Της Βαρβάρας Ηλιοπούλου
Πολιτισμολόγος-Κοιν.Επιστήμονας
Η ηθική παρενόχληση φανερώνει μια δυσλειτουργία στην οργανωτική κουλτούρα σύμφωνα με την οποία τα άτομα που ανήκουν στην επικρατούσα ομάδα θεωρούν ότι μπορούν να επιτεθούν σε όποιον δείχνει διαφορετικός και ευάλωτος. Ο εκφοβισμός συνιστά μια πιο επιθετική συμπεριφορά και η οποία μπορεί να οδηγήσει και σε φυσική βία. Όμως και οι δύο αυτές συμπεριφορές και της παρενόχλησης και του εκφοβισμού έχουν κοινό χαρακτηριστικό την πρόθεση και τη σκοπιμότητα. Και φυσικά όταν αποτελούν τακτική του φερόμενου ως υπαίτιου δεν θεωρούνται τυχαία περιστατικά. Πολλές φορές τα συναντάμε σε αυστηρές και ακραίες διοικήσεις και συχνά να τα διαπράττουν άτομα που τυγχάνει να κατέχουν υψηλά αξιώματα και θέσεις εξουσίας.
Μετά από έρευνες έχει αποδειχτεί ότι τα στοιχεία της προσωπικότητας των θυμάτων είναι η χαμηλή αυτοεκτίμηση, το άγχος, οι νευρώσεις, η εσωστρέφεια, η καχυποψία, αλλά και η υποχωρητικότητα που μπορεί να τους καλύψει τόσο συναισθηματικές ανάγκες όσο και ανάγκες ανόδου και φιλοδοξίας. Σε αντίθεση με τους δημιουργούς της βίας που είναι δεσποτικοί, επιθετικοί, με ασταθή χαρακτήρα, έχουν έλλειψη αυτοσυγκράτησης και αυτοελέγχου, είναι επιρρεπείς στα πάθη τους και έχουν υψηλή ή ασταθή αυτοεκτίμηση.
Οποιαδήποτε πράξη, περιστατικό ή συμπεριφορά που είναι εκτός λογικής και εξαιτίας της οποίας ένα άτομο προσβάλλεται, απειλείται, βλάπτεται ή τραυματίζεται από φορέα που λειτουργεί με βάσει την κατάχρηση της φυσικής, ψυχολογικής αλλά και οικονομικής του δύναμης που του προσδίδει η κοινωνική και οικονομική του θέση, θεωρείται ως κακοποίηση- κακομεταχείριση και είναι καταδικαστέα.. Είναι αναγκαίο λοιπόν εφόσον είναι αδύνατον να αποφευχθεί, που φυσικά θα ήταν σωτήριο ειδικά για τη ψυχολογική κατάσταση του θύματος, να καταγγέλλεται άμεσα, προκειμένου να προλαμβάνονται τέτοιες συμπεριφορές και κατάπτυστες πράξεις που μπορεί να ακολουθήσουν.
Είναι λάθος σε κανονικές συνθήκες αυτοί οι τύποι συμπεριφορών και πράξεις συχνά να αλληλεπικαλύπτονται , διότι δημιουργούν σε κάθε προσπάθεια πολύ περίπλοκο κλίμα προκειμένου να καταστούν καταδικαστέες. Η επίγνωση αλλά και η αναγνώριση της κακομεταχείρισης πρέπει να αναδεικνύεται προκειμένου να αντιμετωπίζεται παραδειγματικά.
Ειδικά στις περιπτώσεις των εκτεταμένων περιστατικών βίας μερικά θύματα μπορεί να χρειαστούν μακροπρόθεσμη ψυχολογική υποστήριξη, αλλά και νομική συνδρομή προκειμένου να πάρει η υπόθεση το δρόμο της δικαιοσύνης για την ηθική και ψυχολογική αποκατάσταση του θύματος.
Γι αυτό είναι αναγκαίο εφόσον το θύμα έχει υποστεί οποιαδήποτε μορφή βίας και δεν έχει καταφέρει ούτε να χειριστεί τα βίαια αυτά περιστατικά, ούτε να αντισταθεί, είτε στη σεξουαλική παρενόχληση που είναι προσβλητική και εκλαμβάνεται ως απειλή, εξευτελισμός ή ντροπή, είτε στον εκφοβισμό και στην κακομεταχείριση, τότε να προσπαθήσει να λάβει τη δύναμη να ισχυροποιήσει τη θέση του, καταγγέλλοντας τέτοιου είδους κατακριτέες συμπεριφορές.
