Ομιλία του Προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ Προοδευτική Συμμαχία Αλέξη Τσίπρα σε εκδήλωση του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία για την αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης
Φίλες και φίλοι
Η χώρα μας σήκωσε και σηκώνει βαρύ φορτίο, 15 μήνες τώρα, από την έναρξη της πανδημίας. Οι οικονομικές επιπτώσεις είναι σκληρές, ιδιαίτερα για τις παραγωγικές δυνάμεις του τόπου. Τους εργαζόμενους, τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, τους αυτοαπασχολούμενους, τους ελεύθερους επαγγελματίες. Και η αγωνία, τώρα που αρχίζουμε να συζητάμε για την επόμενη μέρα, είναι πως θα σταθούμε στα πόδια μας ξανά, πως θα καλύψουμε το χαμένο έδαφος και θα επουλώσουμε τις πληγές της κρίσης.
Όμως, μετά την πανδημία, δεν θα επιστρέψουμε στο ίδιο σημείο. Ο κόσμος του 2021 δεν θα είναι ο ίδιος με αυτόν του 2019.
Η πανδημία συνιστά μια ιστορική τομή. Ανάλογη των μεγάλων καταστροφικών γεγονότων που σημάδεψαν την ανθρωπότητα τον περασμένο αιώνα. Και πάντα σε αυτές τις στιγμές, όταν το συλλογικό σοκ κοπάζει, οι κοινωνίες αποκτούν μια νέα συνείδηση. Που παράγει νέες προτεραιότητες, νέες ανάγκες και φυσικά νέες ιδέες.
Αναθερμαίνει, όμως, και ένα στοιχείο που είναι η κινητήριος δύναμη για τις μεγάλες προκλήσεις του μέλλοντος: Την ενότητα της κοινωνίας. Την αίσθηση ότι, όπως χρειάστηκε μαζί να σταθούμε ο ένας δίπλα στον άλλο στα δύσκολα, έτσι και την επόμενη μέρα δεν γίνεται κάποιοι να ευημερούν και κάποιοι να μένουν στο σκοτάδι.
Σήμερα λοιπόν, σε όλο τον κόσμο διεξάγεται μια νέα συζήτηση. Από απλούς πολίτες, κινήματα, τον επιστημονικό κόσμο μέχρι διεθνείς οργανισμούς και ηγέτες πανίσχυρων κρατών. Αυτή η συζήτηση εδράζεται πάνω σε μία νέα κοινή λογική, που βρίσκεται στον αντίποδα του κυρίαρχου οικονομικού δόγματος των πρόσφατων δεκαετιών.
Ενός δόγματος που αγνοεί τις συνέπειες της έκρηξης των κοινωνικών ανισοτήτων. Που θεωρεί ανάπτυξη την καταστροφή της φύσης και των φυσικών πόρων του πλανήτη. Που βάζει τα κέρδη του μεγάλου πλούτου πάνω από τις καθημερινές ανάγκες κάθε πολίτη. Που θεωρεί την τεχνολογία πεδίο συσσώρευσης κερδών για λίγους και όχι όχημα για τη βελτίωση και την εξέλιξη της ζωής των πολλών.
Η συζήτηση διεθνώς περιστρέφεται γύρω από τον τρόπο με τον οποίο θα χτίσουμε ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο. Γύρω από τις αρχές και αξίες που έχουν στο επίκεντρο πρώτα και κύρια τον άνθρωπο και τις ανάγκες του.
Πώς θα δομήσουμε την οικονομία μας γύρω από μοντέλα δίκαια και βιώσιμα τόσο για την κοινωνική συνοχή όσο και για την περιβαλλοντική ισορροπία.
Πώς θα μειώσουμε τις ανισότητες σε ένα κόσμο που το 1% κατέχει διπλάσιο πλούτο από τους υπόλοιπους 7 δισεκατομμύρια κατοίκους του πλανήτη.
Πώς θα ενισχύσουμε το κοινωνικό κράτος και τα δημόσια συστήματα υγείας για να μην χάνονται ζωές άδικα, ακόμα και όταν ο covid δεν έχει τελειώσει.
Πώς θα επενδύσουμε στη νέα γνώση και την καινοτομία, αξιοποιώντας τις τεράστιες δυνατότητες που δίνει σήμερα η τεχνολογική εξέλιξη.
Δυστυχώς, σε αυτή τη συζήτηση δεν συμμετέχουν όλοι. Κάποιοι φαίνεται να μην αντιλαμβάνονται πλήρως τις τεκτονικές αλλαγές και κάνουν ακόμη δειλά βήματα.
Όπως η ευρωπαϊκή ηγεσία, που προχώρησε μεν σε σημαντικές αλλαγές για τα συντηρητικά της δεδομένα, με την αμοιβαιοποίηση του χρέους και το Ταμείο Ανάκαμψης, αλλαγές όμως που δεν αρκούν για να απαντήσουν στις νέες ανάγκες. Κι έτσι η Ε.Ε. συνεχίζει να έχει τα αντανακλαστικά ενός δυσκίνητου, γερασμένου οργανισμού που τον ξεπερνούν οι συγκυρίες, τη στιγμή που θα μπορούσε να παίξει ένα πραγματικά προωθητικό ρόλο στη νέα κατάσταση.
Αν όμως στο σύνολό της η ευρωπαϊκή πολιτική ηγεσία χαρακτηρίζεται από ατολμία, κάποιοι δεν είναι απλώς άτολμοι, αλλά και αμετανόητοι. Είναι κολλημένοι στο χθες και δείχνουν να μη κατάλαβαν τίποτα. Ούτε από την κρίση χρέους, ούτε από την πανδημία. Και αναμασούν τα ίδια που λέγανε εδώ και δεκαετίες.
Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας είναι ένα χαρακτηριστικό τέτοιο παράδειγμα. Μια κυβέρνηση που εν καιρώ πανδημίας δεν προσέλαβε ούτε έναν μόνιμο στα νοσοκομεία.
