Γράφει ο Τάσος Παππάς
Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών
Τα προεκλογικά συνθήματα των κομμάτων εξουσίας δημιουργούν αίσθηση και μένουν στην Ιστορία όταν είναι έξυπνα, ελκυστικά, καίρια και προκαλούν ενθουσιασμό στις τάξεις των οπαδών τους. Στο παρελθόν ήταν το αποτέλεσμα της δουλειάς των κομματικών επιτελείων.
Στις μέρες μας τα επινοούν οι διαφημιστικές εταιρείες που προσφέρουν τις υπηρεσίες τους με το αζημίωτο. Σπανίως όμως διεκδικούν το βραβείο του ρεαλισμού, γιατί σκοπίμως είναι υπερβολικά. Πρέπει να δελεαστεί ο ψηφοφόρος-πελάτης για να κάνει τη «σωστή» επιλογή στην κάλπη.
Βασικό στοιχείο κάθε εκλογικής καμπάνιας είναι ο εξωραϊσμός των πεπραγμένων του κόμματος και η δαιμονοποίηση του αντιπάλου. Το μαύρο πρέπει να γίνει άσπρο και αντιστρόφως. Το σχήμα εχθρός-φίλος είναι το κυρίαρχο. Δεν υπάρχουν ενδιάμεσοι. Οποιος δεν είναι μαζί μας, είναι με τους απέναντι.
Ο μανιχαϊσμός σε πλήρη ανάπτυξη. Ακόμη κι όταν η πραγματικότητα βοά για το αντίθετο, οι επικοινωνιακοί χειρισμοί έχουν στόχο να την κάνουν να φαίνεται παραπλανητική.
Στην ίδια κατηγορία ανήκουν και οι φράσεις που εκτοξεύουν οι πολιτικοί αρχηγοί – παλιότερα από τα μπαλκόνια, σήμερα από τα μέσα ενημέρωσης. Ιδιαίτερα εκείνοι οι πολιτικοί που έχουν μια απευθείας σχέση με το ακροατήριό τους, χωρίς διαμεσολαβήσεις. Σύμφωνα με τον Μαξ Βέμπερ, αυτού του τύπου ο ηγέτης «αναγνωρίζεται ότι από τη φύση του είναι προορισμένος για ηγέτης ανθρώπων. Οι άνθρωποι δεν υποτάσσονται σ’ αυτόν επειδή το θέλουν η παράδοση ή οι νόμιμοι θεσμοί, αλλά γιατί πιστεύουν σ’ αυτόν».
Στο συγκεκριμένο άθλημα διέπρεψε ο Ανδρέας Παπανδρέου. Ελάχιστοι θυμούνται τι ακριβώς είχε υποσχεθεί πριν γίνει πρωθυπουργός και πόσο μεγάλη ήταν η απόσταση ανάμεσα στις εξαγγελίες και στις πολιτικές των κυβερνήσεών του.
Στη συλλογική μνήμη έχουν μείνει οι περίφημες ατάκες του, κυρίως εκείνες που είχαν στόχο τη Δεξιά, η οποία ήταν ο στρατηγικός αντίπαλος των προοδευτικών δυνάμεων, όπως τόνιζε με κάθε ευκαιρία. Σε περίοπτη θέση βρίσκεται το σύνθημά του «να βάλουμε τη Δεξιά στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας».
Την επανέλαβε προσφάτως ο Αλέξης Τσίπρας, ο οποίος σύμφωνα με τους αντιπάλους του προσπαθεί να αντιγράψει τον ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ, χωρίς όμως κατά την κρίση τους να τα καταφέρνει γιατί είναι ένα κακέκτυπό του. Αντίθετη γνώμη διατύπωσε πριν από λίγες μέρες ο καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου Νίκος Αλιβιζάτος.
