Γράφει ο Μανώλης Κοττάκης
Η προχθεσινή εκδήλωση στο Ιδρυμα «Κωνσταντίνος Καραμανλής», στα λεγόμενα βραχώδη της Φιλοθέης, πλην της πολιτικής είχε μια σουρεαλιστική και μεταφυσική διάσταση.
Δεξιά της υπερυψωμένης εξέδρας επί της οποίας κάθονταν ο εν ενεργεία πρωθυπουργός, δύο πρώην πρωθυπουργοί, εις πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας, όλο το υπουργικό συμβούλιο και δεκάδες βουλευτές της Ν.Δ., ευρίσκεται ο τάφος του ιδρυτή της παράταξης Κωνσταντίνου Καραμανλή. Δεν ξέρω γιατί επέλεξε αυτόν τον τόπο για να ταφεί ο μεγάλος Μακεδόνας.
Γνωρίζω πώς μεθόδευσε την ικανοποίηση της επιθυμίας του και θα σας το διηγηθώ ευθύς αμέσως. Αλλά ουδείς γνωρίζει «γιατί εκεί». Υποθέσεις μπορούμε να κάνουμε μόνο εμείς οι κοινοί θνητοί. Επειδή άραγε σε όλη του τη ζωή πορεύτηκε μόνος και ακόμη και στο τέλος ήθελε να είναι μόνος; Επειδή μήπως το σημείο μοιάζει με περιοχές των Σερρών και από εκεί ψηλά «αγναντεύει» βουνά που του θυμίζουν το Παγγαίο; (Ο Καραμανλής -είναι άγνωστο- ακόμη και στην Πολιτεία έμενε ασκητικά και «σερραϊκά». Το δωμάτιό του στον πάνω όροφο στο σπίτι του Αχιλλέα μοιάζει πολύ με το «χωριάτικο» πατρικό του στην Πρώτη: τζάκι με ξύλα για θέρμανση, βελέντζες στον τοίχο, μικρό και ταπεινό κρεβάτι, καρέκλες εποχής.) Να επέλεξε τα βραχώδη ως χώρο ταφής του επειδή δεν ήθελε με τίποτε να κάνει «παρέα» στο Πρώτο με αυτούς που ο αδερφός του Αχιλλέας αποκάλεσε στη συγκινητική ομιλία του προχθές «ψευτοελίτ των Αθηνών»;
Αυτό που είναι σίγουρα γνωστό είναι το εξής: Ο Καραμανλής επέδειξε μεθοδικότητα ακόμη και για την αναχώρησή του στην αιώνια κατοικία. Εγκαίρως ζήτησε από τον δικηγόρο του Τρύφωνα Κουταλίδη -τα γράφει στις σελίδες του βιβλίου του «Ο δικηγόρος» (εκδόσεις Εστία)- να διευθετήσει την υπόθεση της ταφής του στον περίβολο του ιδρύματος. «Ακου, άμα πεθάνω, θέλω να με θάψετε στο ίδρυμα. Γίνεται αυτό;» ρώτησε τον αείμνηστο «κύριο Τρύφωνα», ο οποίος με τίμησε με τη φιλία του στας δυσμάς του βίου του.
Ο Κουταλίδης γρήγορα ανακάλυψε ότι ταφή εκτός κοιμητηρίων επιτρεπόταν μόνο σε περιβόλους μοναστηριών, ότι απαιτείτο νομοθετική ρύθμιση για την ταφή «προσωπικοτήτων σε περιβόλους ιδρυμάτων» και ότι αρμόδιος για την κατάθεση και ψήφισή της ήταν ο υπουργός Εσωτερικών Μένιος Κουτσόγιωργας, τον οποίο κατόπιν οδηγιών του Εθνάρχου επισκέφθηκε και κατάφερε να πείσει για την ορθότητα της εισηγήσεώς του.
Άγνωστο αν ήξερε ο Κουτσόγιωργας για ποιον νομοθετούσε, ευλόγως θα υπέθεσε. Από αυτή τη σχετικώς άγνωστη ιστορία μπορεί κανείς να διακρίνει πώς εργαζόταν ο ιδρυτής της παράταξης. Με μεθοδικότητα. Με προληπτική νομική. Έλυνε τα προβλήματα -ακόμη και τα προσωπικά του- πριν καν εμφανιστούν και έπρεπε να τρέχει πίσω τους. Για την ταφή του στον περίβολο μερίμνησε τουλάχιστον δέκα χρόνια πριν από τον θάνατό του.
Επιστρέφοντας στην εξέδρα της προχθεσινής εκδήλωσης του ιδρύματος δεν ξέρω τι από όλα αυτά κατάλαβαν τα κορυφαία στελέχη της Ν.Δ. που ευρίσκονταν δίπλα ακριβώς στον τάφο του ιδρυτή της παράταξης, μερικά εκ των οποίων για πρώτη φορά. Οπως και τι τους έμεινε από τα άπειρα βίντεο με ομιλίες του και δηλώσεις του από το παρελθόν. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης «τιμωρήθηκε» να βλέπει τον Καραμανλή για όσες φορές παρέλειψε να τον αναφέρει στα δύο χρόνια της πρωθυπουργίας του.
Το ίδρυμα, αν και τίμησε τον πρωθυπουργό δείχνοντας βίντεο από την πρόσφατη υπογραφή συμφωνίας αμυντικής συνεργασίας με τον Γάλλο πρόεδρο Μακρόν, επέμεινε να «υπενθυμίσει» αποσπάσματα ομιλιών με νόημα από την πολυκύμαντη σταδιοδρομία του Εθνάρχη. Δεν ξέρω επίσης τι κατάλαβαν προχθές το βράδυ οι δύο «Νέες Δημοκρατίες» που βρέθηκαν κάτω από το ίδιο γυάλινο στέγαστρο (η εκδήλωση έγινε σε εξωτερικό χώρο) παρακολουθώντας σε video wall τη μετάδοση αποσπασμάτων ομιλιών όλων των κατά καιρούς ηγετών της, από τον Ράλλη, τον Αβέρωφ, τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη έως τον Εβερτ, τον Καραμανλή, τον Σαμαρά, τον Μεϊμαράκη.
