Γράφει ο Μανώλης Κοττάκης
Τη Δευτέρα 7 Ιουνίου τολμήσαμε και ανοίξαμε από αυτήν εδώ τη θέση, επί τη βάσει πληροφοριών που είχαν τεθεί υπόψη μας, το μείζον θέμα της διαδοχής του Οικουμενικού Πατριάρχη.
Συνδέοντάς το ευθέως με το μελλοντικό ταξίδι του στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Την επομένη δεχθήκαμε κύμα τηλεφωνημάτων από ποικιλώνυμες πηγές του αθηναϊκού κατεστημένου, οι οποίες ευγενικά μας έλεγαν πως «κάναμε λάθος». Και ότι δεν γνωρίζουμε καλά τον Πατριάρχη, ο οποίος «αγαπά πολύ τον θρόνο του». Γρήγορα δεχθήκαμε και επιθέσεις από ΜΜΕ. Ο «Εθνικός Κήρυξ» της Νέας Υόρκης δημοσίευσε στις 18 Ιουνίου ρεπορτάζ υπό τον τίτλο «Ευσεβείς πόθοι τα περί διαδοχής του Πατριάρχη Βαρθολομαίου». Εκκλησιαστικό σάιτ γνωστής ταυτότητας ενημέρωσε τους αναγνώστες του στις 27 Ιουνίου για το «Ποιοι διακινούν τα σενάρια διαδοχής του Βαρθολομαίου».
Κάποιοι, κρίνοντας εξ ιδίων τα αλλότρια, επιχείρησαν να μας εμπλέξουν στις εκκλησιαστικές διαμάχες, πιστεύοντας ότι η εφημερίδα μας θα καταδεχόταν να παίξει τα παιχνίδια του ενός ή του άλλου. Ο ίδιος ο Οικουμενικός Πατριάρχης σε ομιλία του -προφανώς γιατί αφαιρέσαμε το στοιχείο της εκπλήξεως από το ταξίδι του στις ΗΠΑ- δήλωσε περίπου ότι δεν εγκαταλείπει τις ευθύνες του θρόνου. Μέχρι που φθάσαμε στην επίσκεψή του στις ΗΠΑ. Στο σήμερα. Ηταν ώρα να μετρηθούμε όλοι. Και εμείς και εκείνοι που μας έλεγαν «προκαλέσατε έναν… μικρό χαμούλη, άνευ λόγου και αιτίας».
Για να δούμε τι είπε ο Οικουμενικός Πατριάρχης επί αμερικανικού εδάφους, αφού πρώτα συνάντησε τον Αμερικανό πρόεδρο Μπάιντεν στον Λευκό Οίκο και συνομίλησαν για τη Θεολογική Σχολή της Χάλκης και για την άποψη που έχει σήμερα ο κύριος Βαρθολομαίος για το πρόσωπο του προέδρου Ερντογάν (την ξέρουμε, αλλά δεν την αποκαλύπτουμε).
