγωγός είναι τεχνικά υλοποιήσιμος και είναι εμπορικά ανταγωνιστικότερος σε σχέση με άλλες επιλογές. Αυτό το αποδεικνύει μια σημαντική συμφωνία που υπογράφηκε ήδη σήμερα ανάμεσα στη ΔΕΠΑ και στην Energean για τη μεταφορά 2 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων αερίου μέσω του EastMed. Θυμίζω ότι η συνολική δυναμικότητα του αγωγού είναι 10 δισεκατομμύρια bcm. Και η συμφωνία του θα αναδειχθεί ακόμη περισσότερο, όταν η υπογραφεί και από την Ιταλία, κάτι το οποίο είμαι σίγουρος ότι θα γίνει πολύ σύντομα. Χαιρετίζω τη δήλωση στήριξης του έργου από τον Ιταλό Υπουργό Οικονομικής Ανάπτυξης, αρμόδιο για θέματα ενέργειας. Στο άμεσο μέλλον και η γειτονική μας χώρα θα γίνει το τέταρτο μέλος αυτής της κοινής προσπάθειας. Θα ολοκληρωθεί, έτσι, ένα έργο πολύ σημαντικό που θα εμπλουτίζει τις ενεργειακές διόδους και θα ενδυναμώνει την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης. Αλλά φυσικά, κύριε Πρόεδρε, θα συνδέει και την Κύπρο με το συνολικό ευρωπαϊκό σύστημα φυσικού αερίου. Με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη θα ενημερώσουμε το προσεχές Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για την υπογραφή αυτής της συμφωνίας και προσβλέπουμε να συμπεριληφθεί στα συμπεράσματά του ως ένα εμβληματικό έργο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ενέργειας που θα συμβάλλει καθοριστικά στην επίτευξη των στόχων της.
Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα τα οφέλη είναι πολλά. Προκύπτουν τόσο από τα έσοδα της παραγωγής, μεταφοράς και διανομής αερίου σε νέες περιοχές, όσο και από τη μείωση των τιμών στην τελική αγορά. Ο αγωγός αυτός προσβλέπουμε ότι θα μπορεί στο μέλλον να μεταφέρει και τους ενεργειακούς πόρους που ελπίζουμε να βρούμε νότια της Κύπρου, αλλά και στο Ιόνιο στην αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και έχει ακόμα μεγάλη σημασία το γεγονός ότι ο αγωγός αυτός θα τροφοδοτεί με φυσικό αέριο περιοχές της χώρας που δεν έχουν ακόμη πρόσβαση στο εθνικό δίκτυο, όπως η Κρήτη, η Πελοπόννησος και η Δυτική Ελλάδα.
Στο σημείο αυτό, θα ήθελα να χαιρετίσω την παρουσία, στη σημερινή τελετή υπογραφής, και Υπουργών που συμμετείχαν στην προσπάθεια αυτή όλα τα προηγούμενα χρόνια. Η πολιτική μας πρέπει να έχει συνέχεια. Και το κοινό μας συμφέρον πρέπει να ενώνει όλες τις πολιτικές δυνάμεις, ειδικά όσον αφορά σε θέματα τα οποία έχουν μια διεθνή διάσταση και μια εθνική διάσταση.
Κλείνω, ευχαριστώντας ξανά τον Πρόεδρο Αναστασιάδη και τον Πρωθυπουργό Νετανιάχου για την εξαιρετικά γόνιμη συνεργασία μας. Και επαναλαμβάνοντας ότι σήμερα δεν υπογράψαμε απλά μια συμφέρουσα συμφωνία, αλλά σφραγίσαμε και την απόφασή μας για μια στρατηγική σύμπλευση των χωρών μας σε μια περιοχή -που σήμερα περισσότερο παρά ποτέ- έχει ανάγκη από ανάπτυξη αλλά και από ασφάλεια.
