Γράφει ο Μανώλης Κοττάκης
Εισαγωγική παρατήρηση: Αν ο πρόεδρος της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν κάνει σαν μικρό παιδί και δηλώνει ότι δεν θέλει να ξαναδεί ποτέ στα μάτια του τον Ελληνα πρωθυπουργό και αν ο πρόεδρος των Γκρίζων Λύκων, ο περιβόητος αρχηγός του Κόμματος Εθνικιστικής Δράσης κύριος Μπαχτσελί, κάθεται και μετρά πόσες φορές χειροκροτήθηκε στο Κογκρέσο ο επικεφαλής της ελληνικής κυβέρνησης, το έλυσε το πρόβλημα που αντιμετωπίζει στα δεξιά του ο κύριος Μητσοτάκης.
Προσωρινά ίσως -γιατί μέσα του κατά βάθος άλλα πιστεύει-, αλλά το έλυσε. Είναι θλιβερό για τον αρχηγό ενός τόσο μεγάλου κράτους όπως η Τουρκία να ασκεί διπλωματία πεζοδρομίου με ανοίκειους προσωπικούς χαρακτηρισμούς κατά εκλεγμένου ηγέτη. Πόσο μάλλον όταν το έπραξε και άλλες φορές στο παρελθόν και στο τέλος ανακάλεσε ζητώντας συγγνώμη από αυτούς που ύβρισε (τον πρωθυπουργό του Ισραήλ Νετανιάχου). Είναι επίσης κατάντημα για Τούρκο πολιτικό αρχηγό και μάλιστα για εκείνον που το 2020 μας απειλούσε ότι θα μας ρίξει στη θάλασσα να παραληρεί δημοσίως επειδή στα 42 λεπτά της ομιλίας του στο Κογκρέσο ο κύριος Μητσοτάκης χειροκροτήθηκε 37 φορές από τα μέλη του Κογκρέσου, εφτά φορές μάλιστα σηκώθηκαν όρθια. Φανταστείτε τον με το στιλό να σημειώνει χειροκρότημα το χειροκρότημα. Θρίαμβος!
Δεν γνωρίζουμε πόσο καιρό θα κρατήσει το πολιτικό θαύμα που προκάλεσαν οι γείτονες προς όφελος του πρωθυπουργού -μπορεί οι εξελίξεις αύριο να είναι ραγδαίες και να ανατραπεί-, αλλά θεωρούμε ότι, αν υπήρχε χώρος για χιούμορ στην πολιτική, το Μαξίμου θα έπρεπε να στείλει λουλούδια στο παλάτι του «σουλτάνου» στην Αγκυρα.
Πάμε τώρα στα σοβαρότερα. Ποια ήταν η αφορμή για την έκρηξη Ερντογάν, ποια η αιτία και ποιοι οι απώτεροι στόχοι του; Αφορμή ήταν η φερόμενη διαβεβαίωση του κυρίου Μητσοτάκη προς τον ίδιο στην κατά μόνας συνάντησή τους στην Κωνσταντινούπολη ότι οι «διαφορές» Ελλάδος – Τουρκίας είναι «διμερείς» και θα επιλυθούν με «απευθείας διάλογο» μεταξύ των δύο χωρών χωρίς την παρέμβαση τρίτων χωρών. Αν αυτό πράγματι ισχύει, είναι σοβαρό και ευτυχώς που ο Ερντογάν πήρε τόσο βαριά την αμερικανική «παρέμβαση» υπέρ ημών, καθώς στα κατ’ ιδίαν οι σύμμαχοί μας λένε «άλλα» υπέρ της Τουρκίας. Αιτία της έκρηξής του είναι, σύμφωνα με όλες τις διαθέσιμες πληροφορίες, η εκ μέρους του συνειδητοποίηση ότι η Ελλάς αναβαθμίζεται (εις βάρος της Τουρκίας) ως η μακριά χειρ του ΝΑΤΟ στη Μεσόγειο κατά το «πρότυπο» της Ουκρανίας στον Βορρά. Αυτό τουλάχιστον υποστηρίζουν ελληνικές διπλωματικές πηγές.
