Πώς πέρασε ήδη ένας χρόνος;

Με μήνες που κυλούσαν σαν νερό και ημέρες που χωρούσαν χρόνια. Που μπορεί να είχαν περάσει , αλλά εξακολουθούν να συγκλονίζουν τη μνήμη . Υπενθυμίζοντας ότι το Παρελθόν είναι πεισματάρικο και δεν παύει ποτέ να υπάρχει.

Όσο για τη νέα χρονιά; Μπορεί να είναι νέα, αλλά ο χρόνος πάντα αθροίζεται.

Ο χωροχρόνος του Αϊνστάιν μπορεί να είναι καμπύλος, αλλά υπάρχουν μέρες με μυτερές γωνίες. Και ζήσαμε πολλές τέτοιες το 2024.

Βομβαρδιζόμασταν συνεχώς με άσχημα νέα:  Πόλεμος, Ουκρανία, Μέση Ανατολή, σφαγές, κίνδυνοι που πλησιάζουν όλο και περισσότερο. Μια αίσθηση ότι το έδαφος κάτω από τα πόδια μας γίνεται όλο και πιο ασταθές.

Το τελικό αποτέλεσμα; Οι περισσότεροι έχουν κάτι να φοβηθούν: Το χάος του νέου πολυπολικού κόσμου, την ύφεση, τα κύματα χρεοκοπιών, τον πληθωρισμό . Και φυσικά τη μοναξιά. Κάποιοι φυσικά κλείνουν μάτια και αυτιά. Το «Newsavoidance» – η αποφυγή των ειδήσεων είναι πλέον ένα πολυσυζητημένο φαινόμενο. Κλείνεις τα αυτιά σου γιατί αλλιώς θα μείνεις παράλυτος ή απελπισμένος.

Υπάρχει βέβαια και η «διέξοδος» στη δημοκρατία του διαδικτύου. Μόνο που έρευνες αναγνωρισμένων ιδρυμάτων όπως η Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ ή το King’s College του Λονδίνου, αποκαλύπτουν ότι καταναλώνοντας συνεχώς «τροφή» από τα κοινωνικά δίκτυα, «καταλήγουμε να σκεφτόμαστε με λιγότερη σαφήνεια και εστίαση και τείνουμε, χέρι-χέρι με τον αλγόριθμο, να δημιουργούμε μια αλλοιωμένη αντίληψη της πραγματικότητας.

Αξίες και πραγματικότητα

Βλέπουμε ότι η κοινωνία μας δεν ανταποκρίνεται στις αρχές και τις αξίες που διακηρύσσει. Και για να  γεφυρώσουμε αυτό το χάσμα μεταξύ ανθρωπίνων αξιών  και της πραγματικότητας, καταφεύγουμε στην υποκρισία: «Πώς είσαι; Από καλά και πάνω», είναι μια συχνή επωδός. Η προσποίηση ότι, στην πραγματικότητα, πάνε καλά τα πράγματα.

Αλλά ακόμη και το καταφύγιο της…υποκρισίας , έχει πάψει να είναι ασφαλές. Ακόμη και το καταφύγιο της…υποκρισίας έχει πάψει να είναι ασφαλές. Πανευρωπαϊκές έρευνες δείχνουν ότι το αίσθημα ανασφάλειας υπερτερεί εκείνου της εμπιστοσύνης. Η απαισιοδοξία ξεπέρασε την αισιοδοξία.

Συναίσθημα και πολιτική

Ωστόσο, η πολιτική και τα συναισθήματα δεν μπορούν να διαχωριστούν. Τα συναισθήματα είναι κομβικά σημεία στην πολιτική και στην οικονομία .

Μπορεί να βγαίνουν από μέσα μας, αλλά παρόλα αυτά έχουν κοινωνικό αντίκτυπο. Στο εξαιρετικό βιβλίο «Η κοινωνία του φόβου», ο Γερμανός φιλόσοφος Χάινς Μπουντ λέει ότι « ο φόβος είναι η έκφραση μιας κοινωνίας σε ασταθείς βάσεις. Οι περισσότεροι από εμάς πιστεύουμε ότι η κοινωνική μας θέση απειλείται και οι μελλοντικές μας προοπτικές σε κίνδυνο. Μας κυριεύει η αίσθηση ότι έχουμε εκτοξευθεί σε έναν κόσμο στον οποίο δεν ανήκουμε πλέον».

Και έτσι η κοινωνία μας χαρακτηρίζεται από ανησυχητική αβεβαιότητα, καταπιεσμένο θυμό και σιωπηλή δυσαρέσκεια. Αυτό ισχύει τόσο για τις στενές μας σχέσεις όσο και για τον κόσμο της εργασίας, για το πώς αντιδρούμε στους πολιτικούς.

Αναδύεται μια σπείρα αρνητισμού στην οποία η πραγματικότητα γίνεται αντιληπτή με έναν εντελώς παραμορφωμένο τρόπο.

Και δυστυχώς, ένα γνωστό παράδοξο της απαισιοδοξίας είναι η πόλωση και η άνοδος της ακροδεξιάς στην Ευρώπη. Και αυτό οδηγεί πολύ κόσμο σε απαισιοδοξία. Και αυτή η απαισιοδοξία, με τη σειρά της, ωφελεί την άκρα δεξιά. Που εκμεταλλεύεται τον φόβο. Πώς όλα θα γίνουν χειρότερα, αν δεν «έλθει στην εξουσία». Το ισχυρίστηκε άλλωστε, και ο πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο, ο Ελον Μασκ, για τη Γερμανία: Μόνο η ακροδεξιά AfD μπορεί να τη…σώσει!

Το αποτέλεσμα είναι να φοβούνται όλοι. Έτσι ο φόβος γίνεται η τελική συναίνεση σε μια διχασμένη κοινωνία.
Δυστοπικές σκέψεις θα πείτε, την ώρα που ξεκινά και πάλι το ημερολόγιο να μετρά : Ενας νέος κύκλος 365 ημερών. Με την ελπίδα ότι το Μέλλον θα φέρει ανανεωμένες, φρέσκες αναμνήσεις, πιο έντονες και κυρίως πιο ευχάριστες και ελπιδοφόρες, από τις παλιές.

Ας ξεκινήσουμε λοιπόν από την αρχή. Σβήνοντας αριθμούς και γεγονότα από τον μαυροπίνακα του παλιού χρόνου. Με έναν κενό και λευκό καμβά.

Καλή χρονιά!