Εκδήλωση της Νέας Δημοκρατίας για την Ημέρα της Ευρώπης πραγματοποιήθηκε το απόγευμα στο Ζάππειο Μέγαρο με ομιλητές τον Πρωθυπουργό και Πρόεδρο της ΝΔ Κυριάκο Μητσοτάκη και τους πρώην Πρωθυπουργούς και πρώην Προέδρους της ΝΔ Κώστα Καραμανλή και Αντώνη Σαμαρά. Η εκδήλωση ξεκίνησε με την προβολή μηνύματος της Ursula von der Leyen, με την ιδιότητα του μέλους του Προεδρείου του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος.
Ακολουθούν ολόκληρες οι ομιλίες:
Ομιλία του πρώην Πρωθυπουργού Κώστα Καραμανλή
Το όραμα του Κωνσταντίνου Καραμανλή για την ένταξη της Ελλάδας στην ενωμένη Ευρώπη ήταν μια θεμελιώδης στρατηγική επιλογή. Επιλογή που είχε τρία κεφαλαιώδους σημασίας σκέλη: πρώτον την ένταξη της χώρας μας σε έναν χώρο ειρήνης, ασφάλειας και αλληλεγγύης έναντι της μόνιμης απειλής που αντιμετωπίζει η Ελλάδα εξ Ανατολών. Δεύτερον, την ένταξή της σε ένα χώρο οικονομικής ανάπτυξης και ευημερίας. Και, τρίτον, την ένωσή της με μια μεγάλη ομάδα δημοκρατικών κρατών, διασφαλίζοντας έτσι το δημοκρατικό πολίτευμα, το οποίο στο παρελθόν συχνά είχε αμφισβητηθεί.
Η στρατηγική αυτή επιλογή δικαιώθηκε απόλυτα στα σαράντα περίπου χρόνια που πέρασαν. Ο Καραμανλής πίστευε ότι η Ελλάδα πρέπει να καταστεί αναπόσπαστο και οργανικό τμήμα της Ευρωπαϊκής οικογένειας. Σήμερα σχεδόν όλοι αποδεχόμαστε ότι αυτός είναι ο φυσικός μας χώρος και οποιαδήποτε άλλη σκέψη είναι αδιανόητη. Είναι σαφές ότι η Ευρωπαϊκή οικογένεια έχει παράσχει στην Ελλάδα τα αποτελεσματικότερα μέσα που είχε ποτέ στην διάθεσή της για να αντιμετωπίσει τις τρεις μεγάλες προκλήσεις, δηλαδή την προάσπιση της ασφάλειάς της, την προώθηση της ευημερίας και την εμπέδωση σταθερού δημοκρατικού πολιτεύματος.
Ο Καραμανλής, όπως όλοι οι μεγάλοι εμπνευστές της Ευρωπαϊκής ιδέας, είχε συλλάβει το όραμα της Ευρωπαϊκής ισχύος εν τη ενώσει. Της Ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης δηλαδή, κατά την οποία η πολιτική ένωση θα οδηγούσε στην επικράτηση των ευρωπαϊκών αρχών και αξιών και τη διάδοσή τους στον υπόλοιπο κόσμο. Ισχυρή Ευρώπη που, σε πνεύμα συνεργασίας και αλληλεγγύης, θα υπηρετούσε και το κοινό αλλά και το εθνικό συμφέρον. Στόχος φιλόδοξος αλλά όχι ανεδαφικός, δύσκολος αλλά με ανεκτίμητη αξία στην πραγμάτωσή του. Όπως επιγραμματικά το είχε συμπυκνώσει ο Winston Churchill: «Ζητούμε από τα ευρωπαϊκά έθνη, ανάμεσα στα οποία έχουν κυλήσει ποταμοί αίματος, να ξεχάσουν τις υπερχιλιετείς διαμάχες τους και να εργαστούν για τις μεγαλύτερες αρμονίες από τις οποίες εξαρτάται το μέλλον».
