Του Βαγγέλη Παναγιωτόπουλου
Fourth Estate: A Quixotic perspective
Μετά την εισβολή στο Καπιτώλιο, εκτενείς είναι οι αναλύσεις για την πόλωση της Αμερικανικής κοινωνίας και πολιτικής ζωής. Αδιαμφισβήτητα ο 45ος πρόεδρος των ΗΠΑ φέρει την ηθική ευθύνη αυτού του τραγικού συμβάντος που έλαβε χώρα στην Ουάσιγκτον. Επονείδιστη θεωρείται και η συμβολή ηγετικών στελεχών του Ρεπουμπλικανικού κόμματος στη διασπορά του «Μεγάλου Ψέματος», δηλαδή ότι οι εκλογές ήταν νόθες, το οποίο συνεχίζει να αναπαράγεται και μέχρι σήμερα απροκάλυπτα από μεγάλη μερίδα των τελευταίων. Η ευθύνη των φιλικά προς τη Ρεπουμπλικανική παράταξη ΜΜΕ είναι ανυπολόγιστη καθώς η διασπορά της παραπληροφόρησης σε κάθε πτυχή του δημοσίου διαλόγου είναι εμφανή σε όλα τα επίπεδα.
Σκοπός της αναφοράς στην εισβολή του Καπιτωλίου και του ρόλου που διαδραμάτισαν η μειοψηφία των ΜΜΕ είναι να οδηγηθούμε στο ερώτημα: Αν μια μικρή μερίδα των ΜΜΕ μπορούν να προξενήσουν τέτοιου μεγέθους πολιτική αναταραχή στις ΗΠΑ, τι μπορεί να συμβεί σε μια αποδεδειγμένα ασθενέστερη δημοκρατία όπως η Ελληνική; Το αποτέλεσμα είναι εμφανές: Η Οργουελιανού τύπου μορφή της κοινωνίας μας και ο διπολισμός της πολιτικής ζωής, όπου από τη μια πλευρά βρίσκεται το δυστοπικό βίωμα των πολιτών και από την άλλη η εικονική εξωραϊσμένη εκδοχή της πραγματικότητας των ΜΜΕ. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ο πολίτης να προτιμάει να μετέχει στην πλασματική ζωή που του προβάλλεται έτσι ώστε να βολεύεται στην ασφάλεια του Πλατωνικού σπηλαίου. Η ερμηνεία των γεγονότων που παρουσιάζεται από τα Ελληνικά ΜΜΕ βρίσκεται στον αντίποδα της άρρητης λειτουργικής υποχρέωσης που οφείλουν στη κοινωνία και στο Σύνταγμα: Τίποτα δεν είναι πιο σημαντικό σε μια δημοκρατία από ένα σωστά πληροφορημένο εκλογικό σώμα.
Δυστυχώς οι λειτουργοί της τέταρτης εξουσίας έχουν μεταβληθεί σε μισθωμένες γραφίδες της εκάστοτε κυβέρνησης. Η ευθύνη για την ενημέρωση των πολιτών εναποτίθεται στους τολμηρούς που καλούνται να πληρώσουν το κόστος της ανεξαρτησίας τους, υπερασπιζόμενοι την δημοσιογραφική δεοντολογία. Ο λόγος τους αιωρείται στο χάος του διαδικτύου. Σε αυτό το χάος καλούνται, οι προβληματισμένοι πολίτες, ανεπιθύμητοι για τους κυβερνόντες, να ανακαλύψουν την αληθινή είδηση βγαίνοντας από το μιντιακό «σπήλαιο». Σε αυτή τη προσπάθεια συμβάλλει ο βιντεοσκοπικός ακτιβισμός. Όσο για τους δεσμώτες; Βρίσκονται δεμένοι στο σαλόνι τους παρακολουθώντας το τρεμόπαιγμα της έγχρωμης TV, με την παραπληροφόρηση που επιβάλλει η συστημική επίορκη δημοσιογραφία. Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να αναφερθούμε στους πίδακες αφόδευσης που δέχονται καθημερινά οι τηλεθεατές μαζί με τις ειδήσεις, οι οποίοι συμβάλλουν στη διαιώνιση του ρατσισμού και του σεξισμού. Οι τελευταίες κατάπατεστες εκπομπές έχουν τη χρησιμότητα τους: Να μην ανοίξει ο καταναλωτής- τηλεθεατής, σύγχρονος δεσμώτης, τα μάτια του και αντιληφθεί την τρομολαγνική προπαγάνδα που ενσταλάζεται στο μυαλό του για κάθε πτυχή του δημόσιου βίου.
