Της Ειρήνης-Θεοδώρας Πιθακάκη
Φοιτήτρια ψυχολογίας.
Bachelor στην εργοθεραπεία, QMU με εκπαίδευση στην Ειδική Αγωγή.
Διαχείριση της σεξουαλικότητας των ατόμων με αυτισμό και η συμβολή της εργοθεραπείας
Είτε πρόκειται για ένα άτομο με αυτισμό είτε για ένα άτομο τυπικής ανάπτυξης, η σεξουαλική αγωγή είναι σημαντική για την πλήρη ανάπτυξη τους και, ως εκ τούτου, θα πρέπει να ξεκινά νωρίς. Συγκεκριμένα, ξεκινώντας από την ηλικία των τριών ετών, είναι σημαντικό να διδάσκονται οι διαφορές μεταξύ αγοριών και κοριτσιών. Αργότερα, καθώς μεγαλώνει το παιδί και το επίπεδο λειτουργικότητας του, πρέπει να εισάγονται πιο σύνθετα θέματα, όπως τα γυναικεία και ανδρικά μέρη του σώματος. Η έγκαιρη ενημέρωση και εκμάθηση των παιδιών σε σεξουαλικά ζητήματα, η ικανότητα να ξεχωρίσουν καταστάσεις έτσι ώστε να μάθουν ποια συμπεριφορά θεωρείται αποδεκτή καθώς και να πουν ‘όχι’ σε σεξουαλικές προσεγγίσεις μπορεί να τα προστατεύσει από ανεπιθύμητες καταστάσεις.
Η εκμάθηση της κατάλληλης σεξουαλικής έκφρασης για τα άτομα με αναπηρίες, ιδίως με αυτισμό, μπορεί να είναι πολύ δύσκολη. Το αντίθετο με εκείνα της τυπικής ανάπτυξης όπου σχεδόν πάντα είναι σε θέση να κατανοήσουν τους άγραφους κανόνες μέσω της αλληλεπίδρασης με τους συνομηλίκους και της παρατήρησης του κόσμου γύρω τους. Αυτό συνήθως θεωρείται δύσκολο για τα παιδιά στο φάσμα του αυτισμού καθώς έχουν ελλείψεις στην επικοινωνία, στην κατανόηση κανόνων και εννοιών σχετικών με τις σχέσεις, στη γενίκευση της γνώσης σε μη δομημένα πλαίσια, σε αισθητηριακά ερεθίσματα και στην κοινωνική αλληλεπίδραση.
Σύμφωνα με τον Αμερικάνικο Σύλλογο Εργοθεραπείας (AOTA), η σεξουαλική αγωγή είναι μια θεμελιώδης δραστηριότητα της καθημερινής ζωής, που περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα πιθανών σεξουαλικών εκφράσεων και εμπειριών με τον εαυτό μας και τους άλλους. Η εργοθεραπεία βοήθα τα άτομα με αυτισμό να κατανοήσουν την εικόνα του σώματός τους, να αναγνωρίζουν τη φυσιολογική λειτουργία κάθε οργάνου, να μάθουν πώς να φροντίζουν τον εαυτό τους, να μάθουν πώς να εκφράζουν τη σεξουαλικότητά τους, να γνωρίζουν που και πότε θα πρέπει να εκφράζουν την σεξουαλική τους επιθυμία και τέλος να αποφεύγουν τη σεξουαλική κακοποίηση μέσω της εκπαίδευσης σχετικά με τις κοινωνικές δεξιότητες και τα σεξουαλικά προβλήματα.
Αυτά μπορούν να επιτευχθούν με των διαχωρισμό και την επεξήγηση των παρακάτω:
- Αναγνώριση των ιδιωτικών σημείων του σώματος τους
- Διαχωρισμός των δύο φίλων
- Διαχωρισμός του δημόσιου και ιδιωτικού χώρου που μπορούν να πραγματοποιούν τις σεξουαλικές επιθυμίες τους
- Διαφοροποίηση του κατάλληλου ή/και του ακατάλληλου αγγίγματος
- Έμμηνο ρύση
- Εκσπερμάτωση και ονείρωξη
- Αυνανισμός
- Δήλωση της άρνησης της συμμετοχής τους σε κάτι που δεν φαίνεται ασφαλές και τους κάνει να αισθάνονται άβολα
- Έλξη για άτομα αντίθετου ή/και του ίδιου φύλλου
Πηγή: The American Journal of Occupational Therapy, 2021, Vol. 75 (3). https://doi.org/10.5014/ajot.2020.044859