Μια κυβέρνηση που με 37 δισ. στα ταμεία, φτηνό δανεισμό και δημοσιονομικά περιθώρια, έφερε την τρίτη μεγαλύτερη ύφεση στην Ευρωζώνη.
Δεν αποτελεί, λοιπόν, έκπληξη ότι αυτή η κυβέρνηση κατέθεσε ένα σχέδιο για την αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, με το βλέμμα στραμμένο όχι στις ανάγκες της συντριπτικής πλειοψηφίας των παραγωγικών δυνάμεων του τόπου μας, αλλά στις εμμονές μιας μικρής επιχειρηματικής ελίτ. Και με το μυαλό στις ένδοξες μέρες της Δεξιάς του πελατειακού κράτους, που έκανε γιουρούσι στο δημόσιο χρήμα και μας οδήγησε εντέλει στη χρεοκοπία
Γι’ αυτό άλλωστε και δεν συζήτησε με κανέναν για ένα σχέδιο που υπερβαίνει κατά πολύ τη συνταγματική της θητεία. Ούτε στη Βουλή με τα κόμματα, ούτε με τους φορείς, ούτε με την κοινωνία των πολιτών.
Αλλά έτσι είναι. Αν το σχέδιο τους για την οικονομία είναι βγαλμένο από τη ναφθαλίνη του 1990, στα θέματα δημοκρατίας, βρίσκονται ακόμα πιο πολλές δεκαετίες πίσω. Ανήκουν σε μια άλλη εποχή. Μια εποχή που εκτόξευσε τις ανισότητες, διέλυσε την εγχώρια παραγωγή και μας οδήγησε τελικά στα μνημόνια.
Σήμερα, όμως, οι πόροι που διατίθενται στην Ελλάδα από το Ταμείο Ανάκαμψης είναι ένα πολύτιμο εργαλείο για να κάνουμε ένα πραγματικό restart. Όχι για να γυρίσουμε στα ίδια. Είναι μια ευκαιρία που δεν πρέπει να χαθεί.
Η Ελλάδα θα λάβει από το Ταμείο περίπου 32 δισ. ευρώ. Τα 19 σε επιχορηγήσεις και τα υπόλοιπα σε δάνεια. Σε αυτά θα προστεθούν και τα 40 δισ. περίπου των «παραδοσιακών» ευρωπαϊκών πόρων για την περίοδο 2021-2027.
Και το κρίσιμο ερώτημα είναι: πού θα πάνε αυτά τα λεφτά; Θα στηρίξουν, με ένα συνεκτικό σχέδιο συμπεριληπτικής ανάπτυξης, την κοινωνική συνοχή και μια διατηρήσιμη, δίκαιη και βιώσιμη ανάπτυξη; Ή θα στηρίξουν για άλλη μια φορά τα κέρδη λίγων, ημετέρων και ισχυρών;
Το κυβερνητικό σχέδιο είναι βγαλμένο από το χρονοντούλαπο της ιστορίας.
Από εκεί όπου αποσύρθηκαν, χρόνια τώρα, οι παλιές και αποτυχημένες νεοφιλελεύθερες συνταγές.
Ένα σχέδιο που συγκροτείται γύρω από τέσσερεις θεμελιακές σκέψεις:
-Την ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων με μείωση μισθών και αύξηση του χρόνου εργασίας.
-Τις ιδιωτικοποιήσεις στις υποδομές, την ενέργεια, στο ασφαλιστικό σύστημα, στις υπηρεσίες υγείας και εκπαίδευσης.
-Τη συρρίκνωση της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας, με επιλογή μόνο των μεγάλων επιχειρήσεων για την πράσινη μετάβαση και την κυκλική οικονομία.
-Τη μείωση της φορολογίας στα κέρδη και στα υψηλά εισοδήματα, με ταυτόχρονη μεταφορά φορολογικών βαρών στη κατανάλωση και στις μικρές και μεσαίες ιδιοκτησίες, με παράλληλη μείωση των κοινωνικών δαπανών.
Όλα τα παραπάνω, που αποτελούν τις βασικές ιδέες του κυβερνητικού προγράμματος, είναι ακριβώς αυτά που απέρριψε και χαρακτήρισε μάλιστα ως απόλυτη αποτυχία, ο Πρόεδρος Μπάιντεν στην ιστορική του ομιλία στο Κογκρέσο, πριν από λίγες ημέρες.
Και αν για τις ΗΠΑ τα trickle down economics δεν δούλεψαν ποτέ, όπως είπε ο Αμερικανός Πρόεδρος, για την Ελλάδα όχι μόνο δεν δούλεψαν αλλά ήταν και αυτά που μας οδήγησαν και στη κρίση.
Είναι, λοιπόν, καιρός να γυρίσουμε σελίδα. Να αφήσουμε πίσω τις αποτυχημένες συνταγές και να συστηθούμε ξανά με την Ελλάδα της δημιουργίας και της προοπτικής. Την Ελλάδα των έντιμων και σκληρά εργαζόμενων ανθρώπων της. Την Ελλάδα των γενιών που μεγάλωσαν στην κρίση, αλλά έχουν όνειρα και φιλοδοξίες. Την Ελλάδα της νέας εποχής. Με ισχυρή οικονομία σε μια δίκαιη κοινωνία.
Για τον λόγο αυτό, παρουσιάζουμε σήμερα το «Σχέδιο ΕΛΛΑΔΑ +». Ένα Σχέδιο που πιστεύουμε ότι πραγματικά έχει ανάγκη η ελληνική κοινωνία.
Μία συνεκτική στρατηγική για την αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης που θέτει τις βάσεις για διατηρήσιμη, βιώσιμη και δίκαιη ανάπτυξη.
Ένα σχέδιο που έχει στόχο:
– Την αύξηση του ΑΕΠ με τη συμμετοχή του συνόλου της κοινωνίας.
– Τον μετασχηματισμό του παραγωγικού μοντέλου στην κατεύθυνση της οικονομίας της γνώσης και της αυξημένης προστιθέμενης αξίας προϊόντων και υπηρεσιών και όχι του ανταγωνισμού στη βάση της μείωσης των μισθών.
