Γράφει ο Πάσχος Μανδραβέλης
Ακούγονται πολλά χωρατά στον δημόσιο διάλογο σχετικώς με το νέο νομοσχέδιο για τη λειτουργία των ΑΕΙ. Ενα εκστόμισε η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Αικατερίνη Νοτοπούλου προχθές (9.2.2021) στη Βουλή: «Με τη θέσπιση ελάχιστης βάσης εισαγωγής στερείτε περίπου στο 50% των υποψηφίων το δικαίωμα πρόσβασης στο δημόσιο πανεπιστήμιο».
Υπάρχουν και χειρότερα που δεν πρόλαβε να πει στην ομιλία της η τέως υπουργός Μακεδονίας – Θράκης. Με την αρχή της δεδηλωμένης, ο Χαρίλαος Τρικούπης στέρησε το δικαίωμα πρόσβασης στη δημόσια θέση του πρωθυπουργού από το 99,999999% των Ελλήνων. Βεβαίως όλοι μπορούν να διεκδικήσουν τη θέση (το δικαίωμα πρόσβασης στερείται μόνο με απόφαση δικαστηρίου και για κάποια αδικήματα), πολλοί διαγκωνίζονται, αλλά μόνον ένας παίρνει ψήφο εμπιστοσύνης. Είναι προφανής η απύθμενη άγνοια για την έννοια του δικαιώματος κι αυτήν ανέμισαν πολλοί βουλευτές της αντιπολίτευσης. Επομένως, εμείς οι πολίτες πρέπει να ασκούμε το δικαίωμα που πρωτοδιατύπωσε ο Αμερικανός πολιτικός Ηubert Η. Humphrey: «Το δικαίωμα κάποιου να ομιλεί δεν περιλαμβάνει και την υποχρέωσή μας να τον πάρουμε στα σοβαρά».
Απ’ όλα τα καλαμπούρια που ακούγονται αυτές τις μέρες, το πιο σύντομο ανέκδοτο είναι «το αυτοδιοίκητο των ΑΕΙ», το οποίο –λέει– θα καταργήσει η παρουσία της πανεπιστημιακής αστυνομίας. Για ποιο αυτοδιοίκητο μιλάνε, ειδικώς οι πρυτάνεις; Πριν από τρία χρόνια ο κ. Κώστας Γαβρόγλου πέρασε μια φωτογραφική τροπολογία σύμφωνα με την οποία «ο υπουργός ελέγχει τη νομιμότητα οποιασδήποτε εκλογής ή εξέλιξης ή πράξης αναπομπής φακέλου [ενός διδάσκοντος], είτε αυτεπαγγέλτως είτε ύστερα από προσφυγή από όποιον έχει έννομο συμφέρον» (Μάρτιος 2018). Ουδείς από τους όψιμους υπερασπιστές του «αυτοδιοίκητου» ενοχλήθηκε. Ούτε η Σύνοδος Πρυτάνεων ασχολήθηκε με το θέμα, λες και το –τρόπος του λέγειν– «αυτοδιοίκητο» αφορά το ποιος θα περιπολεί στο προαύλιο των ΑΕΙ και όχι ποιος θα διδάσκει στα αμφιθέατρα. Το τελευταίο, λόγω του άρθρου 16, που προβλέπει ότι τα ΑΕΙ είναι νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, ελέγχεται από τον εκάστοτε υπουργό. Επιπλέον, τα ΑΕΙ, ως ΝΠΔΔ, είναι ανοικτά ακόμη και σε ελέγχους σκοπιμότητος κάθε δαπάνης τους.
Το πιο αστείο όμως είναι ότι αυτοί που οψίμως κόπτονται για το «αυτοδιοίκητο» είναι εκείνοι που αντιτάχθηκαν σθεναρώς στη συνταγματική του κατοχύρωση, δηλαδή στην αλλαγή του άρθρου 16, που θα έκανε τα πανεπιστημιακά ιδρύματα νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου. Αν σε προηγούμενες αναθεωρήσεις είχε ψηφιστεί η πραγματική αυτονομία τους, δεν θα υπήρχαν σήμερα οριζόντια νομοσχέδια για την «ορθή» λειτουργία των ΑΕΙ. Οπως γίνεται στις δυτικές δημοκρατίες, κάθε πανεπιστήμιο θα μπορούσε να ορίζει από τους όρους εισαγωγής φοιτητών του μέχρι το ποιος θα φυλάσσει τους χώρους του.
