Συνέντευξη Τύπου του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη μετά το πέρας των εργασιών του άτυπου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στην Πράγα
Δημήτρης Γκάτσιος (ΕΡΤ): Κύριε Πρόεδρε καλησπέρα, Δημήτρης Γκάτσιος από την ΕΡΤ. Η ελληνική πρόταση για πλαφόν στο φυσικό αέριο είναι από τις βασικές που έχουν πέσει στο τραπέζι των συζητήσεων. Θα ήθελα να σας ρωτήσω κατά πόσον πιστεύετε ότι βρισκόμαστε κοντά σε μία λύση με βάση το ορόσημο της 20ης και 21ης Οκτωβρίου, στις Βρυξέλλες, και ποιες άλλες προτάσεις συζητούνται. Ευχαριστώ.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Διαμορφώνεται ένας κοινός τόπος στο Συμβούλιο ότι πρέπει να υπάρξει μια κοινή, δραστική ευρωπαϊκή παρέμβαση προκειμένου να πέσουν οι τιμές στο φυσικό αέριο και σε αυτή την κατεύθυνση κινούνται και οι προτάσεις τις οποίες επεξεργάζεται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Είμαι αισιόδοξος ότι στο επόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, και αφού έχει γίνει η σχετική επεξεργασία σε επίπεδο Συμβουλίου Υπουργών Ενέργειας, θα μπορούμε να αποφασίσουμε μία τέτοια παρέμβαση.
Χαίρομαι διότι μετά από επίμονη προσπάθεια της ελληνικής κυβέρνησης αλλά και των ειδικών που μας συμβουλεύουν οι προτάσεις αυτές έχουν πια ωριμάσει, έστω και με καθυστέρηση. Είναι κάτι το οποίο έπρεπε να είχε γίνει νωρίτερα, αλλά έστω και αργά η Ευρώπη πρέπει να κάνει το σωστό: ενωμένοι να αξιοποιήσουμε αυτή τη μεγάλη δύναμη που έχουμε ως ευρωπαϊκή οικογένεια, να κατεβάσουμε τις τιμές του φυσικού αερίου, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα την ασφάλεια του εφοδιασμού.
Γιάννης Χρηστάκος (MEGA): Κύριε Πρόεδρε, Γιάννης Χρηστάκος από το MEGA. Είδαμε στη συνεδρίαση της Πολιτικής Κοινότητας την παρέμβαση και τη συμπεριφορά του Τούρκου Προέδρου, του κ. Erdoğan. Είδαμε κάποιες αντιδράσεις από την ελληνική πλευρά. Θα ήθελα σας παρακαλώ να μου πείτε ποιο ήταν το κλίμα μεταξύ και των υπολοίπων ομολόγων σας. Ήταν 43 άλλοι ηγέτες εδώ, με τους οποίους προφανώς συνομιλήσατε. Ποιο ήταν το κλίμα που αποκόμισαν από την εμφάνισή του εδώ, το 24ωρο;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Δεν έχω πολλά να προσθέσω κ. Χρηστάκο, δεν πρόκειται να μιλήσω για λογαριασμό του Τούρκου Προέδρου. Θα επαναλάβω αυτό το οποίο είπα και το πρωί, ότι η ελληνική κυβέρνηση κι εγώ προσωπικά δεν πρόκειται να αφήσω καμία πρόκληση να περάσει αναπάντητη.
Πιστεύω ότι όλοι όσοι συμμετείχαν στην Ευρωπαϊκή Πολιτική Κοινότητα είδαν αυτόν τον διάλογο, έβγαλαν τα συμπεράσματά τους. Από αυτή την πλευρά θεωρώ ότι ήταν πολύ χρήσιμη αυτή η ανταλλαγή απόψεων η οποία έγινε μπροστά στους ομολόγους μου στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, αλλά και μπροστά σε όσους ηγέτες συμμετέχουν σε αυτό το καινούριο και -πιστεύω- επιτυχημένο πείραμα της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας.
Μαρία Ψαρά (STAR): Κύριε Πρόεδρε, Μαρία Ψαρά από το STAR. Η χθεσινή απάντηση του Erdoğan στην ερώτησή μας για το τι εννοεί όταν λέει ότι θα έρθει βράδυ ήταν αμφίσημη. Εσείς, όμως, πώς την ερμηνεύετε; Τη θεωρείτε απειλή επίθεσης κατά της Ελλάδας;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Επειδή, εξ όσων μπόρεσα να ακούσω από τη μετάφραση, ακριβώς ήταν αμφίσημη, θα πάρω την καλή ερμηνεία, κα Ψαρά, και θα πω ότι όχι, δεν ήταν απειλή κατά της Ελλάδος. Δεν μπορώ να διανοηθώ ότι μπορούμε να συνεχίσουμε σε αυτό το κλίμα.