– Ένα σχέδιο που έχει στόχο τη στήριξη και ανανέωση των επιχειρήσεων και ιδίως της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας σε όλο το παραγωγικό και τεχνολογικό φάσμα.
– Την προστασία της εργασίας με σεβασμό στα εργασιακά δικαιώματα και την αύξηση των μισθών.
– Ένα σχέδιο που έχει στόχο τη διατήρηση του δημόσιου χαρακτήρα σε δίκτυα, υποδομές και υπηρεσίες βασικών αγαθών.
– Την ενίσχυση του ενιαίου και καθολικού κοινωνικού κράτους.
– Τη δικαιότερη φορολογία με μείωση της φοροδιαφυγής και προοδευτική φορολόγηση, που θα ελαφρύνει χαμηλότερες και μεσαίες εισοδηματικές ομάδες.
– Ένα σχέδιο που έχει στόχο το συνολικό οικολογικό μετασχηματισμό της οικονομίας, την ανάσχεση της κλιματικής κρίσης και την ενεργειακή δημοκρατία, με κοινωνική συμμετοχή στην παραγωγή ενέργειας.
Η επιλογή έργων και μεταρρυθμίσεων στο Σχέδιο «ΕΛΛΑΔΑ +», βασίζεται κυρίως σε 5 κριτήρια:
• Πρώτο κριτήριο, η Διάχυση του οικονομικού οφέλους στην κοινωνία.
Στόχος μας η αύξηση της απασχόλησης με σταθερές δουλειές και η ενίσχυση της συμμετοχής κοινωνικών φορέων, συνεταιρισμών, νοικοκυριών και ΜμΕ στην παραγωγική διαδικασία.
• Δεύτερο κριτήριο, η Αποφυγή κάθε μορφής κοινωνικού αποκλεισμού.
“Κανείς δεν πρέπει να μείνει πίσω” και για το λόγο αυτό, η πράσινη και ψηφιακή μετάβαση πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις ανάγκες και τους περιορισμούς που έχουν οι πιο αδύναμες κοινωνικές ομάδες και τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα.
• Τρίτο κριτήριο, η Αύξηση της εγχώριας παραγόμενης αξίας.
Η σύνδεση δηλαδή της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης με την ελληνική παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών. Οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης δεν πρέπει να κατευθυνθούν, όπως στο παρελθόν, σχεδόν αποκλειστικά σε εισαγωγές αλλά πρέπει να αυξήσουν την εγχώρια παραγωγή.
• Τέταρτο κριτήριο, η Ισόρροπη ανάπτυξη των περιφερειών της χώρας.
Γιατί μόνο με ισχυρή ανάπτυξη της περιφέρειας μπορούμε να μειώσουμε τις περιφερειακές και ενδοπεριφερειακές ανισότητες.
• Πέμπτο κριτήριο, η Δυναμική μετασχηματισμού.
Προκρίνουμε δηλαδή έργα και μεταρρυθμίσεις που επιλύουν τους παγιωμένους “αναχρονισμούς” στη χωροταξία, το περιβάλλον, τη διοίκηση, τη δικαιοσύνη και διευκολύνουν τους πολίτες και τις επιχειρήσεις.
Με αυτά τα βασικά κριτήρια στην επιλογή των έργων, διαμορφώνουμε το σχέδιό μας σεπέντε άξονες παρεμβάσεων:
1ος άξονας, η Δίκαιη, Πράσινη Μετάβαση.
Η Ελλάδα έχει προσυπογράψει, ως γνωστόν, τη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα, και φυσικά έχει προσυπογράψει τους δεσμευτικούς στόχους της Ε.Ε. για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.
Οι στόχοι λοιπόν υπάρχουν, αλλά μένει το πώς θα φτάσουμε σε αυτούς.
Για αυτό απαιτείται η ριζική αναθεώρηση του μοντέλου παραγωγής και κατανάλωσης σε όλους τους τομείς, με την κοινωνία συμμέτοχη και ωφελούμενη αυτής της διαδικασίας μετάβασης.
Ο δικός μας δρόμος εδράζεται στην έννοια της αυτοπαραγωγής και αυτοκατανάλωσης. Την παραγωγή και κατανάλωση, δηλαδή, ενέργειας από τα ίδια τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Την αποκέντρωση της παραγωγής, στις συμμετοχικές επενδύσεις και στη διαχείριση παραγωγής ενέργειας μέσω των ενεργειακών κοινοτήτων.
Οι τεχνολογικές εξελίξεις και οι διεθνώς καλές πρακτικές καθιστούν απόλυτα εφαρμόσιμο αυτό το μοντέλο. Ένα μοντέλο που στηρίζει επενδύσεις για την εξοικονόμηση ενέργειας κυρίως για αυτούς που έχουν δυσκολία να ανταπεξέλθουν στο αντίστοιχο κόστος επένδυσης. Δηλαδή, για νοικοκυριά χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος και για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Ένα μοντέλο ενεργειακής δημοκρατίας, με το 50% των αδειών Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) να κατανέμεται δεσμευτικά σε ενεργειακές κοινότητες, νοικοκυριά, μικρομεσαίες επιχειρήσεις και αγρότες. Σε αντίθεση με το κυβερνητικό σχέδιο, που τις κατανέμει σχεδόν εξολοκλήρου στις μεγάλες επιχειρήσεις.
2ος άξονας του σχεδίου μας είναι ο Μετασχηματισμός του παραγωγικού μοντέλου, η ενίσχυση της εργασίας, η ενδυνάμωση των ΜμΕ και των αυτοαπασχολουμένων.
Κεντρικός μας στόχος στην προσπάθεια ανάκαμψης της οικονομίας είναι η αύξηση της εγχώριας παραγόμενης αξίας, η σύνδεση δηλαδή της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης με την ελληνική παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών.
Η στρατηγική μας έχει στον πυρήνα της την παραδοχή ότι η εργασία αποτελεί παραγωγική δύναμη. Η στήριξη των μισθών, η διασφάλιση των εργασιακών δικαιωμάτων και η μείωση των ανισοτήτων συμβάλλουν στην οικονομική ανάπτυξη.
