Γράφει ο Νίκος Φιλιππίδης
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, προκειμένου να ενημερώσει και τους νεαρότερους Ευρωπαίους για τους κινδύνους από το «τέρας του πληθωρισμού» έχει δημιουργήσει μια ταινία κινουμένων σχεδίων διάρκειας 8 λεπτών. Τα παιδιά που συμμετέχουν σε αυτήν την ταινία τα βλέπουμε κάποια στιγμή να αποκοιμούνται την ώρα του μαθήματος των οικονομικών και να μπαίνουν στη ζώνη των ονείρων. Εκεί βρίσκονται να ψωνίζουν σε μια αγορά συνοδευόμενα από το «τέρας». Κατά τη διάρκεια της περιήγησής τους στην αγορά διαπιστώνουν πως οι τιμές αυξάνουν από εβδομάδα σε εβδομάδα. Ως εκ τούτου τα λεφτά τους μειώνονται και για όλα φταίει αυτό το «τερατάκι» που τα συνοδεύει.
Τα παιδιά, βλέποντας τις τιμές να καλπάζουν, αποφασίζουν να επισκεφτούν την ΕΚΤ για να τους συμβουλέψει πώς να αντιμετωπίσουν το «τέρας του πληθωρισμού». Ο γραφειοκράτης που τα υποδέχτηκε τους δείχνει ότι το «τέρας» είναι φυλακισμένο μέσα σε ένα μπουκαλάκι, καθώς τηρείται το όριο του 2% του πληθωρισμού, που αποτελεί και το επιθυμητό όριο στην ζώνη του ευρώ. Στην ταινία, ο γραφειοκράτης εξηγεί πως το 2% συμβάλει στη σταθερότητα και την οικονομική ανάπτυξη και πως η υπέρβαση αυτού του ορίου απειλεί με υψηλό κόστος δανεισμού, προϊόντων και υπηρεσιών, που ροκανίζουν την ανάπτυξη. Εχω την αίσθηση ότι τη μικρού μήκους ταινία κινουμένων σχεδίων, είναι μια καλή ιδέα να τη δουν ξανά αυτές τις μέρες τα στελέχη της ΕΚΤ. Να θυμηθούν τα όρια, καθώς πλέον η υπέρβασή τους είναι πραγματικότητα.
Ο πληθωρισμός στην ευρωζώνη αυξήθηκε στο υψηλότερο επίπεδο εδώ και σχεδόν μια δεκαετία και συγκεκριμένα από τον Νοέμβριο του 2011 πάνω από 3%. Η άνοδος ξεπέρασε τις εκτιμήσεις των περισσότερων οικονομολόγων.
Το δε πρόβλημα δείχνει καθολικό. Στη Γερμανία ο πληθωρισμός τρέχει πλέον με υψηλά 13 ετών. Τα υψηλότερα ποσοστά πληθωρισμού μεταξύ 4,5 και 5% ήταν στην Εσθονία, τη Λιθουανία και το Βέλγιο. Μόνο τέσσερις χώρες της ευρωζώνης έχουν πληθωρισμό κάτω από το 2%, από 16 χώρες τον Μάρτιο.
Το πρόβλημα βρίσκεται προ των πυλών και της χώρας μας. Απειλεί να ροκανίσει τους προσδοκώμενους ρυθμούς ανάπτυξης. Ετοιμάζεται να απομειώσει τα εισοδήματα των πολιτών που δεν πρόλαβαν καν να καταγράψουν σοβαρή άνοδο μετά την πολυετή οικονομική κρίση.
Οι αιτίες τόσο στην Ελλάδα όσο και στην υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Ενωση οι ίδιες: Η οικονομική ανάκαμψη από τον αντίκτυπο της πανδημίας, το υψηλότερο ενεργειακό κόστος και τα σημεία συμφόρησης στις αλυσίδες εφοδιασμού. Τα διλήμματα πολλά. Η ΕΚΤ συνεδριάζει την προσεχή εβδομάδα για πρώτη φορά μετά τις διακοπές. Οι πιο συντηρητικοί θα ζητήσουν μέτρα, αντίστοιχα αυτών που ετοιμάζεται να πάρει η αμερικανική FED. Η πλειοψηφία των μελών του διοικητικού συμβουλίου, θα επικαλεστεί εκτιμήσεις ότι το φαινόμενο θα είναι παρωδικό και σύντομα οι τιμές θα μειωθούν.
Προφανώς για να μειωθούν σημαίνει ότι οι αιτίες που σήμερα προκαλούν αύξηση του πληθωρισμού θα εκλείψουν. Οι δύο από τις τρεις αφορούν τη διαταραχή που έχει προκαλέσει ο Covid. Αρα θα πρέπει να απαντηθεί εάν ο ιός θα υποχωρήσει τόσο ώστε να επέλθει ομαλότητα στην αγορά για μεγάλο διάστημα και εάν η δυσλειτουργία της εφοδιαστικής αλυσίδας θα επιστρέψει στην κανονικότητα. Δύσκολα και τα δύο με την εξέλιξη της πανδημίας.
Ο τρίτος παράγοντας αφορά το κόστος της ενέργειας. Οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για αυξήσεις διαρκείας τουλάχιστον ως το 2030 οπότε και θα ολοκληρωθούν σε μεγάλο μέρος του αναπτυγμένου κόσμου οι κλιματικοί στόχοι, που έχουν μπει μέσω της μετάβασης σε φιλικότερες μορφές ενέργειας.
Υπάρχει και ένας τέταρτος παράγοντας που δεν έχει μετρηθεί και είναι η υπερθέρμανση των οικονομιών που θα προκαλέσουν τα πακέτα ενίσχυσης των επενδύσεων. Πολλές επενδύσεις ταυτόχρονα, σημαίνει αύξηση υλικών, κόστους παραγωγής και εκτίναξη ξανά του «τέρατος του πληθωρισμού».
