Γράφει ο Νίκος Φιλιππίδης
Θυμάστε τις κατά καιρούς ιστορικές ατάκες που μας έχουν συντροφέψει την τελευταία δεκαετία, του στυλ «λεφτά υπάρχουν», «καλό κουράγιο Ελληνες», «whatever it takes (θα γίνει ό,τι χρειάζεται)»; Μια από αυτού του είδους τις ατάκες εκστόμισε το βράδυ της Τρίτης ο επικεφαλής της Αμερικανικής Κεντρικής Τράπεζας. Είναι από αυτές τις ατάκες που χαρακτηρίζουν μια ολόκληρη εποχή. Που αλλάζουν τη ροή των πραγμάτων. «Οι κίνδυνοι ενός πιο επίμονου πληθωρισμού αυξήθηκαν», είπε ο Τζερόμ Πάουελ το βράδυ της Τρίτης, αντικαθιστώντας τη λέξη «προσωρινός» με τη λέξη «επίμονος», που μέχρι τότε συνόδευε τον πληθωρισμό. Η δήλωση αυτή συνιστά την πρώτη σημαντική αλλαγή στάσης επικεφαλής μεγάλης Κεντρικής Τράπεζας, δεδομένου ότι επί μήνες όλες επέμεναν ότι ο πληθωρισμός δεν θα διαρκέσει, αλλά οφείλεται σε πρόσκαιρους παράγοντες που συνδέονται με την οικονομική ανάκαμψη. Προφανώς πλέον το ερώτημα που πλανάται παγκοσμίως είναι αν η Fed στην τελευταία συνεδρίαση της χρονιάς στις 14-15 Δεκεμβρίου θα επισπεύσει το tapering. Θα αρχίσει δηλαδή την αντίστροφη πορεία, σταδιακής μείωσης της ρευστότητας και αύξησης των επιτοκίων από την αμερικανική οικονομία.
Και βέβαια το θέμα για εμάς είναι πώς θα αντιδράσει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Αναπόφευκτα οπότε, αποκτά άλλο ενδιαφέρον και το Γενικό Συμβούλιο της ΕΚΤ, πολύ δε περισσότερο η συνεδρίαση της 15-16ης Δεκεμβρίου, τελευταίας για το 2021. Ενδέχεται οι προβλέψεις των οικονομολόγων της ΕΚΤ γύρω από τις εξελίξεις στον πληθωρισμό να προσαρμοστούν προς τα πάνω; Πιθανότατα. Θα οδηγήσουν και σε αλλαγή στάσης ως προς την άρση του προγράμματος αγοράς ομολόγων, από το οποίο ωφελείται και η Ελλάδα; Λίγες οι πιθανότητες.
Οι εξελίξεις ωστόσο των ημερών δείχνουν ότι αργά ή γρήγορα θα τελειώσει το εν λόγω ευνοϊκό πρόγραμμα για την Ελλάδα. Το θέμα είναι η λήξη του πόσο οχυρωμένους θα μας βρει. Γιατί αν στις αποφάσεις της ΕΚΤ δεν υπάρξει ειδική πρόνοια για την Ελλάδα, το κόστος δανεισμού είναι βέβαιο ότι θα αυξηθεί. Θα φύγει πάνω από τα ελληνικά χρεόγραφα η εγγύηση της ΕΚΤ. Αρα η πρώτη γραμμή άμυνας βρίσκεται στη συνεδρίαση της ΕΚΤ. Η δεύτερη θα πρέπει να αναζητηθεί στις δικές μας δυνάμεις. Στο πώς θα τιμολογήσουν οι αγορές την ελληνική οικονομία και πόσο γρήγορα θα ανέλθει στην επενδυτική βαθμίδα. Εκτός από το έμμεσο πρόβλημα, από τις αποφάσεις της ΕΚΤ, η ελληνική οικονομία απειλείται και από τις άμεσες επιπτώσεις του πληθωρισμού.
Τα εξαιρετικά προχθεσινά στοιχεία του δείκτη μεταποίησης της Ελλάδας, συνοδεύονταν από πολλά «ναι μεν αλλά». Τι βλέπουν οι άνθρωποι της παραγωγής; Πολλές ακυρώσεις παραγγελιών, ως αποτέλεσμα της αύξησης των τιμών και των ελλείψεων σε πρώτες ύλες. Αδιεκπεραίωτες εργασίες που κινούνται σε ιστορικά υψηλά. Αποθέματα που καταγράφουν περαιτέρω συρρίκνωση. Χρόνους παράδοσης προμηθειών που επιμηκύνονται αισθητά. Κόστη που αυξάνουν σε επίπεδα ρεκόρ, που με τη σειρά τους μετακυλίονται στους πελάτες και οδεύουν προς την κατανάλωση.
Τι είναι όλα τα παραπάνω; Η συνταγή ενός επίμονου πληθωρισμού. Το σενάριο της «προσωρινότητας» τελειώνει και στην Ελλάδα. Το θέμα είναι το ύψος του. Αν κινηθεί κοντά στο 3% το 2022, συνοδευόμενος από μεγαλύτερο ρυθμό ανάπτυξης, τότε είναι διαχειρίσιμος. Εάν ξεφύγει υψηλότερα και η ανάπτυξη δεν ακολουθήσει, τότε μπλέξαμε…