Για τον λόγο αυτό, είναι θεμελιώδης η λειτουργία της αγοράς εργασίας με κανόνες και με αυστηρό έλεγχο τήρησης τους. Σχέδιό μας λοιπόν η αποκατάσταση και κατοχύρωση των συλλογικών διαπραγματεύσεων, η αύξηση του κατώτατου μισθού, η αξιοποίηση και αναβάθμιση των δεξιοτήτων του εργατικού δυναμικού της χώρας για την δημιουργία καινοτομίας.
Είναι επίσης κομβικός, στο σχέδιό μας, ο ρόλος στην παραγωγική διαδικασία των ΜμΕ και των αυτοαπασχολούμενων. Ενισχύουμε, λοιπόν, τη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα με τον αναπροσανατολισμό της σε κλάδους υψηλής προστιθέμενης αξίας. Και προκρίνουμε μέτρα που ενθαρρύνουν τις συνέργειες και την ενδυνάμωση ΜμΕ και ελεύθερων επαγγελματιών, με στόχο τη βελτίωση της παραγωγικότητάς τους.
3ος άξονας του σχεδίου μας είναι ο Ψηφιακός Μετασχηματισμός.
Η τεχνολογία και η διάδοση της χρήσης του διαδικτύου επηρεάζουν και μεταβάλλουν δομικά με αυξανόμενους ρυθμούς όλους τους τομείς της οικονομίας και της κοινωνίας.
Η κλίμακα και η ταχύτητα των αλλαγών από τη μια δημιουργούν σημαντικές ευκαιρίες για καινοτομία και ανάπτυξη, αλλά από την άλλη προκαλούν και ενδεχόμενους κινδύνους, όπως είναι ο «ψηφιακός αποκλεισμός» στρωμάτων του πληθυσμού, αλλά και η μείωση των θέσεων εργασίας.
Επομένως, η αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης για την ψηφιακή μετάβαση πρέπει να αντιμετωπίζει το ζήτημα του ψηφιακού αποκλεισμού και ταυτόχρονα να έχει στόχο την προώθηση και υλοποίηση μιας συνολικής εθνικής ψηφιακής στρατηγικής.
Για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της Δημόσιας Διοίκησης και των κρατικών δομών και την πλήρη γεωγραφική κάλυψη και δυνατότητα πρόσβασης για όλους, σε επικοινωνίες υψηλών ταχυτήτων και σε ενέργεια.
Ο 4ος άξονας του σχεδίου μας είναι η Κοινωνική Συνοχή και η Ανθεκτικότητα.
Η πανδημία απέδειξε τη μεγάλη ανάγκη ενός ισχυρού καθολικού δημόσιου κοινωνικού κράτους που είχε αποδυναμωθεί από τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές για χρόνια τώρα.
Για να καταφέρει η ελληνική οικονομία να συμμετέχει σε μια διαδικασία επαναφοράς και προσανατολισμού προς ένα πιο βιώσιμο και δίκαιο μοντέλο ανάπτυξης, χρειαζόμαστε ένα σχέδιο μείωσης των ανισοτήτων και ενίσχυσης των δαπανών για την υγεία και το κράτος πρόνοιας, για την εκπαίδευση και τον πολιτισμό.
Αυτές οι επενδύσεις δεν είναι πεταμένα λεφτά, όπως μας λέγανε μέχρι σήμερα. Αλλά έχουν έντονα αναπτυξιακά οφέλη, με εξαιρετικά σημαντικές μελλοντικές αποδόσεις. Μειώνουν τις κοινωνικές ανισότητες, παρέχοντας ασφάλεια στους πολίτες και ιδιαίτερα στους νέους και τις γυναίκες. Δημιουργούν το έδαφος για προσωπική και οικογενειακή εξέλιξη και ευημερία σε μια συμπεριληπτική κοινωνία χωρίς αποκλεισμούς.
Το σχέδιό μας για το νέο ΕΣΥ, που παρουσιάσαμε πρόσφατα, στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό σε πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Το σχέδιό μας για την αξιοπρεπή διαβίωση και το δικαίωμα στη στέγη.
Η εμβληματική μας μεταρρύθμιση για τη θέσπιση κοινωνικού μισθού.
Αλλά και οι μεταρρυθμίσεις μας για την άμβλυνση ανισοτήτων στην εκπαίδευση και την ενίσχυση της κτιριακής και υλικοτεχνικής υποδομής όλων των βαθμίδων της.
Η εκπόνηση εθνικής πολιτιστικής πολιτικής, που είναι αναγκαία, με στόχο την ενίσχυση των ανθρώπων του πολιτισμού και την αξιοποίηση του μεγάλου πολιτιστικού κεφαλαίου της πατρίδας μας.
Όλα αποτελούν σημαντικά κεφάλαια του Σχεδίου μας.
Έρχομαι στον 5ο και τελευταίο άξονα του Σχεδίου μας. Είναι η Ανάπτυξη των Περιφερειών, των Πόλεων και της Υπαίθρου.
Το Σχέδιό μας δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στην τοπική και περιφερειακή διάσταση της αναπτυξιακής στρατηγικής, στην αναζωογόνηση των τοπικών κοινοτήτων και στη συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών, μέσω της Αυτοδιοίκησης, για τον σχεδιασμό και την αξιοποίηση των αναπτυξιακών πόρων.
Ο θεσμός της Αυτοδιοίκησης έχει τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της εγγύτητας και της άμεσης επαφής με τον πολίτη, της γνώσης των ελλείψεων αλλά και των αναπτυξιακών δυνατοτήτων κάθε τόπου ξεχωριστά. Γι’ αυτό και τον στηρίζουμε τεχνικά και διοικητικά, ώστε να απορροφήσει τους πόρους έγκαιρα και στοχευμένα, προς όφελος των τοπικών κοινωνιών και του πολίτη.