Παρατηρώντας την εναλλαγή κεντροδεξιών και φιλελευθέρων στην ηγεσία της στα 47 αυτά χρόνια (λαϊκών και αστών), τη μεταφορά της έδρας της από την Πρώτη στα Χανιά, από το Κολωνάκι πάλι στην Πρώτη, από την Κηφισιά πάλι στα Χανιά, συνειδητοποίησα ότι η εκάστοτε ηγεσία της συντηρητικής παράταξης υπακούει σχεδόν πάντοτε στις ανάγκες των καιρών. Και όταν οι καιροί την ξεπερνούν, αλλάζει.
Με πρώτο τον Γεώργιο Ράλλη και ακολούθως με τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, οι οποίοι ήταν υπερβολικώς φιλελεύθεροι (ο πρώτος πολιτικά, ο δεύτερος οικονομικά) για τη συντηρητική παράταξη της οποίας ηγήθηκαν, φαίνεται να υπάρχει εις το διηνεκές μια άρρητη συμφωνία κορυφής την οποία «ευλογεί» και ο Εθνάρχης από τον τάφο του: Συμφωνία που προβλέπει την εναλλαγή φιλελευθέρων και κεντροδεξιών στην ηγεσία της Ν.Δ., υπό τον όρο βεβαίως ότι δεν αλλάζουν οι βασικές αρχές του κόμματος. Ητοι, οι ηγεσίες είναι απόστολοι μιας συγκεκριμένης σχολής σκέψης, στην οποία βεβαίως μπορούν να θέτουν τις δικές τους πινελιές, αρκεί να μην παρεκκλίνουν από το δόγμα Καραμανλή «Για τους πολλούς χωρίς πάθη, για το Εθνος και τον λαό χωρίς προστάτες».
Δεν ξέρω, τέλος, τι κατάλαβε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης από τη μύησή του στους κώδικες του καραμανλισμού, ο οποίος, όπως λέει ένας Νέστωρ, «δεν μετράται με τα πρόσωπα, είναι σχολή σκέψης για τη ζωή και την πολιτική». Ο Εθνάρχης κτύπησε με δύναμη το χέρι του πάνω στο βήμα της Βουλής στο βίντεο που παρακολουθήσαμε -λες και το κτυπούσε με αυστηρότητα για τους παρισταμένους στην εκδήλωση- όταν αποκήρυσσε τα πολιτικά πάθη με το ανθρώπινο επιχείρημα «φαρμακώνουν την ψυχή».
Ο Κώστας Καραμανλής διαμήνυσε ευγενικώς με την ομιλία του ότι «η εμφάνιση δημαγωγικών ρευμάτων στην πολιτική και η τάση για αποχή οφείλεται στο γεγονός ότι οι άνθρωποι στις μέρες μας αισθάνονται αδικημένοι από την πολιτική».
Η πρώτη ανάγνωση, ακούγοντας τον κ. Μητσοτάκη από τα ορεινά της εκδήλωσης, είναι ότι αντελήφθη πράγματι το μέγεθος του ηγέτη και ιδρυτή της παράταξης που ηγείται. Αλλά επιχείρησε -ανθρώπινο είναι- να τοποθετήσει τον πατέρα του στο ίδιο ύψος με τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, κάτι που επιχείρησε και ο ίδιος ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης εν ζωή. Το επιχείρημά του ήταν ότι και ο επίτιμος ήταν υπέρ της ευρωπαϊκής ιδέας από τη δεκαετία του 1960, άρα το μονοπώλιο δεν ανήκει στον Καραμανλή. Ο πρωθυπουργός μάλιστα ενέταξε τον πατέρα του στο «τόξο των κεντροδεξιών δυνάμεων της εποχής».
Τέτοιο τόξο όμως δεν υπήρχε. Και ο Καραμανλής είχε ως διαρκή στόχο την ένταξη στην Ε.Ε., δεν έριχνε μπαλοθιές. Η παρατήρηση έχει τη σημασία της, γιατί αποκαλύπτει την ψυχολογία και του ίδιου του πρωθυπουργού για το σήμερα: Μοιάζει να θεωρεί ότι ένας Μητσοτάκης δύναται να αλλάξει τη φυσιογνωμία ενός κόμματος που ίδρυσε σε άλλα πρότυπα ένας Καραμανλής.
Η άποψή μου είναι η εξής: Ο κ. Μητσοτάκης έχει άκρως ενδιαφέρουσα για την εποχή πολιτική ατζέντα. Αλλά η φυσιογνωμία αυτού του κόμματος στα βασικά δεν αλλάζει. Αλλού, ίσως. Κατά συνέπεια, απόψεις σαν του υπουργού του, Σκέρτσου, οι οποίες στο μέτρο που δεν αποδοκιμάζονται τον εκπροσωπούν, ότι «Η Ν.Δ. συγκυβερνά με το προοδευτικό Κέντρο», δεν έχουν τύχη και ανοίγουν πληγές. Η ιστορία αυτής της χώρας δείχνει ότι το Κέντρο δεν υπήρξε ποτέ στα μεγάλα προοδευτικό. Διαχειριζόταν τις κουρτίνες συνήθως, δεν ασχολείτο ποτέ με τους ανθρώπους. Καμιά σχέση με τη Ν.Δ. που ξέρουμε.