Θα συγκρατήσω μία άλλη τοποθέτηση την οποία έκανε ο Πρόεδρος Erdoğan: ότι η Τουρκία δεν έχει καμία βλέψη ως προς την εθνική κυριαρχία καμίας άλλης χώρας. Συγκρατώ αυτή την τοποθέτηση ως ένα σχόλιο στη θετική κατεύθυνση. Ελπίζω μόνο να έχει και συνέχεια και να σταματήσει επιτέλους αυτή η απαράδεκτη ρητορική αμφισβήτησης της εθνικής κυριαρχίας της χώρας μας όσον αφορά στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου.
Γιάννης Καντέλης (ΣΚΑΪ): Γιάννης Καντέλης από τον ΣΚΑΪ. Κύριε Πρωθυπουργέ, είχαμε δει στο παρελθόν την Ελλάδα να ζητάει κυρώσεις για τη στάση της Τουρκίας στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Είναι κάτι που είναι στο τραπέζι; Είναι κάτι που σκοπεύετε να το θέσετε στην επόμενη τακτική Σύνοδο; Και σημειώνω εδώ ότι μόλις χθες ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, σε συνάντησή του με τον κ. Borrell, έβαλε θέμα κυρώσεων από την Ευρωπαϊκή Ένωση κατά της Τουρκίας.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Κύριε Καντέλη, γνωρίζετε -και έχετε παρακολουθήσει αρκετά Ευρωπαϊκά Συμβούλια- ότι υπάρχει ένα πλαίσιο αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που δίνουν τη δυνατότητα στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να ακολουθήσει και αυτό τον δρόμο σε περίπτωση που η Τουρκία ξεπεράσει κάποιες κόκκινες γραμμές. Άρα, το πλαίσιο αυτό υπάρχει και ελπίζουμε αυτό να μην χρειαστεί ποτέ να γίνει πράξη.
Από εκεί και πέρα, θέλω να τονίσω επίσης μία ακόμα διάσταση της συζήτησης που αφορά στις κυρώσεις: ότι με βάση το 8ο πακέτο των κυρώσεων, που έχουν εγκριθεί πια από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, υπάρχει για πρώτη φορά η δυνατότητα επιβολής κυρώσεων σε τουρκικές οντότητες και φυσικά πρόσωπα που κρίνεται ότι παραβιάζουν τις κυρώσεις προς τη Ρωσία, εξάγοντας ευρωπαϊκά προϊόντα στη Ρωσία μέσω της Τουρκίας.
Πιστεύω ότι είναι κάτι το οποίο είναι σημαντικό ως προς την παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για να μην υπάρχει αυτή η πραγματικότητα, η οποία συνεχίζεται: να υπάρχει μια μεγάλη χώρα η οποία ουσιαστικά παρακάμπτει τις κυρώσεις, εις βάρος όλων των υπολοίπων, χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίες εφαρμόζουν τις κυρώσεις. Είναι ένα βήμα στη σωστή κατεύθυνση.
Σοφία Φασουλάκη (OPEN): Καλησπέρα κ. Πρόεδρε. Σοφία Φασουλάκη από το OPEN. Ήθελα να ρωτήσω, μετά το επεισόδιο που μάθαμε ότι διημείφθη μεταξύ ημών και του Τούρκου Προέδρου, πιστεύετε ότι εκτονώθηκε κάπως αυτή η πίεση των τελευταίων μηνών μεταξύ των δυο σας και μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας; Μπορεί να λειτούργησε δηλαδή ως «βαλβίδα εκτόνωσης» αυτό που συνέβη χθες; Ευχαριστώ.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Θα το ευχόμουν, διότι -ξέρετε- είναι καλό μερικές φορές αυτά να λέγονται δημόσια, τουλάχιστον δημόσια μπροστά σε άλλους, και να μην παρουσιάζονται οι απόψεις της Τουρκίας μόνο στα πλαίσια μονολόγων.