Στην ίδια κατεύθυνση ορίζουμε και μια νέα στρατηγική για τον τομέα της Αγροτικής Ανάπτυξης, που αποτελεί βασικό πυλώνα της αναπτυξιακής διαδικασίας της υπαίθρου, με στόχο τη δημογραφική ανανέωση του αγροτικού πληθυσμού και την άρση των ανισοτήτων λόγω γεωγραφικής ιδιαιτερότητας, όπως η νησιωτικότητα ή η ορεινότητα περιοχών της πατρίδας μας.
Αυτό, φίλες και φίλοι, είναι το δικό μας σχέδιο – σας το ανέλυσα με περιεκτικό τρόπο και σε γενικές γραμμές – είναι το δικό μας σχέδιο για την αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης.
Αυτό είναι το δικό μας σχέδιο για την Ελλάδα της επόμενης ημέρας.
Η Ελλάδα της νέας εποχής πρέπει να χτιστεί στις στέρεες βάσεις της κοινωνικής δικαιοσύνης και της ανάπτυξης για όλους, με στόχο να χτίσουμε μια ισχυρή οικονομία σε μια δίκαιη κοινωνία
Σε αυτό το Σχέδιο, που αφορά το 99% της ελληνικής κοινωνίας, δεν χωράνε αποκλεισμοί. Χρειαζόμαστε τη συμβολή όλων. Του κόσμου της αγοράς, της υγιούς επιχειρηματικότητας, της επιστημονικής κοινότητας, των φορέων της Αυτοδιοίκησης. Τα καλύτερα μυαλά που διαθέτουμε εντός και εκτός της χώρας πρέπει να συγκλίνουν για μη χαθεί αυτή η ευκαιρία.
Και όταν ο λαός μας το ορίσει, ελπίζω σύντομα, θα είμαστε απολύτως έτοιμοι.
Ένα πλήρες σχέδιο, το «ΕΛΛΑΔΑ +» θα αντικαταστήσει τις ιδεοληψίες του χθες και τις συνταγές της καταστροφής.
Ένα σχέδιο που ανοίγει το δρόμο για την Ελλάδα του αύριο. Με όρους δικαιοσύνης, ευημερίας και προκοπής.
Σας ευχαριστώ.
Παρεμβάσεις και καταληκτική τοποθέτηση του Προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία, Αλέξη Τσίπρα κατά τη ζωντανή διαδικτυακή εκδήλωση: «Για την αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάπτυξης»
Σε όσα είπε η Νατάσα Ρωμανού και σε όσα είπε και η κ. Νάντσου, καταρχάς για να καταλάβουμε τη διαφορά να πω ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει περίπου 120 εκατομμύρια περισσότερους κατοίκους από ό,τι οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Εντούτοις, οι δαπάνες συνολικά που ανακοινώθηκαν για την αντιμετώπιση της πανδημίας είναι, αν δεν κάνω λάθος, 1,9 τρισ. Μιλάμε για 1.400 δολάρια στο λογαριασμό κάθε πολίτη που έχει εισόδημα κάτω από 70.000 δολάρια σε ετήσια βάση.
2,3 τρισ., αν δεν κάνω λάθος, οι υποδομές με κύριο άξονα τις πράσινες υποδομές, ηλεκτροκίνηση. Και αυτό που είπατε ότι δεν έχει σημασία να φτιάξουμε δρόμους, αλλά πώς θα είναι αυτοί οι δρόμοι.
1,8 τρισ. που έρχεται για την ενίσχυση των αμερικανικών νοικοκυριών των οικογενειών, συνολικά 5,5 τρισεκατομμύρια. Και η Ευρωπαϊκή Ένωση με 120 εκατομμύρια περισσότερους κατοίκους, 750 εκατομμύρια.
Άρα ας δούμε πρώτα ότι τα μεγέθη είναι συντριπτικά. Η Ευρωπαϊκή Ένωση τούτη την ώρα, παρά το γεγονός ότι όλοι χαιρετίζουμε, ήταν βήματα έξω από τη φιλοσοφία.
Όταν με τον Ευκλείδη παλεύαμε κόντρα σε όλη την λογική της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 2015, αν τα μισά από αυτά είχαν ενταχθεί στη λογική της Ευρωπαϊκής Ένωσης το ’15, αμοιβαιοποίηση χρέους, επιδοτήσεις, η Ελλάδα δεν θα πέρναγε αυτή την κρίση. Και πιο πριν από το ’15, για να μην αδικήσω, από το 2009 που ξεκίνησε αυτή η κρίση. Άρα, η Ευρώπη είναι πολύ πίσω.
Το δεύτερο κρίσιμο που θα ήθελα να σχολιάσω εδώ είναι ότι δεν αρκεί να έχουμε στόχους για το πού θα πάμε. Είναι ευτυχές το ότι έχουμε στόχους, πράσινους στόχους. Η Συμφωνία στο Παρίσι ήταν πάρα πολύ σημαντική, όπως και ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση τους ακολουθεί, αλλά ποιος είναι ο δρόμος που θα ακολουθήσουμε αυτούς τους στόχους.
Διότι αν στην πορεία οι μισοί μείνουν έξω από το όχημα, μείνουν πίσω από αυτό που εμείς ονομάζουμε συμπεριληπτική ανάπτυξη -οι πράσινοι στόχοι είναι εξαιρετικοί, χρειάζονται όμως δίκαιη μετάβαση, για να μπορέσουμε να πιάσουμε αυτούς τους στόχους με την κοινωνία συνεκτική και όχι με κάποιους πάρα πολύ πίσω.
Και το τελευταίο για τη δημοκρατία την ικανότητα της Ελλάδας και της Δημόσιας Διοίκησής της να κάνει σοβαρή δουλειά. Έχετε απόλυτο δίκιο, κυρία Νάντσου, και το ζήσαμε εμείς που δουλέψαμε εξ ολοκλήρου με τη Δημόσια Διοίκηση και δεν δίναμε νομοσχέδια outsourcing έξω από τα υπουργεία. Όμως, η δημοκρατία και η λογοδοσία είναι κυρίαρχο στοιχείο και εδώ η κυβέρνηση, πέραν του ότι έχουμε διαφορές ιδεολογικές, πολιτικές, στόχων, εδώ δεν συζητά.