Με αφορμή, λοιπόν, τη πολωμένη κατάσταση στις ΗΠΑ ας προσέλθουμε στην αξιολόγηση της Ελληνικής κοινωνίας του 2021. Στο καιρό της πανδημίας όπου οι ελευθερίες των πολιτών έχουν περιοριστεί προς όφελος της δημόσιας υγείας, μια κυβέρνηση προσπαθεί να εφαρμόσει καθεστώς αστυνομοκρατίας στην επικράτεια. Επιπροσθέτως, η ανεργία και οι οικονομικές συνέπιες από την πρωτοφανή υγειονομική κρίση έχουν φτάσει σε πρωτόγνωρα επίπεδα τα οποία σαν μια ξεχασμένη ωρολογιακή βόμβα θυμού και απόγνωσης θα εκραγεί λίαν συντόμως. Το συνταγματικό δικαίωμα του συνέρχεσθαι πολιορκείται από το Κράτος. Μεταξύ των υπερασπιστών του; Οι δικηγόροι που ηγήθηκαν του νομικού αγώνα ο οποίος οδήγησε στη καταδίκη της Χρυσής Αυγής, η νεολαία, οι φοιτητές, οι καθηγητές καθώς και οι εκπρόσωποι των επαγγελματικών κλάδων που βρίσκονται στη ΜΕΘ λόγω της ακρίβειας και του πολύμηνου καταστροφικού lockdown που επεβλήθη στην επικράτεια. Αυτοί στελεχώνουν ένα μεγάλο μερίδιο των προβληματισμένων πολιτών.
Αλλά αγαπητοί επίορκοι δεσμοφύλακες αυτή είναι η κυβέρνηση και οι πολίτες αν επιθυμούν θα την καταψηφίσουν στις επόμενες εκλογές. Εσείς παρακολουθώντας τη κατάσταση στη χώρα σε διπλανή οθόνη από την εισβολή στο Καπιτώλιο θεωρείτε ότι δεν φέρετε καμία ευθύνη για την κυριαρχία του διχασμού ο οποίος επικρατεί σε κάθε πτυχή του δημόσιου διαλόγου; Έχετε ενημερώσει το εκλογικό σώμα επαρκώς ώστε να μπορεί να προσέλθει στη κάλπη με νηφαλιότητα και ψυχραιμία; Ή μήπως έχετε σχηματίσει άβουλους πολίτες μέλη ενός άχρηστου λαού που στρατευμένα θα επιλέξουν τη διαιώνιση της διαστρεβλωμένης πραγματικότητας που πιστεύουν ότι βιώνουν. Αν θεωρείτε ότι έχετε σφάλει και ότι φέρετε μερίδιο ευθύνης για τη πολωμένη κατάσταση στην οποία έχει οδηγηθεί η κοινωνία ποτέ δεν είναι αργά να επανορθώσετε. Σύμφωνα με τη γνωστή ρήση του Κικέρωνα «κάθε άνθρωπος μπορεί να κάνει λάθη, αλλά μόνο ένας άνους επιμένει στο λάθος του».
Τα γεγονότα στη Νέα Σμύρνη, η ανεξέλεγκτη διασπάθηση των πλουτοπαραγωγικών πηγών της χώρας, οι καταστροφικές πυρκαγιές του καλοκαιριού, η επανεμφάνιση των ταγμάτων εφόδου της Χρυσής Αυγής και η οικονομική κατάσταση της κοινωνίας θα μπορούσαν να αποτελέσουν στιγμές ενδοσκόπησης αυτοκριτικής και δράσης. Όμως, σε περίπτωση που αποφασίσετε να παραμείνετε απτόητοι στη στρατηγική που ακολουθείτε, θυμηθείτε το απόσπασμα από την ομιλία της ορκωμοσίας του Kennedy: «Όσοι ανόητα επιδίωξαν την εξουσία καβάλα στην τίγρη, κατέληξαν στο στομάχι της». Συνεπώς έχετε την επιλογή είτε να ανακτήσετε τη θέση σας ως Τέταρτη εξουσία, είτε να συνεχίζετε να διεκπεραιώνετε το ρόλο του δεσμοφύλακα, καβαλώντας την τίγρη σε όποια απόχρωση μπορεί να εμφανίζεται ανάλογα με τα συμφέροντα σας, αδιαφορώντας για την επικείμενη κοινωνική έκρηξη που θα κλονίσει τον ήδη ετοιμόρροπο μεταπολιτευτικό πύργο από τραπουλόχαρτα που έχει οικοδομηθεί σε κινούμενη άμμο.
