Γράφει ο Μανώλης Κοττάκης
Το εδρεύον στο Κατάρ τηλεοπτικό κανάλι Al Jazeera πρωταγωνιστεί εσχάτως με ρεπορτάζ, «αποκαλύψεις» και παρεμβάσεις στον διπλωματικό πόλεμο εντυπώσεων εις βάρος του Ελληνισμού και των δικαίων του.
Τον Απρίλιο του 2020 σε ρεπορτάζ του Γκλέν Έλις αποδόθηκε στην Θράκη μας ο χαρακτηρισμός της «αμφισβητούμενης περιοχής», οι δε μουσουλμάνοι κάτοικοι της χαρακτηρίστηκαν συλλήβδην «Τούρκοι».
Τον Οκτώβριο του 2020 το ίδιο κανάλι προέβαλλε το γνωστό βίντεο με τον Πρόεδρο της Κυπριακής Βουλής-προιόν παγίδευσης του χώρου στον οποίο έγινε η συνομιλία για τις κινεζικές βίζες- με αποτέλεσμα την παραίτηση του κυρίου Συλλούρη από το αξίωμα του. Πάνω σε αυτό το ζήτημα «χτίζεται» στην Μεγαλόνησο η αμφισβήτηση του Προέδρου Αναστασιάδη στην πορεία προς την άτυπη Πενταμερή του Μαρτίου
Όλως συμπτωματικώς αυτό το κανάλι και αυτόν τον όμιλο επιλέγουν εσχάτως Έλληνες πανεπιστημιακοί, μέλη του ΕΛΙΑΜΕΠ για να καταθέσουν τα διαπιστευτήρια τους και να εισηγηθούν στην διεθνή κοινή γνώμη (ειδικώς στον αραβικό κόσμο) πως φαντάζονται έναν συμβιβασμό Ελλάδος–Τουρκίας.
Αν κρίνω και από το κείμενο άλλου ομότιμου καθηγητή του Ελληνικού Πανεπιστημίου που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα τα «Νέα» το περασμένο Σάββατο έχει «πέσει γραμμή»: Όλοι επικαλούνται τον κίνδυνο του πολέμου και τις «ολέθριες συνέπειες του» προκειμένου να πείσουν τους ζαλισμένους Έλληνες για την ανάγκη ενός επώδυνου εθνικού συμβιβασμού.
Ωστόσο οι απόψεις των καθηγητών Ιωακειμίδη και Ψαρόπουλου που παραθέτω πιο κάτω δημοσιευθείσες στο Al Jazeera News «εξελίσσουν» την επιχειρηματολογία. Κυρίως του κυρίου Ιωακειμίδη.
Πρώτον γιατί αποκαλύπτουν τα πρακτικά των διερευνητικών επαφών μεταξύ Ελλάδος-Τουρκίας της περιόδου των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ. Για να υπογραμμίσουν ότι το μόνο που συζητούσε τότε η Ελλάς με τους Τούρκους ήταν τα χωρικά ύδατα και ότι είχε συμφωνήσει – η Ελλάς του ΠΑΣΟΚ, μην ξεχνιόμαστε – σε 12 μίλια χωρικά ύδατα για την ηπειρωτική χώρα και σε 6 μίλια χωρικά ύδατα για τα νησιά του Αιγαίου πλην Κυκλάδων! Την αποκάλυψη αυτή επιβεβαιώνει σύμφωνα με το κανάλι και «ανώτερη ελληνική διπλωματική πηγή»!
Τα πρακτικά βεβαίως δεν είναι άγνωστα: Τα αποκάλυψε η εφημερίδα μας τον Αύγουστο του 2020. Τα έχουν στην διάθεση τους και οι Τούρκοι. Έχει όμως μεγάλη σημασία γι αυτούς να φωτίζονται από Έλληνες αξιωματούχους, μέλη του ΕΛΙΑΜΕΠ και ανώτερες διπλωματικές πηγές σε διεθνή ΜΜΕ.