Εδώ μιλάμε για μια υπόθεση που αφορά το μέλλον της χώρας. Είναι πόροι που μπορούν να συγκροτήσουν την παραγωγική δομή της χώρας και την οικονομία της. Δεν αφορά τη συνταγματική θητεία της κυβέρνησης αυτής. Είναι μέχρι το 2027. Και το πέρασε χωρίς κανένα διάλογο, χωρίς σύνθεση των απόψεων, χωρίς οι πολίτες να είναι ενήμεροι για το τι ακριβώς προτεραιοποιεί και τι όχι.
Εμείς θεωρούμε κρίσιμο το στοιχείο αυτό. Γι’ αυτό και προτιθέμεθα να ζητήσουμε επισήμως, θα καταθέσω πρόταση το προβλέπει άλλωστε και ο Κανονισμός της Βουλής αυτό, για τη δημιουργία Κοινοβουλευτικής Επιτροπής που θα ελέγχει την υλοποίηση του όποιου σχεδιασμού και το που πάνε τα χρήματα.
Διότι εάν είναι να ζήσουμε αυτά που ζήσαμε τις προηγούμενες δεκαετίες ή αυτά που ζήσαμε τις μέρες της πανδημίας με την κατασπατάληση δημόσιων πόρων σε ημέτερους και τις διαδικασίες αυτές τις οποίες μόνο η διαφάνεια και η λογοδοσία δεν τις διακρίνει, νομίζω ότι τελικά θα γυρίσουμε πίσω αντί να πάμε μπροστά.
***
Μακάρι να γίνει με την ευθύνη όλων, αλλιώς θα έχουμε όλοι οι υπόλοιποι την ευθύνη και η κοινωνία των πολιτών και οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις και τα κόμματα να στήσουν αυτό το Παρατηρητήριο αν η Κυβέρνηση δεν επιλέξει να το στήσει θεσμικά.
***
Εγώ οφείλω να σηκώσω το μπαλάκι πριν το γάντι, να παραδεχθώ ότι η συζήτηση έχει με πολύ μεγάλη ταχύτητα προχωρήσει τα τελευταία χρόνια. Αλλού ήταν το επίπεδο της συζήτησης το 2010, το 2015, αλλού είναι το 2021.
Και νομίζω ότι πλέον όλοι έχουν προσανατολιστεί, αυτό είναι το θετικό, πιστεύω ότι όλες οι πολιτικές οικογένειες έχουν προσανατολιστεί στην κατεύθυνση του Πράσινου Μετασχηματισμού. Και οι στόχοι νομίζω ότι είναι κοινοί για όλους. Το μεγάλο ερώτημα είναι πώς θα τους πιάσουμε, σε ποιο δρόμο θα φτάσουμε.
***
Κύριε Αλμπάνη, έχετε υπ’ όψιν σας τι προβλέπει το κυβερνητικό σχέδιο για τα Πανεπιστήμια και τι προβλέπει για τα Κέντρα Κατάρτισης; Μάλλον τριπλάσια θα πάνε στα Κέντρα Κατάρτισης απ’ ό,τι στα ελληνικά Πανεπιστήμια. Να πάμε ν’ ανοίξουμε κι εμείς κανένα Κέντρο Κατάρτισης αν είναι..
***
Με τον νόμο που ψηφίστηκε πρόσφατα και αφορά ουσιαστικά τη μείωση κατά 25.000 τουλάχιστον των εισακτέων στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, μια σειρά από τμήματα σε περιφερειακά πανεπιστήμια θα έχουν σοβαρό πρόβλημα βιωσιμότητας, θα κλείσουν, διότι δεν θα έχουν φοιτητές.
Άρα, ουσιαστικά, εδώ βρισκόμαστε σε δυο αντίθετα σχέδια για την αξία, την ανάγνωση που έχει ο καθείς για την αξία της γνώσης και του δημοσίου Πανεπιστημίου. Είναι πολύ σημαντικό και άρα και η συμβολή σας και η παρουσία σας σήμερα νομίζω ότι είναι πολύ σημαντική, διότι η δική μας εκτίμηση είναι ότι το Ταμείο Ανάκαμψης είναι μια ευκαιρία για να δοθούν πόροι που τους χρειάζεται η Τριτοβάθμια Εκπαίδευση.
Όχι μόνο η Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, όχι μόνο σε υλικοτεχνικές υποδομές, που τα προηγούμενα χρόνια υπήρξε πολύ μεγάλη μείωση των απαραίτητων πόρων, αλλά και σε προγράμματα για να γίνουν τα Πανεπιστήμιά μας ακόμα καλύτερα και να μπορέσουν ν’ αυξήσουν το επίπεδο παροχής γνώσης στους φοιτητές μας. Είναι μια ευκαιρία που δεν πρέπει να πάει χαμένη.
***
Για να γειώσω λίγο τη συζήτηση, είναι πολύ ωραία όλα όσα είπατε, κύριε Στεφανόπουλε, αλλά νομίζω ότι θα πρέπει να καταλάβουμε το εξής και ο κόσμος που μας παρακολουθεί σήμερα, διότι ακούει ίσως ωραίες λέξεις, ωραία σχέδια, ωραία οράματα, αλλά την ψηφιακή μετάβαση και την ψηφιακή σύγκληση, εγώ την καταλαβαίνω ως εξής, θα σας δώσω τρία παραδείγματα:
Τα παιδιά τα οποία στο νομό Ηλείας έπρεπε να πάνε για να κάνουν τηλεκπαίδευση στο καφενείο του χωριού γιατί δεν είχαν internet στο σπίτι τους και δεν είχαν laptop, αλλά το κινητό τηλέφωνο των γονιών τους, θα έχουν τη δυνατότητα να έχουν στο σπίτι τους, στο απομακρυσμένο χωριό, στο νομό Ηλείας, στο δικό μου το χωριό, στα ορεινά Τζουμέρκα, στα Χανιά, 5G; Αυτό είναι ένα ερώτημα.
