Του Βασίλη Ταλαμάγκα
Μπορεί στην Ελλάδα – επίσημα τουλάχιστον – για τα επόμενα τρία χρονια να μην υπάρχουν εκλογές , αλλά ο μισος πλανήτης ζει προεκλογική περίοδο και μάλιστα τεράστιας έντασης .
Με τη δημοκρατία σε υποχώρηση σε πολλά μέρη του κόσμου, οι πολίτες ψήφισαν ήδη ή πρόκειται να ψηφίσουν στις εκλογές που γίνονται συνολικά σε 84 χώρες εντός του 2024.
Σύμφωνα με ορισμένες μετρήσεις, η πολιτική ελευθερία έχει συρρικνωθεί, ενώ ο αριθμός των ανθρώπων που ζουν κάτω από αυταρχικές κυβερνήσεις ή στρατιωτικά καθεστώτα έχει αυξηθεί θεαματικά .
Μέχρι στιγμής, τα αποτελέσματα υποδηλώνουν ότι η δημοκρατία, αν και υπό αμφισβήτηση, δεν έχει ηττηθεί. Ένας αριθμός-ρεκόρ ανθρώπων μπόρεσε να ψηφίσει. Και διάφορες έρευνες δείχνουν ότι η δημοκρατία παραμένει μακράν η προτιμώμενη μορφή διακυβέρνησης από τους περισσότερους πολίτες – συμπεριλαμβανομένων, εκείνων που ζουν σε χώρες όπου δεν υπάρχει.
Σε έρευνα που διεξήχθη σε 24 χώρες από το Pew Research Center διαπιστώθηκε ότι η συντριπτική πλειοψηφία υποστηρίζει τη δημοκρατία, χαρακτηρίζοντάς την «καλό» ή «πολύ καλό» σύστημα. Οι συντριπτικές πλειοψηφίες διαφωνούσαν με το μονοπρόσωπο πολίτευμα (71%) και τα στρατιωτικά καθεστώτα (83%).
Στην Αφρική, την ταχύτερα αναπτυσσόμενη περιοχή του κόσμου με τον νεότερο πληθυσμό, μια άλλη έρευνα, έδειξε ότι τα δύο τρίτα των ανθρώπων προτιμούν τη δημοκρατία έναντι οποιασδήποτε άλλης μορφής διακυβέρνησης, ενώ κατηγορούν τους ηγέτες τους για την αποτυχία να την υλοποιήσουν.
Το Ασιατικό Βαρόμετρο διαπίστωσε παρόμοια συναισθήματα μεταξύ των Ανατολικοασιατών, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που ζουν σε μονοκομματικά κράτη και μοναρχίες .
Σίγουρα, η βία έχει αμαυρώσει πολλές εκλογές. Στο Μεξικό καταγράφηκαν περισσότερα από 350 περιστατικά βίας με στόχο τους υποψηφίους ή τους υποστηρικτές τους. Η Ινδία είδε ένα κύμα εθνοτικής βίας, η Νότια Αφρική ένα κύμα δολοφονιών σε τοπικό επίπεδο. Υποψήφιοι δέχθηκαν επιθέσεις κατά την προεκλογική τους εκστρατεία στις πρόσφατες βουλευτικές εκλογές της Γαλλίας. Στις Ηνωμένες Πολιτείες έγινε απόπειρα δολοφονίας κατά του πρώην προέδρου Ντόναλντ Τραμπ.
Στις εκλογικές αναμετρήσεις όπου τα καθεστώτα δεν χειραγώγησαν τα αποτελέσματα ή δεν κατέστειλαν την αντιπολίτευση, οι εκλογές έφεραν κάποιες εκπλήξεις. Χαρακτηριστικό παράδειγμα στην Ινδία, τη μεγαλύτερη δημοκρατία του κόσμου, τα 640 εκατομμύρια ψηφοφόροι της χώρας διέψευσαν τις προβλέψεις για μια σαρωτική νίκη του πρωθυπουργού Ναρέντρα Μόντι, αφαιρώντας από το κόμμα του την απόλυτη πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο.
Την άνοιξη , οι Τούρκοι αποδοκίμασαν έντονα τον Ερντογάν στις τοπικές εκλογές, με την αντιπολίτευση να κερδίζει τους περισσότερους και μεγαλύτερους δήμους, συμπεριλαμβανομένων αυτών της Κωνσταντινούπολης, Άγκυρας και Σμύρνης.
Η δημοκρατία δεν είναι ένα τέλειο σύστημα, αλλά εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο μάλλον σοφά την προτιμούν από τις «εναλλακτικές» λύσεις. Το βέβαιο είναι ότι ακόμα και αν διαφωνούν με την δημοκρατία, θεωρούν ότι μπορεί να δείξουν την διαφωνία τους όπως έγινε με την ακροδεξιά στροφή της Ευρώπης .
Το τελικό ζητούμενο είναι αν το δημοκρατικο πολίτευμα εν τέλει, θωρακίζει τους θεσμούς και δεν τους εξασθενεί .