Δεύτερον, εξελίσσουν την επιχειρηματολογία του συμβιβασμού διότι ζητούν άρον άρον ελληνική υποχώρηση με πρόσχημα μία ευρωπαϊκή οδηγία του 2014, η οποία μας τάσσει προθεσμία έως τον Μάρτιο του 2021 προκειμένου να ορίσουμε τα χωρικά μας ύδατα για κάθε οικονομική δραστηριότητα όπως η αλιεία, οι ΑΠΕ, οι υδατοκαλλιέργειες, οι υδρογονάνθρακες κ.α
Τρίτον, γιατί θέτουν με μεγάλη ευκρίνεια το δίλημμα «μείωση εθνικών χωρικών υδάτων ή πόλεμος!». Χωρίς να αντιλαμβάνονται ότι κατ ουσίαν μιλάμε για την μεγαλύτερη οπισθοχώρηση του Ελληνισμού στο Αιγαίο μετά την Μικρασιατική καταστροφή. Την οποία προτείνουν ΕΛΛΗΝΕΣ στην καταγωγή καθηγητές. Ήτοι όχι απλώς την μή άσκηση δικαιώματος που απορρέει από το Διεθνές Δίκαιο(12 μίλια) αλλά και την εκχώρηση του δικαιώματος αυτού , αμαχητί, σε τρίτους. Με ορατή την προοπτική -αυτό είναι το διακύβευμα – να αλλάξει αφεντικό του Αιγαίο στο μέλλον! Έξοχα! Είστε άξιοι του μισθού σας- της συντάξεως σας εννοώ- αγαπητοί ομότιμοι.
Ακολούθως παρατίθενται οι δηλώσεις που έκαναν οι κύριοι καθηγητές -μου εστάλησαν από λίαν αξιόπιστη πηγή στην περιοχή. Δώσατε παρακαλώ προσοχή κυρίως στις δηλώσεις του διαχρονικού συνομιλητή του κυρίου Σημίτη καθηγητή Ιωακειμίδη.
Επανέναρξη διερευνητικών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας/δηλώσεις Ελλήνων ακαδημαϊκών/αναφορά σε αποτελέσματα προηγούμενων διερευνητικών:
Aljazeera, John Psaropoulos: Άρθρο σχετικά με την επανέναρξη -μετά από πέντε έτη- των διερευνητικών επαφων μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Οι εν λόγω επαφές είναι άτυπες και μη δεσμευτικές, αλλά η πορεία τους δύναται να οδηγήσει σε διαπραγματεύσεις που ενδεχομένως καταλήξουν σε κάποια συνθήκη ή σε κάποια συμφωνία για προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Αν δεν συμβεί τίποτε από τα δύο, οι ελληνοτουρκικές τεταμένες σχέσεις θα παραμείνουν, με δυνητικά «ολέθριες συνέπειες», σημειώνεται.
Το άρθρο αναφέρεται στις ελληνοτουρκικές διαφορές, καθώς και στη διαφωνία των δύο κρατών όσον αφορά την ατζέντα, γεγονός που περιπλέκει τις συνομιλίες. Η Τουρκία επιθυμεί συζήτηση εφ’ όλης της ύλης, συμπεριλαμβανομένης της αποστρατικοποίησης των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου, αμφισβητεί την κυριαρχία 18 νησιών τα οποία αποκαλεί «γκρίζες ζώνες» και έχει κάνει λόγο ακόμα και για αναθεώρηση της Συνθήκης της Λωζάνης. Η Ελλάδα επιθυμεί μια πιο περιορισμένη ατζέντα όπου δεν θα τίθεται θέμα ούτε για τα εδάφη της ούτε για το δικαίωμά της για επέκταση στα 12 ναυτικά μίλια.
Σύμφωνα με τον καθηγητή Παναγιώτη Ιωακειμίδη «και οι δύο πλευρές πρέπει να επιδείξουν ευελιξία όσον αφορά την ατζέντα». «Η Τουρκία θα πρέπει να αποσυρθεί από θέματα όπως η αποστρατικοποίηση των νησιών και οι λεγόμενες γκρίζες ζώνες. Η Ελλάδα θα πρέπει να επιδείξει ευελιξία και να συμφωνήσει να συζητήσει τα χωρικά ύδατα».
Ο Ιωακειμίδης επισημαίνει ότι το κύριο θέμα των προηγούμενων διερευνητικών ήταν τα χωρικά ύδατα και όχι η ΑΟΖ και η υφαλοκρηπίδα. Κατά τους 60 γύρους διερευνητικών επαφών μεταξύ 2002-2016 «είχαμε σχεδόν φτάσει σε συμφωνία», σημειώνει ο Ιωακειμίδης. Την πληροφορία αυτή επιβεβαιώνει -υπό καθεστώς ανωνυμίας- ανώτερη ελληνική διπλωματική πηγή. «Δεν υπήρξε επίσημη συμφωνία και κάθε πλευρά ερμηνεύει ελαφρώς διαφορετικά τι είχε ειπωθεί, αλλά, ευρύτερα, οι συνομιλίες είχαν συμφωνήσει σε 12 ναυτικά μίλια ελληνικών χωρικών υδάτων από τις ακτές της ηπειρωτικής χώρας στο Αιγαίο, και πιθανόν για τις Κυκλάδες, αλλά 6 ναυτικά μίλια για τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου».