Ίσως ο Τούρκος Πρόεδρος δεν είναι συνηθισμένος να του απαντά κανείς στις απόψεις τις οποίες διατυπώνει. Έτσι όμως δουλεύουμε στην ευρωπαϊκή οικογένεια, έτσι δουλεύει και η Ευρωπαϊκή Πολιτική Κοινότητα.
Θέλω κι εγώ να πιστεύω, κα Φασουλάκη, ότι ενδεχομένως αυτό το, μην το πούμε «επεισόδιο», ας πούμε αυτή η ανταλλαγή απόψεων, να μπορεί να λειτουργήσει εκτονωτικά και να μπορέσουμε, επιτέλους, να δρομολογήσουμε μία αποκλιμάκωση των φραστικών εντάσεων για να μπορέσουμε να καθίσουμε επιτέλους -όπως έχω πει πολλές φορές- να συζητήσουμε και κάποια μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης, αλλά να μπορέσουμε να επιστρέψουμε και στο τραπέζι των συζητήσεων για το ένα κύριο ζήτημα το οποίο αποτελεί ιστορικά τη βασική μας διαφορά, και αυτό αφορά την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών στο Αιγαίο και στην ανατολική Μεσόγειο.
Σπύρος Μουρελάτος (ANT1 και ΑΠΕ): Σπύρος Μουρελάτος από τον ANT1 και το ΑΠΕ. Κύριε Πρόεδρε, θέλω να σας ότι κάποιοι πιθανολόγησαν πριν από την Σύνοδο της Πράγας ότι υπήρχε ένα παράθυρο για συνάντηση με τον κ. Erdoğan. Κάτι τέτοιο δεν συνέβη, αντ’ αυτού μάθαμε το χθεσινό επεισόδιο και την προκλητική συμπεριφορά του Τούρκου Προέδρου. Θέλω να ρωτήσω, μετά από αυτό, τι αίσθηση σας αφήνει αυτό το διήμερο στην Πράγα. Θέλω να ρωτήσω αν είμαστε εγγύτερα σε ένα θερμό επεισόδιο ή σε μία εκτόνωση. Και επειδή ο φακός σας «συνέλαβε» -αν μου επιτρέπετε τον όρο- να συνομιλείτε με την κα von der Leyen σήμερα το πρωί και με κάποιους άλλους ηγέτες και είδαμε να τους αφηγείστε τι έγινε μετά την προκλητική συμπεριφορά του κ. Erdoğan, θέλω να μάθω αν τους είπατε και κάτι παραπάνω που ο φακός και ο ήχος δεν ήταν εκεί για να το απαθανατίσει. Ευχαριστώ πολύ.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Σίγουρα τους είπα, αλλά δεν χρειάζεται αυτά να τα μοιραζόμαστε δημόσια.
Θα επαναλάβω και πάλι ότι όλοι όσοι συμμετείχαν σε αυτή τη χθεσινή ανταλλαγή απόψεων πιστεύω ότι σχημάτισαν άποψη για το ποιος προκαλεί, για το ποιος υιοθετεί μία επιχειρηματολογία η οποία σίγουρα δεν ταιριάζει -θα έλεγα- στο γεωπολιτικό πλαίσιο το σημερινό. Αυτή η αναβίωση ιστορικών φαντασιώσεων, παλιών αυτοκρατοριών, αυτή -θα έλεγα- η έμπρακτη περιφρόνηση στο Διεθνές Δίκαιο, αυτές είναι έννοιες που δεν νομίζω ότι ταιριάζουν στο σημερινό κόσμο.
Και πιστεύω ακράδαντα ότι η Τουρκία αν θέλει πραγματικά να έχει -όπως ισχυρίζεται ότι θέλει, όπως μας είπε χθες ο κ. Erdoğan- μία παραγωγική και ουσιαστική σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση, μία σχέση που και εμείς θα τη θέλαμε, θα πρέπει πια να έχει αντιληφθεί ότι πρέπει να αλλάξει πορεία. Δεν θα βρει κανέναν, κανέναν σύμμαχο εντός της ευρωπαϊκής οικογένειας που να την υποστηρίζει εφόσον εξακολουθεί να πορεύεται σε αυτό τον δρόμο.
Ευχαριστούμε πολύ.