Δεύτερο ερώτημα: Ο παππούς που έχει τρία χρόνια να πάρει τη σύνταξη, 450.000 εκκρεμείς συντάξεις, ποιο ψηφιακό κράτος μπορεί ν’ ανεχθεί 450.00 συντάξεις εκκρεμείς; Ποιο ψηφιακό κράτος;
Και ο μικρομεσαίος επιχειρηματίας που είδε, μέσα στην πανδημία, τις πωλήσεις μέσω του διαδικτύου να γίνονται μια κανονικότητα και γνωρίζει ότι αυτό δεν θα σταματήσει και μετά την πανδημία διότι έγινε συνήθεια και κάποιους τους διευκολύνει να ψωνίζουν μέσα από το διαδίκτυο. Αλλά δεν μπορεί ο μικρομεσαίος επιχειρηματίας να είναι ανταγωνιστικός στα μεγάλα δίκτυα κάποιων μεγάλων επιχειρήσεων που έχουν τη δυνατότητα και έχουν διεισδύσει πάρα πολύ έγκυρα στοe–shopping.
Θα υπάρχει η πρόνοια και η χρηματοδότηση να φτιαχτούν δίκτυα να στηρίξουν τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις σε καινοτομία και σε ψηφιοποίηση για να γίνουν ανταγωνιστικές ή θα κλείσουν και θα είναι μόνο τα Mall και τα μεγάλα brands τα οποία έχουν τη δυνατότητα πρόσβασης στην ψηφιακή εποχή;
Αυτά είναι τα ερωτήματα νομίζω που πρέπει ν’ απαντήσουμε στους πολίτες που μας ακούν σήμερα. Και πιστεύω ότι το ζήτημα της ψηφιακής μετάβασης, είναι μείζον ζήτημα δημοκρατίας και κοινωνικής συνοχής. Είναι αποκλεισμός από τον κόσμο του μέλλοντος, εάν ένα μέρος του πληθυσμού δεν έχει τη δυνατότητα πρόσβασης, και ένα άλλο κομμάτι του πληθυσμού έχει τη δυνατότητα πρόσβασης.
***
Αυτό θέλει και ανθρώπινο δυναμικό στη Δημόσια Διοίκηση για να το υλοποιήσεις, όμως. Επειδή ρωτάτε αλλά είμαι εγώ εδώ και πρέπει να σας απαντήσω. Εμείς είχαμε δεδομένων των δημοσιονομικών δυσκολιών την περίοδο που κυβερνήσαμε και δεν μπορούσαμε να κάνουμε προσλήψεις, αξιοποιήσαμε όμως ένα Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα με 5.000 περίπου νέους επιστήμονες, τους οποίους τους προσλάβαμε ακριβώς για να ενισχύσουμε τη Δημόσια Διοίκηση.
Και ένα μεγάλο κομμάτι εξ αυτών είχαν ακριβώς αυτό τον στόχο, το καθήκον, να προχωρήσουν τη διαδικασία ψηφιοποίησης για να προχωρήσει η διαδικασία. Και πράγματι, τις εκκρεμείς συντάξεις εμείς τις παραλάβαμε πάνω από 300.000, τις μειώσαμε στις 100.000 και πηγαίναμε πολύ καλύτερα. Με την αλλαγή της κυβέρνησης, δεν ανανεώθηκε αυτό το πρόγραμμα. Και προφανώς όταν δεν υπάρχουν -γιατί δεν είναι μόνο η τεχνολογία, είναι και οι άνθρωποι που πρέπει να τη βάλουν σ’ εφαρμογή-, όταν δεν υπήρχε το δυναμικό στη Δημόσια Διοίκηση για να υλοποιήσει τον σχεδιασμό, το πρόγραμμα κόλλησε.
***
Θέλω να πω το εξής: είναι φανερό ότι εδώ έχουμε δύο φιλοσοφίες, οι οποίες είναι συγκρουόμενες, είναι αντίθετες.
Το κακό για τη χώρα είναι ότι αυτή η φιλοσοφία, που μας φέρνει η κυβέρνηση με το σχέδιο που έχει ετοιμάσει, είναι μια φιλοσοφία από το χτες. Είναι από τη δεκαετία του ’90. Βλέπουμε σήμερα ότι μετά την πανδημία, που είναι μια ιστορική τομή όπως και να το κάνουμε, ο κόσμος αρχίζει και σκέφτεται αλλιώς, το είδαμε στις Ηνωμένες Πολιτείες. Και η Ευρώπη με πολύ πιο αργά βήματα.
Όλα αυτά τα οποία είπε ο Γιώργος Σταθάκης, η φιλοσοφία δηλαδή της ελαστικοποίησης των σχέσεων εργασίας και της μείωσης των μισθών, της ιδιωτικοποίησης υποδομών και ενέργειας, της συρρίκνωσης της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας, της μείωσης της φορολογίας των κερδών των μεγάλων επιχειρήσεων με την ταυτόχρονη όμως μείωση και των κοινωνικών δαπανών, άρα της διάλυσης του κοινωνικού κράτους.
Μετά από μια τέτοια περιπέτεια που περάσαμε στην υγεία –υγειονομική ήταν η κρίση που είχαμε, μην το ξεχνάμε- δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη για ενίσχυση του Εθνικού Συστήματος Υγείας. Τώρα που ανακαλύψαμε ξαφνικά ότι όλοι, πλούσιοι – φτωχοί, στο δημόσιο σύστημα είχαμε αποκούμπι.
Εμείς έχουμε μια τελείως διαφορετική φιλοσοφία, αντίστροφη. Θεωρούμε ότι πρέπει να ενισχυθούν, να ρυθμιστούν οι σχέσεις εργασίας και να ενσωματωθούν και τα νέα στοιχεία, η τηλεργασία. Πρέπει να υπάρχει έλεγχος, να αυξηθούν οι κατώτατοι μισθοί.