Τα κίνητρά του -τέλος- και ερχόμαστε τώρα στο σοβαρότερο: Εδώ οι εκτιμήσεις ποικίλλουν. Απειλώντας με βέτο στην ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, βάζοντας τον εταίρο του Μπαχτσελί να απειλεί με αποχώρηση της Τουρκίας από το ΝΑΤΟ και διαταράσσοντας με βρυχηθμούς κατά του πρωθυπουργού τη συνοχή της Συμμαχίας στη νοτιοανατολική πτέρυγα, στην πραγματικότητα ο πρόεδρος Ερντογάν κάνει τρία πράγματα μαζί: Πρώτον, «πουλά εξυπηρέτηση» στον Πούτιν. Δεύτερον, παζαρεύει με τη Δύση την αγορά των μαχητικών αεροσκαφών F-16. Και, τρίτον, συσπειρώνει την κλασικώς αντιαμερικανική εκλογική του βάση – μην ξεχνάμε ότι έχει εκλογές την άνοιξη του 2023.
Το μέγα ερώτημα που ανακύπτει όμως, και αυτό δεν πρέπει επ’ ουδενί να το υποτιμήσουμε, είναι το εξής: Τα κέρδη που θέλει να αποκομίσει η αλεπού στο παζάρι αρκούν για την εκλογική της διάσωση ή μήπως αυτή τη φορά, σίγουρη ότι οι ΗΠΑ θα παρέμβουν εναντίον της στις εκλογές υπέρ των κεμαλιστών, θα θελήσει να κάνει ένα βήμα παραπάνω; Και ποιο μπορεί να είναι αυτό το βήμα; Νέα μεταναστευτική κρίση στον Εβρο με συστημένους Σύρους πρόσφυγες; Διατάραξη της τουριστικής περιόδου στα νησιά με υπερπτήσεις – ήδη οι γείτονες διαφημίζουν αδοκίμως το TurkAegean; Ή μήπως θα αντιμετωπίσουμε στην πράξη έναν αναθεωρητισμό δίχως όρια, με ό,τι μπορεί να σημαίνει αυτό; Ακόμη και σύγκρουση; Δεδομένες απαντήσεις μέσα σε αυτό το κλίμα δεν υπάρχουν. Κανένα ενδεχόμενο δεν θα πρέπει να αποκλείεται. Η διατάραξη της οικονομικής ζωής με υπερπτήσεις πάνω από ελληνικά νησιά και η αποσταθεροποίηση στα σύνορα μέσω Μεταναστευτικού είναι μη επιθυμητές εξελίξεις, αλλά είναι κάτι που ζούμε ήδη, δυστυχώς. Το άλλο, όμως, όχι. Και επειδή έχουμε φωνάξει τόσες φορές «λύκος» και στο τέλος δεν έγινε τίποτε, μάλλον υποτιμούμε τον κίνδυνο.
Αν έχουμε σύγκρουση, πάνω σε αυτήν θα κριθεί εκείνο που ελληνικές διπλωματικές πηγές αποκαλούν «αίσθηση εγγυήσεων ασφαλείας από τις ΗΠΑ ». Εφόσον οι φερόμενες εγγυήσεις τεθούν σε ισχύ την κρίσιμη ώρα, όλα καλά. Ας σκούζει όσο θέλει ο πρόεδρος. Εάν δεν τεθούν σε ισχύ όμως (όσα δήλωσε ο πρέσβης κύριος Τσούνης στην παρθενική γνωριμία του με τους Ελληνες δημοσιογράφους ακολουθώντας πιστά τη γραμμή του State Department μας κάνουν σκεπτικούς για το τι θα ζήσουμε την κρίσιμη ώρα), τότε η Ελλάς βρίσκεται στον αέρα και ο κύριος Μητσοτάκης αποκτά πρόβλημα και στα δεξιά του και στα αριστερά του και στο κέντρο του, προς κάθε πολιτική κατεύθυνση!