Σε συνέντευξή του στο «Lifo» είπε για τον σημερινό πρωθυπουργό, δυσαρεστώντας πολλούς φίλους του, ότι «έχει το μεγάλο προσόν που είχε και ο Ανδρέας Παπανδρέου να είναι πολύ γοητευτικός στη συνομιλία. Και πολύ συμπαθής. Εχει ταχύτατη αντίληψη και πραγματικά αισθάνεσαι ότι δεν χρειάζεται να συζητάς από τα πιο στοιχειώδη στην αρχή μαζί του για να φτάσεις εκεί που θέλεις. Πιάνει πουλιά στον αέρα». Να υποθέσουμε ότι ο Αλ. Τσίπρας, αυτός ο «ταλαντούχος τυχοδιώκτης» κατά τον Αδωνι Γεωργιάδη -κάτι ανάλογο έλεγαν οι δεξιοί για τον Ανδρέα Παπανδρέου την εποχή που έτρωγαν τη σκόνη του- μπορεί να πετύχει εκεί που απέτυχε ο ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ; Να βάλει δηλαδή τη Δεξιά στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας; Και να θέλει, δεν μπορεί, γιατί απλούστατα δεν γίνεται.
Στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας μπορεί να μπουν πολιτικοί γιατί δεν άφησαν κάποιο ευδιάκριτο ίχνος πίσω τους (παρατηρείται όντως συνωστισμός στην αποθήκη με τα σκουπίδια), μπορεί να μπουν κόμματα είτε γιατί διασπάστηκαν και τα μέρη τράβηξαν διαφορετικούς δρόμους, είτε γιατί μεταμφιέστηκαν και επεδίωξαν να διαγράψουν το δυσώνυμο παρελθόν τους, είτε γιατί εξαφανίστηκαν από την πολιτική ζωή επειδή έτσι αποφάσισαν οι πολίτες.
Ομως στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας δεν μπαίνουν ούτε οι παρατάξεις ούτε οι ιδεολογίες – ακόμη και οι πιο επαχθείς και οι πιο εγκληματικές, όπως είναι για παράδειγμα ο ναζισμός, ο οποίος προκάλεσε έναν παγκόσμιο πόλεμο με πολλά εκατομμύρια θύματα κι όμως σκάει ξανά μύτη και διεκδικεί τα μυαλά και τις ψυχές των ανθρώπων, φορώντας αυτή τη φορά κοστούμι και γραβάτα.
Ο,τι κι αν λένε οι δεξιοί και οι νεοφιλελεύθεροι (υπάρχουν κάποιες διαφορές, ολοένα όμως και λιγότερες στην πορεία του χρόνου) η διάκριση Δεξιάς-Αριστεράς θα εξακολουθήσει να υπάρχει και να παράγει αντιθέσεις και συγκρούσεις. Ο,τι κι αν λένε οι οπαδοί του «τέλους της Ιστορίας», ο καπιταλισμός στη σημερινή χυδαία μορφή του, λόγω της απληστίας του και των επώδυνων πολιτικών που εφαρμόζει, θα δημιουργεί ανισότητες και οργή, θα προκαλεί ισχυρές αντιδράσεις στις κοινωνίες και θα αδυνατεί να κατοχυρωθεί ως η μόνη και οριστική απάντηση στα προβλήματα.
Συνεπώς, ούτε η δεξιά παράταξη θα μπει στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας, όχι γιατί ο Ανδρέας Παπανδρέου ξέχασε να πάρει το κλειδί όταν την έκλεισε εκεί, αλλά γιατί πάντα θα υπάρχουν συντηρητικοί άνθρωποι, ούτε όμως και η Αριστερά θα εξοστρακιστεί, κι ας ισχυρίζεται ο Μάκης Βορίδης ότι έτσι πρέπει να γίνει αφού έχει ελαττωματικές ιδέες κι ας φαντασιώνεται ο Κυριάκος Μητσοτάκης την ιδέα της λοβοτομής σε μαζική κλίμακα αφού, όπως έχει δηλώσει, «πρέπει να τελειώνουμε μ’ αυτούς όχι μόνο γι’ αυτά που κάνουν αλλά και γι’ αυτά που σκέφτονται»! Οι παρατάξεις ηττώνται, δεν εξαφανίζονται.