Σύμφωνα με χθεσινά δημοσιεύματα του αθηναϊκού Τύπου, ο κύριος Βαρθολομαίος μοιράστηκε δημόσια με ιεράρχες, κληρικούς και λαϊκούς της Αρχιεπισκοπής Αμερικής την έγνοια του για το αύριο του Πατριαρχείου με τη φράση «παρακάλεσα τον Θεό για τη διαδοχή μου και την ευστάθεια της μητρός Εκκλησίας». Στο δείπνο για την ίδρυση του Foundation Βαρθολομαίος, ο Οικουμενικός Πατριάρχης ζήτησε να υλοποιηθεί το εγχείρημά του, γιατί αισθάνεται ότι «φθάνει το τέλος της ζωής μου και της Πατριαρχίας μου». Το ίδρυμα αυτό, στο οποίο θα αφιερωθεί -στη διοίκησή του μετέχουν και διακεκριμένοι Ελληνες διπλωμάτες με καταγωγή από την Πόλη-, λέγεται ότι θα προικοδοτηθεί με 18.000.000 δολάρια που συγκέντρωσε από δωρεές ομογενών η Αρχιεπισκοπή Αμερικής. Όσον αφορά δε τον πόλεμο που δέχεται από το Πατριαρχείο Μόσχας, απάντησε «σκασίλα μου». Τώρα, για τους απίστους οι οποίοι αμφισβήτησαν την εγκυρότητα των πληροφοριών μας, δεν έχουμε να πούμε πολλά. Δεν είμαστε αλάνθαστοι, αλλά είμαστε κατά βάση σωστοί. Και, όταν θεωρούμε ότι έχουμε δίκιο, θα γράφουμε πάντοτε την αλήθεια, μη υπολογίζοντας το εφήμερο κόστος μιας διάψευσης. Το σημείωμά μας στις 7 Ιουνίου 2021, πέντε μήνες πριν, αποκάλυπτε -το παραθέτουμε για την ιστορία- μεταξύ άλλων και τα εξής:
«ΤΟΝ ΠΡΟΣΕΧΗ Οκτώβριο, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος συμπληρώνει ακριβώς 30 χρόνια στη θέση του παγκόσμιου προκαθημένου της Ορθοδοξίας. Ξεπέρασε κατά πολύ τον προκάτοχό του, μακαριστό Πατριάρχη Δημήτριο, ο οποίος μέχρι την εκδημία του, τον Οκτώβριο του 1991, είχε συμπληρώσει 19 χρόνια στον θώκο του. Τον Οκτώβριο, ο Οικουμενικός Πατριάρχης σχεδιάζει να πραγματοποιήσει μεγάλο ταξίδι στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, προκειμένου να έρθει σε επαφή με την ομογένεια και με το πλήρωμα της Ορθοδοξίας σε όλη την Αμερική. Το ερώτημα που τίθεται, με βάση τις πληροφορίες που μας φθάνουν από το Φανάρι και άλλα κέντρα, είναι το εξής: Θα πρόκειται για μια κλασική επίσκεψη του Οικουμενικού Πατριάρχη στις ΗΠΑ ύστερα από καιρό ή για αποχαιρετιστήρια περιοδεία;
Σύμφωνα με σενάρια που ετέθησαν υπ’ όψιν της εφημερίδας μας , ο Οικουμενικός Πατριάρχης προβληματίζεται, χωρίς να έχει αποφασίσει οριστικώς, για το αν το τέλος του 2021 ή το αργότερο οι αρχές του 2022 είναι η καταλληλότερη στιγμή για να τροχοδρομηθούν οι διαδικασίες διαδοχής του. Το κύρος του αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη -ειδικά στη Γαλλία, όπου κάθε φορά που πάει γίνεται δεκτός από τον πρόεδρο της δημοκρατίας-, αλλά και στην Αμερική είναι πολύ υψηλό, αλλά τα χρόνια της ποιμαντορίας του υπεραρκετά. Διανύει πλέον το 81ο έτος της ηλικίας του. Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, αν πάρει την απόφαση να αποχωρήσει δεν θα εγκαταλείψει τον δημόσιο βίο, απλώς θα αφιερωθεί σε ένα ίδρυμα που έχει συσταθεί και καλύπτει τα ενδιαφέροντά του.
Η απόφαση του Οικουμενικού Πατριάρχη, όποια και αν είναι, δεν είναι αμιγώς προσωπική. Έχει ευρύτερη γεωπολιτική σημασία. Καθώς οι ΗΠΑ στηρίζουν τον ηγέτη των όπου γης ορθοδόξων, προκειμένου να ανακόψουν την επιρροή του Πατριαρχείου της Μόσχας σε κομβικές περιοχές του πλανήτη μας, όπως τα Βαλκάνια και η Μέση Ανατολή. Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι προσφάτως, και μάλιστα στις 29 Μαΐου 2021, στην αποφράδα επέτειο, επισκέφθηκε τον Οικουμενικό Πατριάρχη στο Φανάρι η αναπληρώτρια υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Γ. Σέρμαν για να προετοιμάσουν μαζί την επίσκεψή του στην Αμερική τον Οκτώβριο.