Θέλω να επαναλάβω, εδώ από την Αθήνα, ότι ο αγωγός EastMed δεν αποτελεί απειλή για κανέναν. Και να επισημάνω, ακόμα μια φορά, ότι τα τριμερή σχήματα συνεργασίας -όπως αυτό μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ- δεν στρέφονται κατά κανενός. Η περιφερειακή συνεργασία είναι πάντοτε ανοιχτή σε όλους. Υπό μια, όμως, βασική προϋπόθεση: Να σέβονται το Διεθνές Δίκαιο και τους κανόνες καλής γειτονίας. Ο EastMed, λοιπόν, δεν είναι απλώς ένας αγωγός ενέργειας και οικονομικής προόδου, αλλά ένας αγωγός ειρήνης και συνεργασίας των λαών της περιοχής. Και αυτό είναι μια χαρμόσυνη είδηση στην αρχή μιας χρονιάς που εύχομαι σε όλους να φέρει υγεία, χαρά και προκοπή.
Θέλω να σας ευχαριστήσω ξανά κύριε Πρόεδρε και κύριε Πρωθυπουργέ που βρίσκεστε στην Αθήνα και θα ήθελα να τονίσω ότι υπάρχει απόλυτος συντονισμός. Και εδώ βλέπω ότι ακόμη και στα ρούχα, στην ένδυση έχουμε συντονισμό. Αυτό είναι σύμπτωση. Καθαρή σύμπτωση».
Της υπογραφής της διακρατικής συμφωνίας για τον ενεργειακό αγωγό ΕastMed προηγήθηκε τριμερής συνάντηση του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκο Αναστασιάδη και τον Πρωθυπουργό του Ισραήλ Benjamin Netanyahu, παρουσία των τριών Υπουργών Ενέργειας, Κωστή Χατζηδάκη, Γιώργο Λακκοτρύπη και Yuval Steinitz. Κατά τη συνάντηση επαναβεβαιώθηκε ότι η στενή συνεργασία Ελλάδας, Ισραήλ και Κύπρου αποτελεί μία επιλογή με ευρύτερους ορίζοντες που εκτείνονται πολύ πέρα από τα όρια ενός ενεργειακού τριμερούς σχήματος.
Στην τελετή υπογραφής ήταν επίσης παρών ο Πρεσβευτής της Ιταλίας στην Ελλάδα Efisio Luigi Marras, καθώς και οι πρώην Υπουργοί Ενέργειας Γιώργος Σταθάκης και Γιάννης Μανιάτης.
Κοινή Δήλωση του Πρωθυπουργού της Ελλάδας κ. Κυριάκου Μητσοτάκη,
του Πρωθυπουργού του Ισραήλ κ. Benjamin Netanyahu
και του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Νίκου Αναστασιάδη
«The Turkish decision to deploy troops in Libya presents a dangerous threat to regional stability. This decision constitutes a gross violation of the United Nations Security Council Resolution 1970 (2011), imposing an arms embargo in Libya and seriously undermines the international community’s efforts to find a peaceful, political solution to the Libyan conflict. It marks a dangerous escalation of the conflict and a significant deterioration of the situation. Turkey should not violate the Libyan Political Agreement and related United Nations resolutions. The repercussions of such a reckless move will be dire for the stability and peace of the entire region. Ankara should refrain from taking such action, which blatantly violates Libyan national sovereignty and independence».
Ακολουθεί ανεπίσημη μετάφραση στα Ελληνικά:
«Η απόφαση της Τουρκίας να αναπτυχθούν στρατεύματά της στη Λιβύη αποτελεί επικίνδυνη απειλή για την περιφερειακή σταθερότητα. Η απόφαση αυτή συνιστά κατάφωρη παραβίαση του ψηφίσματος 1970 (2011) του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, το οποίο επιβάλλει εμπάργκο όπλων στη Λιβύη, και υπονομεύει σοβαρά τις προσπάθειες της διεθνούς κοινότητας για την εξεύρεση μιας ειρηνικής, πολιτικής λύσης για τη Λιβυκή σύγκρουση. Σηματοδοτεί μια επικίνδυνη κλιμάκωση της διένεξης και σοβαρή επιδείνωση της κατάστασης. Η Τουρκία δεν πρέπει να παραβιάσει τη Λιβυκή Πολιτική Συμφωνία (LPA) και τα σχετικά ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών. Οι επιπτώσεις μιας τέτοιας απερίσκεπτης κίνησης θα είναι πολύ σοβαρές για τη σταθερότητα και την ειρήνη σε ολόκληρη την περιοχή. Η Άγκυρα πρέπει να απέχει από μια τέτοια ενέργεια, η οποία παραβιάζει κατάφωρα την εθνική κυριαρχία και την ανεξαρτησία της Λιβύης».
