Γράφει η Ίρις Ζωγράφου
Διεθνολόγος
Στα σχολικά εγχειρίδια Ιστορίας του μέλλοντος, οι μαθητές είναι πολύ πιθανόν να ανησυχούν για τα “sos” που θα πέσουν στις εξετάσεις, ανταλλάσσοντας αγωνίες όπως οι κάτωθι: «Λες να πέσουν τα PsyOps;» – «Οπωσδήποτε, δε τη γλυτώνουμε» – «Ω ρε φίλε, λες να πέσουν σε υπο-ερώτημα για τον Ρωσο-Ουκρανικό Πόλεμο του 2022;» – «Χλωμό, μάλλον σε θέμα για τη διαχείριση της Πανδημίας Covid του 2019 το βλέπω να πέφτει σαν θέμα»
Από μια πλευρά, είμαστε τυχεροί που ζούμε την εποχή των PsyOps χωρίς να χρειάζεται να αξιολογήσουμε εγγράφως και σε εξεταστέα μορφή τον αντίκτυπό τους, πάνω στη διαμόρφωση της παγκόσμιας κοινής γνώμης. Θα ήταν «άγνωστη ύλη» για εμάς, τους ανθρώπους του παρόντος. Το ζούμε, αλλά δεν το βιώνουμε σε επίπεδο επίγνωσης.
PsyOps, ή αλλιώς Psychological Operations είναι ο εκτελεστικός βραχίονας κάθε αμυντικής ή/και επιθετικής στρατιωτικό-πολιτικής μηχανής που σέβεται τον εαυτό της. Επενδύει με συστηματικό και δομημένο τρόπο στους μηχανισμούς επιλογής και διάχυσης συγκεκριμένων πληροφοριών σε μαζική κλίμακα.
Στόχος; Ένας: ο ψυχολογικός μανδύας του μυαλού μας.
Σκοπός; Επίσης, ένας: να δημιουργήσει το αναγκαίο και ικανό κέλυφος εδραίωσης μίας συγκεκριμένης ιδέας που θα εξυπηρετεί το ανώτερο πολιτικό αφήγημα.
Προπαγάνδα, δηλαδή; Όχι. Η προπαγάνδα έχει την «αθωότητα» της απροσχημάτιστης διασποράς διαστρεβλωμένων πληροφοριών με εκκωφαντικές μεθόδους. Τα PsyOps από την άλλη πλευρά ακολουθούν τη μεθοδολογία της υποδόριας ένεσης: διαχέουν, χωρίς να γίνεται αντιληπτό τι και πώς.
Είναι χαρακτηριστικό ότι με νομοσχέδιο του 2018 – πολύ καιρό πριν ξεσπάσει η πανδημία και ο πόλεμος – η Σουηδία ενεργοποίησε θεσμικά το φορέα MSB (www.msb.se) με ρητή αποστολή να υποστηρίζει τους πολίτες να διαχειρίζονται σωστά τις πληροφορίες σε περιόδους κρίσεων και εμπόλεμων συρράξεων. Ο επικεφαλής Mikael Tofvesson το περιγράφει πολύ απλά εξηγώντας ότι, το αιτιολογικό πλαίσιο ύπαρξης του φορέα αφορά αποκλειστικά και μόνο στην επιτακτική ανάγκη για αποτελεσματική «Ψυχολογική Άμυνα – Psychological Defense».
Ακούγεται λογικό: Κάθε πόλεμος – είτε υγειονομικός, είτε γεωστρατηγικός – ενδημεί στο βαθμό που μπορεί να δημιουργεί στους πολίτες σύγχυση και πολωτικούς διχασμούς. Είναι άλλωστε νωπά ακόμα τα στρατόπεδα στο εμβολιαστικό κατά Covid μέτωπο, όπως και το τωρινό χάσμα αντικειμενικής πληροφόρησης στο πλαίσιο της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Ρωσία, Κίνα και Κορέα με δισεκατομμύρια ενεργού πληθυσμού έχουν μια ριζικά διαφορετική και απόλυτη άποψη για το πού εδράζονται οι ευθύνες και οι συνέπειες, αναφορικά με αυτή την τρέχουσα τραγωδία που διανύει η ανθρωπότητα.
Είναι εντυπωσιακό ότι ο παράγοντας «Psy» ή αλλιώς η Ψυχολογική ανάγνωση των γεγονότων γίνεται ορατή περισσότερο από ποτέ σήμερα. Σήμερα, που ο πλουραλισμός απόψεων και μέσων στη δημόσια σφαίρα αποτελεί το κορυφαίο τεχνολογικό και επικοινωνιακό ισοδύναμο της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης. Και είναι αντίστοιχα τραγικό που μέσα σε αυτή την κορνίζα, οι πολίτες του σύγχρονου κόσμου καλούνται να συμφιλιωθούν με το απόλυτο σκοτάδι των fake ή/και φανατισμένων news.
Εκτιμώ ότι δύο είναι τα επικρατέστερα ενδεχόμενα στο χώρο των στρατηγικά σημαντικών επικοινωνιών: είτε να οδηγηθεί η κοινωνία συνολικά σε έναν απολιτίκ εφησυχασμό παραίτησης (βλ. τα ποσοστά αποχής στις πρόσφατες εκλογές της Γαλλίας), είτε σταδιακά να ξεκινήσει η αφύπνιση μεμονωμένων ενεργών πολιτών και σκεπτόμενων συλλογικών σχηματισμών που θα ακολουθήσουν το παράδειγμα της Σουηδίας…