Το 1972, που εξελέγη Οικουμενικός Πατριάρχης ο μακαριστός προκάτοχός του Δημήτριος, οι Τούρκοι έλαβαν την απόφαση και έκλεισαν τη Θεολογική Σχολή της Χάλκης, από την οποία αποφοιτούσαν στο παρελθόν οι προκαθήμενοι της Ορθοδοξίας. Η Χάλκη ήταν ακαδημία πατριαρχών. Όνειρο του Οικουμενικού Πατριάρχη, καημός του, είναι να σφραγίσει τερματίζοντας τη μακρά θητεία του με την επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης. Πρόκειται για ζήτημα οικουμενικό, πανορθόδοξο και βεβαίως γεωπολιτικό. Είναι στην κορυφή της ατζέντας των προτεραιοτήτων των αμερικανοτουρκικών σχέσεων. Και επισπεύδουσα δύναμη είναι, πριν και πάνω από όλες, η Αμερική, και έπειτα, αυτονοήτως, η Ελλάς. Για αυτό, άλλωστε, απέφυγε να το θέσει κατά την πρόσφατη μετάβασή του στο Φανάρι ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας, σπάζοντας μια παλαιά παράδοση της εξωτερικής πολιτικής μας. Αλλά και για έναν λόγο ακόμη: Για να μη δώσει το δικαίωμα στους Τούρκους να δεχθούν συζήτηση επ’ αυτού, υπό την προϋπόθεση ότι η Ελλάς θα αναγνωρίσει εκλεγμένους μουφτήδες ή «τουρκική μειονότητα» στη Θράκη. Γιατί -ιδού η αλήθεια- αυτή είναι η απαίτηση των Τούρκων μέχρις ώρας. Ενώ, αν θέσουν το ζήτημα της Χάλκης οι ΗΠΑ, τα θέματα αποσυνδέονται αμέσως. Δεν συνδέονται καν.
Εφόσον ο Οικουμενικός Πατριάρχης δεχθεί τις εισηγήσεις των συνεργατών του για να εκκινήσει τις διαδικασίες διαδοχής, στο παιχνίδι της διεκδίκησης θα μπουν ο Αρχιεπίσκοπος Βορείου και Νοτίου Αμερικής Ελπιδοφόρος, ο οποίος δεν τοποθετήθηκε προσφάτως για την απόφαση Μπάιντεν περί Γενοκτονίας των Αρμενίων, για να μη δυναμιτίσει την ενδεχομένη μελλοντική σχέση του με την πολιτική ηγεσία της Τουρκίας, και ο μητροπολίτης Γαλλίας. Καταλυτικό ρόλο στην εκλογή θα διαδραματίσει, χωρίς βεβαίως να είναι ο μοναδικός παίκτης, ο father Αλεξ Καρλούτσος. Παρά το γεγονός ότι κάποιοι θεωρούν πως δεν διαθέτει την αυτή επιρροή σε σύγκριση με το παρελθόν, έχει λόγο.
Το βέβαιο, πάντως, είναι ένα: Η εκλογή νέου Οικουμενικού Πατριάρχη είναι εξαιρετικά σημαντική, όποτε και αν δρομολογηθεί -μπορεί ο κύριος Βαρθολομαίος να θελήσει να παραμείνει εν τέλει-, διότι συνδέεται με θέματα: α) γεωπολιτικά και ειδικότερα τις σχέσεις Αμερικής – Ρωσίας, β) Ελληνοτουρκικά και, ειδικότερα, τυχόν ανταλλάγματα-παγίδες που θα ζητήσουν οι Τούρκοι για να εγγυηθούν την απρόσκοπτη διαδοχή, και γ) ενδοεκκλησιαστικά, γιατί τυχόν αποχώρηση Βαρθολομαίου από το αξίωμά του θα ενισχύσει και τους ανέμους ανανέωσης στην Ελλαδική Εκκλησία, η οποία καλείται ούτως ή άλλως να εκλέξει πέντε νέους μητροπολίτες έως τον προσεχή Οκτώβριο λόγω εκδημίας ή υγείας των προκατόχων τους. Εισερχόμεθα σε λίαν ενδιαφέρουσα περίοδο και στα εκκλησιαστικά».