Δηλώσεις του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη κατά την άφιξή του στην έκτακτη Σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στην Πράγα
Κυριάκος Μητσοτάκης: Στη σημερινή έκτακτη Σύνοδο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στην Πράγα, θα έχουμε την ευκαιρία να επανέλθουμε στο κρίσιμο ζήτημα το οποίο μας απασχολεί όλους τους τελευταίους μήνες. Αναφέρομαι στις εξαιρετικά υψηλές τιμές ενέργειας -και ειδικά του φυσικού αερίου- ως αποτέλεσμα της απρόκλητης εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία και της απόπειρας της Ρωσίας να εργαλειοποιήσει τις πηγές ενέργειες εις βάρος της Ευρώπης.
Πιστεύω, ότι οι συνθήκες έχουν πια πλήρως ωριμάσει ώστε στην επόμενη Σύνοδο Κορυφής, στις Βρυξέλλες, να πάρουμε τις οριστικές μας αποφάσεις για μια δραστική παρέμβαση στην αγορά του φυσικού αερίου.
Όλοι πια αντιλαμβάνονται αυτό το οποίο η Ελληνική Κυβέρνηση ισχυριζόταν εδώ και αρκετούς μήνες: ότι η αγορά του φυσικού αερίου πρακτικά δεν λειτουργεί, ότι χρειάζεται μια δραστική παρέμβαση για να μειώσουμε το κόστος του φυσικού αερίου σε Ευρωπαϊκό επίπεδο και με αυτόν τον τρόπο να διευκολύνουμε τις εθνικές κυβερνήσεις να υποστηρίξουν τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Εκτιμώ ότι και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κινείται πια σε αυτή την κατεύθυνση και θα αναμένουμε τις οριστικές της προτάσεις για λήψη αποφάσεων, στο δικό μας επίπεδο, σε λίγες εβδομάδες στη Σύνοδο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στις Βρυξέλλες.
Δημοσιογράφος: Κύριε Πρόεδρε, θα ήθελα ένα σχόλιό σας για τη χθεσινή στάση του κυρίου Ερντογάν και τα όσα διημείφθησαν στο δείπνο των ηγετών.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Η Ελλάδα ουδέποτε προκαλεί, απαντά, όμως, πάντα με αυτοπεποίθηση κάθε φορά που θα προκαλείται. Είχα την ευκαιρία ενώπιον των 43 ηγετών που βρέθηκαν σε αυτή την πρώτη σύναξη της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας να επαναλάβω αυτά τα οποία είπα και στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών. Ότι δεν νοείται σήμερα να κατηγορείται η Ελλάδα ότι αυξάνει την ένταση στο Αιγαίο, όταν η Τουρκία είναι αυτή οποία θέτει ευθέως ζητήματα που αφορούν μέχρι και την κυριαρχία των ελληνικών νησιών. Κι ότι είναι αδύνατον να προχωρήσουμε σε μία εκτόνωση των σχέσεων μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας, όσο συνεχίζεται αυτή η ρητορική.
Δηλώνω, όμως, για ακόμα μία φορά ότι η Ελλάδα δεν είναι αυτή η οποία κλείνει την πόρτα του διαλόγου. Αισθανόμαστε απόλυτη αυτοπεποίθηση και τη βεβαιότητα ότι έχουμε το δίκιο και το Διεθνές Δίκαιο με το μέρος μας.
Πιστεύω, λοιπόν, ότι ήταν μία πρώτης τάξης ευκαιρία μέσα από αυτόν τον διάλογο, ο οποίος έγινε μπροστά σε όλους τους ηγέτες, να αντιληφθούν και ενδεχομένως συνάδελφοί μου οι οποίοι δεν έχουν βαθιά γνώση των ζητημάτων αυτών, ποιος είναι αυτός ο οποίος προκαλεί, ποιος είναι αυτός ο οποίος υψώνει τους τόνους και ποια είναι εκείνη η χώρα η οποία με αυτοπεποίθηση υπερασπίζεται την κυριαρχία και τα κυριαρχικά της δικαιώματα χωρίς ποτέ, όμως, να κλείνει την πόρτα του διαλόγου. Επαναλαμβάνουμε: κλείνουμε όλα τα παράθυρα σε κάθε πρόκληση. Αφήνουμε ανοιχτή την πόρτα του διαλόγου.