Εμείς πιστεύουμε ότι πρέπει να υπάρξει ενίσχυση του κοινωνικού κράτους. Χρειαζόμαστε ένα ισχυρό κράτος για να έχουμε μια ισχυρή οικονομία και ανθρώπινο κράτος. Εμείς πιστεύουμε στη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα, δεν θεωρούμε ότι είναι ζόμπι και πρέπει το τραπεζικό σύστημα στη χώρα να ανασυγκροτηθεί για να μπορέσει να στηρίξει και να μπορέσουν να ενταχθούν στην καινοτομία και να μη χάσουν το τρένο της επόμενης μέρας.
Πιστεύουμε και σε μια διαφορετική φορολογική φιλοσοφία που δεν θα ρίχνει το βάρος όμως στους μεσαίους. Και αυτό είναι ένα μεγάλο στοίχημα που είναι η διεύρυνση της φορολογικής βάσης όχι προς τα κάτω, αλλά με την πάταξη της φοροδιαφυγής που είναι το μεγάλο στοίχημα, που πρέπει όλοι να συνεννοηθούμε πώς θα γίνει στη χώρα, γιατί είναι μεγάλα τα ποσά τα οποία χάνονται.
Θέλω να πω κάτι όμως. Αυτό το οποίο φέρνει σήμερα η κυβέρνηση, και έχει δίκιο ο κ. Αρναουτάκης, ο χρόνος… γιατί θα δεσμευτούν χρήματα, μέχρι τέλος του ’22, το 70%. Υπάρχει ο κίνδυνος να χάσουμε το τρένο ξανά.
Εγώ δεν θεωρώ ότι το τρένο το χάσαμε από το ’09 έως το ’18 που βγήκαμε από τα μνημόνια. Το τρένο το χάσαμε την περίοδο της μεγάλης ανάπτυξης στη χώρα. Το τρένο το χάσαμε όταν την περίοδο της μεγάλης ανάπτυξης, από τη δεκαετία του ’90 μέχρι και το 2004, δεν αξιοποιήθηκε αυτή η ανάπτυξη, ώστε να ενισχυθούν οι υποδομές, να μειωθούν οι ανισότητες, να ενισχυθεί το κοινωνικό κράτος, να ανοίξει ένας δρόμος στην πράσινη μετάβαση, στην ψηφιακή μετάβαση. Και η χώρα είχε τεράστιες ανισότητες μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση σε καιρούς ανάπτυξης. Δεν πρέπει να ξαναχάσουμε το τρένο τώρα. Για μας είναι πάρα πολύ κρίσιμο αυτό.
Συνεπώς, εδώ υπάρχουν διαφορετικές φιλοσοφίες. Εμείς έχουμε ένα έτοιμο σχέδιο, το οποίο παρουσιάσαμε σήμερα. Πιστεύω βαθιά ότι αυτό το σχέδιο πρέπει να ακολουθήσει η χώρα για να μη χάσει το τρένο και σε περίπτωση που εν πάση περιπτώσει κληθούμε να αναλάβουμε τις τύχες της χώρας, θα επιδιώξουμε μια προοδευτική κυβέρνηση, για να εφαρμόσει ένα προοδευτικό σχέδιο που σήμερα συνειδητοποιούν και στις Ηνωμένες Πολιτείες αλλά και στην Ευρώπη, ότι είναι το μέλλον και όχι οι συνταγές της δεκαετίας του ’90 που μας οδήγησαν σε ανακυκλούμενες κρίσεις και σε διεύρυνση των ανισοτήτων.
Το σχέδιό μας είναι εκεί. Δεν πιστεύω καθόλου ότι είμαστε σε μια φάση που στην Ευρωπαϊκή Ένωση τα σχέδια αυτά που κατατίθενται είναι όπως τα μνημόνια, δεν είναι γραμμένα στην πέτρα. Υπάρχει ευελιξία. Συνεπώς, έχουμε ένα έτοιμο σχέδιο για να μπορέσει να εφαρμοστεί ανά πάσα στιγμή, με, προφανώς, τη σχετική αναθεώρηση και τη σχετική διαπραγμάτευση με την Κομισιόν πάνω στους στόχους που πρέπει να υλοποιηθούν. Αλλά το περιεχόμενο πρέπει να αλλάξει: να κοιτάει προς τα μπρος, να αμβλύνει τις ανισότητες, να δημιουργεί συνθήκες συμπεριληπτικής ανάπτυξης.
Το τελευταίο που θέλω να πω είναι το εξής: η Ευρώπη επίσης κινδυνεύει να χάσει το τρένο. Δεν είναι μόνο η ποσότητα στη σύγκριση ανάμεσα στις δαπάνες που γίνονται στις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά και σε άλλες χώρες. Η Κίνα για παράδειγμα. Είναι και η ποιότητα, είναι η φιλοσοφία, είναι η λογική που αναδεικνύεται ότι εδώ η μείωση των ανισοτήτων πρέπει να είναι στόχος. Η Ευρώπη ακόμη αυτό δεν το έχει εντάξει ως στόχο.
Η αναθεώρηση του Συμφώνου Σταθερότητας ενδεχομένως και η διεύρυνση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης το επόμενο διάστημα πρέπει να είναι βασικός στόχος των προοδευτικών δυνάμεων στην Ευρώπη, για να μη χάσει η Ευρώπη το τρένο.
Και εδώ είναι ένα αντικείμενο και διεκδίκησης και συζήτησης και με την Ευρωπαϊκή Σοσιαλδημοκρατία και με τους Πράσινους, φυσικά και με την Αριστερά προκειμένου να δημιουργηθεί μια νέα δυναμική για την Ευρώπη.
Άρα, με αυτές τις δυο επισημάνσεις Ευρώπη και Ελλάδα διαμορφώνεται μια διαχωριστική γραμμή, που δεν έχει μόνο ιδεολογική βάση –έχει και ιδεολογική βάση- και πιστεύω ότι έχει να κάνει σε μεγάλο βαθμό και με την αποτελεσματικότητα, αν έχεις όντως στόχο μια συμπεριληπτική ανάπτυξη και μείωση των ανισοτήτων.
Πιστεύω ότι πρέπει να έχουμε αυτό το στόχο: πράσινη και συμπεριληπτική ανάπτυξη – μείωση των κοινωνικών ανισοτήτων.
