Γράφει ο Τάσος Παππάς
«Η χαμένη τιμή των δημοσκοπήσεων» ήταν ο κεντρικός τίτλος της «Εφημερίδας των Συντακτών» στις 12 Φεβρουαρίου 2022. Προσπαθούσαμε με τη βοήθεια ειδικών να απαντήσουμε σε ορισμένα ερωτήματα, όπως «γιατί αποτυγχάνουν οι δημοσκοπικές εταιρείες;», «είναι επαρκή τα επιστημονικά εργαλεία που χρησιμοποιούν οι δημοσκόποι;», «γιατί δεν γίνονται ακριβές έρευνες;», «υπάρχει καρτελοποίηση;». Το δημοσίευμα ήταν η αφορμή για τον δικηγόρο Κώστα Παπαδάκη να γράψει ένα άρθρο (δημοσιεύτηκε και στην ιστοσελίδα της «Εφ.Συν.») όπου σημειώνει ανάμεσα στ’ άλλα ότι «οι δημοσκοπήσεις είναι μια επιβλαβής για την κοινωνία και το εκλογικό σώμα συστηματική και μεθοδευμένη επιστημονική επικοινωνιακή τακτική χειραγώγησης της εκλογικής συμπεριφοράς σήμερα και της γενικότερης εκλογικής και κοινωνικής συμπεριφοράς αύριο».
Καταλήγει ως εξής: «Η ανάγκη για να απαιτηθεί η απαγόρευση των εκλογικών δημοσκοπήσεων έχει προ πολλού πια ωριμάσει. Η κοινωνία οφείλει να τη διεκδικήσει. Και η Αριστερά, αντί να στέκεται αμήχανη απέναντι σε αυτό ή να ονειρεύεται άτοπα ενύπνια, όπως κάποιες ανεξάρτητες και αμερόληπτες εταιρείες δημοσκοπήσεων (όπως ίσως εκείνες που την περίοδο 2012-2015 πήγαιναν καροτσάκι τον ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση), θα έκανε καλά να αξιώσει ένα και μόνο: Την κατάργηση και απαγόρευση κάθε είδους εκλογικής δημοσκόπησης, εδώ και τώρα».
Το άρθρο προκάλεσε αντιδράσεις. Αναμενόμενο. Η ιστοσελίδα iefimerida κάνει λόγο για «απίστευτη πρόταση» και σημειώνει ότι ο Κώστας Παπαδάκης είναι δικηγόρος της ΑΝΤΑΡΣΥΑ (σ.σ. ε, και;) και ήταν συνήγορος υπεράσπισης του καταδικασμένου μέλους της «17 Νοέμβρη» Βασίλη Τζωρτζάτου (σ.σ. άρα τι;). Το κείμενο της ιστοσελίδας αναδημοσίευσε στον προσωπικό του λογαριασμό στο twitter ο Αδ. Γεωργιάδης. Και ο Γ. Πρετεντέρης ασχολήθηκε με το θέμα στο «Βήμα» (20-2-2022) όπου αναφέρει ότι οι εκλογές και οι δημοσκοπήσεις απαγορεύονται μόνο στη Βόρεια Κορέα. Οπότε δεν μας αφορά, αφού ούτε είμαστε ούτε θέλουμε να γίνουμε Βόρεια Κορέα;
Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι πολλές φορές οι δημοσκοπήσεις δεν αποτυπώνουν ρεύματα και δεν καταγράφουν τάσεις, αλλά δημιουργούν γεγονότα και επιβάλλουν τάσεις που αξιοποιούν οι μηχανισμοί ισχύος για να ελέγξουν την κοινή γνώμη. Οπως λέει ο Νόαμ Τσόμσκι, «η βιομηχανία των δημοσίων σχέσεων είναι μια αμερικανική εφεύρεση και χρησιμοποιείται από τις εταιρείες για να ελέγχουν ό,τι σκέφτεται ο μέσος πολίτης. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο γίνονται οι συνεχείς δημοσκοπήσεις. Για να ξέρουν ανά πάσα στιγμή τι σκεφτόμαστε» («Τα Νέα» 9-11-1993).
Ο Γάλλος κοινωνιολόγος Πατρίκ Σαμπάν στο βιβλίο του «Η κατασκευή της κοινής γνώμης» (εκδόσεις Πατάκης, 2004) αναφέρει ότι «πρέπει να εγκρίνουμε τη δημοσίευση των προεκλογικών δημοσκοπήσεων υπό δύο όρους. Ο πρώτος όρος είναι ότι τα ευρήματα θα δίνονται κατά τρόπο επιστημονικά άψογο, δηλαδή χωρίς να αποκλείονται οι αναποφάσιστοι και τα «δεν απαντώ» και με τη ρητή δήλωση του περιθωρίου σφάλματος. Ο δεύτερος όρος είναι η δημοσίευση αυτή να μην επιτρέπεται παρά μόνο κατά τη διάρκεια της τελευταίας εβδομάδας προ των εκλογών. Τότε διαθέτουν μεγαλύτερη αξιοπιστία». Εξω απ’ αυτήν την περίοδο ο συγγραφέας προτείνει την απαγόρευση δημοσίευσης εκλογικών δημοσκοπήσεων και γιατί οδηγούν σε πλάνες και γιατί «ενθαρρύνουν υπερβολικά στα μέσα ενημέρωσης μια ιπποδρομιακή θεώρηση του πολιτικού αγώνα».
Να απαγορεύσεις με νόμο τις εκλογικές δημοσκοπήσεις δεν γίνεται. Να απαγορεύσεις τη δημοσίευσή τους, εκτός από την τελευταία εβδομάδα προ των εκλογών, μπορεί να γίνεται, ωστόσο τότε θα προκύψει άλλο πρόβλημα. Η συνέπεια θα είναι η διασπορά πληροφοριών, φημών και ψιθύρων από εκείνους τους μηχανισμούς που θα έχουν πρόσβαση στα ευρήματα των εκλογικών δημοσκοπήσεων, οι οποίες θα γίνονται αλλά δεν θα δημοσιοποιούνται. Η χειραγώγηση της κοινής γνώμης από την «ενημερωμένη» ελίτ θα είναι ευκολότερη υπόθεση. Πρέπει όμως να γίνονται έλεγχοι από τις ανεξάρτητες αρχές, να αποκαλύπτεται (αν υπάρχει) η αιμομικτική σχέση εταιρειών με το κράτος και να απομυθοποιηθεί ο ρόλος τους.
Ανάγωγα
Τα συντροφικά μαχαιρώματα- τον όρο καθιέρωσε η Βάσω Παπανδρέου- πονάνε περισσότερο από τα μαχαιρώματα του πολιτικού αντιπάλου. Οι εσωκομματικοί εμφύλιοι είναι πιο αιματηροί από τους κλασικούς πολέμους και δεν τελειώνουν με Βάρκιζες.