Δημοσιογράφος: Και ένα σχόλιό σας για τα τραγικά ναυάγια στο Αιγαίο κύριε Πρόεδρε.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Για ακόμα μια φορά θέλω να εκφράσω τη βαθιά μου θλίψη για αυτά τα οποία έγιναν εχθές σε δύο ναυάγια στη Λέσβο και έξω από τα Κύθηρα. Νομίζω ότι όλοι διαπίστωσαν ότι με αυτοθυσία το Ελληνικό Λιμενικό, η ακτοφυλακή, αλλά και όλες οι άλλες κρατικές υπηρεσίες, έσπευσαν να σώσουν κατατρεγμένους ανθρώπους οι οποίοι δυστυχώς μπήκαν σε βάρκες χωρίς σωσίβια και απέπλευσαν από τις τουρκικές ακτές μέσα σε πάρα πολύ δύσκολες καιρικές συνθήκες.
Πρέπει επιτέλους να σταματήσει αυτή η εργαλειοποίηση του προσφυγικού. Καλώ ακόμα μια φορά την Τουρκία, να συνεργαστεί με την Ελλάδα έτσι ώστε να εξαλείψουμε μια και καλή αυτά τα δίκτυα, τα άθλια δίκτυα των διακινητών κατατρεγμένων ανθρώπων. Να μην χάνονται άλλες ζωές αχρείαστα στο Αιγαίο. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η Τουρκία εφόσον το θέλει, το έχει αποδείξει εξάλλου, μπορεί να κάνει περισσότερα ώστε να περιορίσει το πρόβλημα, το οποίο γεννάται στη ρίζα του και αυτό έγκειται στις βάρκες οι οποίες φεύγουν από τις τουρκικές ακτές.
Από εκεί και πέρα η Ελλάδα θα εξακολουθεί να κάνει αυτό το οποίο κάνει πιστεύω με αποτελεσματικότητα και με ανθρωπιά, τα τελευταία τρία χρόνια: να υπερασπίζεται τα σύνορά της – ταυτόχρονα όμως να προστρέχει και να σώζει κάθε άνθρωπο ο οποίος κινδυνεύει να χάσει τη ζωή του στη θάλασσα.
Bloomberg: Κύριε Μητσοτάκη, βλέπετε κάποια πρόοδο στις συνομιλίες σχετικά με την επιβολή πλαφόν στις τιμές του αερίου; Πότε θεωρείτε πώς θα έχει ληφθεί η σχετική απόφαση;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Όπως γνωρίζετε, έχουμε προτείνει και υποστηρίξει ένα πλαφόν στις τιμές του φυσικού αερίου από τον περασμένο Μάρτιο. Βλέπω ότι υπάρχει αυξανόμενη υποστήριξη άλλων αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων οι οποίοι έχουν συνταχθεί με το κάλεσμά μας για μία πιο δραστική παρέμβαση στην χονδρική αγορά του φυσικού αερίου και με ενθαρρύνει ιδιαίτερα το γεγονός ότι η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έχει αναγνωρίσει την ανάγκη για μία δραστική -προσωρινή αλλά δραστική- παρέμβαση στην αγορά φυσικού αερίου. Εκείνο που θα περιμέναμε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή -και αυτό είναι κάτι που πιστεύω ότι θα αναθέσουμε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να κάνει για ακόμη μια φορά- είναι να καταλήξει σε μια συγκεκριμένη πρόταση μέχρι την επόμενη Σύνοδο Κορυφής στις Βρυξέλλες, σε μερικές εβδομάδες από τώρα.
Είναι ώρα αποφάσεων. Πρέπει να πάρουμε αποφάσεις τώρα. Πιστεύω ότι έχουμε ήδη χάσει χρόνο. Πληρώνουμε υψηλότερες τιμές απ’ ό,τι θα έπρεπε. Στηρίζουμε τα νοικοκυριά από τους εθνικούς προϋπολογισμούς μας, αλλά υπάρχει ένα όριο όσον αφορά τα πόσα μπορούμε να κάνουμε και μας δίνεται η ευκαιρία να επιδείξουμε την ευρωπαϊκή μας δύναμη με ενιαίο τρόπο ώστε να αποτρέψουμε τον Putin από το να εργαλειοποιεί το φυσικό αέριο σε βάρος των ευρωπαϊκών κοινωνιών.
Bloomberg: Μέχρι την επόμενη Σύνοδο Κορυφής;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Στην επόμενη Σύνοδο Κορυφής. Η απόφαση πρέπει να ληφθεί. Χρειαζόμαστε μια συγκεκριμένη πρόταση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέχρι την επόμενη Σύνοδο και η απόφαση θα πρέπει να ληφθεί μέχρι την επόμενη Σύνοδο. Έχουμε ήδη χάσει χρόνο. Σας ευχαριστώ.