Παρά την ύπαρξη της σύμβασης για το δίκαιο της θάλασσας, ο Ιωακειμίδης δεν πιστεύει ότι η Ελλάδα μπορεί εν τέλει να επιμείνει στην επέκταση στα 12 ναυτικά μίλια στο σύνολο του Αιγαίου. «Δεν έχω καμία απολύτως αμφιβολία [ότι η Τουρκία θα κηρύξει πόλεμο]», σημειώνει, προσθέτοντας ότι η Τουρκία προτιμά μια «διαφοροποιημένη επέκταση των χωρικών υδάτων», όπως αυτή που είχε συμφωνηθεί το 2001, όταν είχαν ξεκινήσει μυστικές επαφές. Αν δεν υπάρξει συμβιβασμός, η μόνη ειρηνική λύση είναι η προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, σημειώνουν οι ειδικοί. Επισήμως, η Τουρκία δεν αναγνωρίζει το ΔΔΧ αλλά και σε αυτό τον τομέα, φαίνεται πως οι παλαιότερες διερευνητικές είχαν αποφέρει κάποιο αποτέλεσμα. Το 2004 είχαμε συμφωνήσει ανεπίσημα σε ένα πακέτο μέτρων που συμπεριλάμβανε την προσφυγή στη Χάγη», σημειώνει ο Ιωακειμίδης.
Γιατί τώρα; Η Τουρκία έχει απομονωθεί διπλωματικά λόγω των στρατιωτικών της παρεμβάσεων σε Συρία και Λιβύη, της στήριξής της στο Αζερμπαϊτζάν, της παραβίασης του ελληνικού εναέριου χώρου και της «καταπάτησης» της ελληνικής και της κυπριακής ΑΟΖ. Ο νεοκλεγείς Αμερικανός πρόεδρος εμφανίζεται λιγότερο φιλικός απέναντι στην Τουρκία σε σύγκριση με τον προκάτοχό του και η τουρκική οικονομία χρειάζεται μεγαλύτερη πρόσβαση στη σταθερή ευρωπαϊκή αγορά. «Η Τουρκία θέλει να προσεγγίσει την ΕΕ, αλλά δεν μπορεί αν δεν προσεγγίσει την Ελλάδα», σημειώνει ο Ιωακειμίδης.
Ο Τούρκος πρόεδρος, ο οποίος έχει ασκήσει κριτική στη στάση της ΕΕ για την Ανατολική Μεσόγειο στο παρελθόν, είπε πρόσφατα σε Ευρωπαίους πρέσβεις στην Άγκυρα ότι είναι έτοιμος για «βελτίωση σχέσεων». Επιπλέον, οι κινήσεις της Τουρκίας ενεργοποίησαν την Ελλάδα, η οποία ξεκίνησε το 2014 να παραχωρεί δικαιώματα γεωτρήσεων, αν και το σχετικό ενδιαφέρον έχει μειωθεί για τις περιοχές τις οποίες αμφισβητεί η Τουρκία. Η Ελλάδα πιέζεται και για άλλους λόγους. Σύμφωνα με ευρωπαϊκή οδηγία του 2014, κάθε κράτος μέλος πρέπει να ορίσει τα χωρικά του ύδατα και την ΑΟΖ του για κάθε οικονομική δραστηριότητα, συμπεριλαμβανομένης της αλιείας, της υδατοκαλλιέργειας, της έρευνας υδρογονανθράκων και της παραγωγής ΑΠΕ. Η προθεσμία λήγει το Μάρτιο του 2021.
Ενδεχομένως, καταλήγει ο αρθρογράφος, οι οικονομικές προοπτικές στην περιοχή και η οικονομική αιμορραγία λόγω των αμυντικών δαπανών, καθώς και η συνεχής απειλή ένοπλης αντιπαράθεσης, να ωθήσει εν τέλει την Ελλάδα και την Τουρκία σε μια τολμηρή πολιτική συμφωνία, ή τουλάχιστον σε μια διεθνή διαιτησία. [Greece, Turkey launch Mediterranean crisis talks after 5 years]