Δυστυχώς σήμερα το ευρωπαϊκό οικοδόμημα έχει μείνει ημιτελές και δεν ανταποκρίνεται στις προσδοκίες των οραματιστών ηγετών αλλά και των λαών των πρώτων μεταπολεμικών δεκαετιών. Σε πλείστες, μάλιστα, περιπτώσεις η αναποτελεσματικότητα, η εσωστρέφεια και η απογοήτευση είναι διάχυτες.
Κοντόφθαλμες πολιτικές υπαγορευόμενες από στενά συμφέροντα κρατών μελών υπονομεύουν την κοινή προσπάθεια ή καταλήγουν σε ασυνεννοησία και διενέξεις. Τα μειωμένα ανακλαστικά, η βραδεία αντίδραση στην αντιμετώπιση κρίσεων, όπως η πανδημία και το μεταναστευτικό, έχουν οδηγήσει όχι απλώς σε στασιμότητα, αλλά ίσως και σε υποχώρηση της προοπτικής για ευρωπαϊκή ολοκλήρωση.
Η αδυναμία της Ένωσης να δράσει έγκαιρα και αποτελεσματικά εκδηλώθηκε εμφαντικά κατά την παγκόσμια οικονομική κρίση που ανέκυψε το 2008 – 2009.
Αντί ταχείας και αποφασιστικής αντίδρασης επικράτησε σύγχυση, δυστοκία στη λήψη αποφάσεων, έλλειψη αλληλεγγύης, ενίοτε και υστεροβουλία. Η περίπτωση της χώρας μας υπήρξε χαρακτηριστική. Προφανώς δεν αμφισβητούνται δικές μας αδυναμίες και λάθη. Δεν αμφισβητείται όμως ότι και η συνταγή που επιβλήθηκε στην Ελλάδα, πέρα από συγκεκριμένα αυτονόητα και υπερήμερα μέτρα, ήταν εν πολλοίς εξοντωτική, τιμωρητική και προς παραδειγματισμό άλλων. Ούτε αμφισβητείται ότι απέτυχαν σε όλες σχεδόν τις προβλέψεις τους, όπως άλλωστε παραδέχθηκαν και οι ίδιοι, βεβαίως κατόπιν εορτής.
Αλλά και πέραν της ελληνικής περίπτωσης, οι προτεραιότητες της συνοχής και της αλληλεγγύης εγκαταλείφθηκαν. Η μόνιμη άρνηση του εύρωστου Βορρά να κατανοήσει ότι η υπό όρους αμοιβαιοποίηση του χρέους και η μεταφορά πόρων από τα εμπορικά πλεονάσματά τους προς τις ασθενέστερες χώρες, που είναι η ουσία αλλά και η βασική προϋπόθεση του Ευρωπαϊκού οικοδομήματος, και μάλιστα με επίκληση μεταξύ άλλων και έωλων ηθικοπλαστικών επιχειρημάτων, ισοδυναμεί με άρνηση της κοινής ευρωπαϊκής ταυτότητας και προοπτικής.
Η στενόκαρδη αυτή θεώρηση έχει προκαλέσει τη διόγκωση ενός ακόμα ιδιαίτερα ανησυχητικού φαινομένου. Τη διεύρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων, την περιθωριοποίηση ογκούμενων ομάδων του πληθυσμού, την έλλειψη προοπτικής για όλο και περισσότερους νέους ανθρώπους. Και ακόμα την συνεχή αποδυνάμωση του κοινωνικού κράτους. Το μεταπολεμικό όμως ευρωπαϊκό θαύμα του δεύτερου μισού του εικοστού αιώνα στηρίχτηκε ακριβώς σε αυτή την αίσθηση διαρκούς βελτίωσης του επιπέδου ζωής για τους πολλούς.
Ανάπτυξη, επενδύσεις και ευημερία αλλά με κοινωνική συνοχή και προστασία ήταν η επιτυχημένη συνταγή όλης της Ευρώπης με μικροπαραλλαγές από χώρα σε χώρα. Το μοντέλο αυτό είναι πλέον σε ανάσχεση και αποδρομή. Στο όνομα μιας παγκοσμιοποίησης με πολλές στρεβλώσεις, ενός άναρχου χρηματοπιστωτικού τοπίου και απροσδιόριστων διεθνών αγορών, η πλειοψηφία των οικονομικά ασθενέστερων στρωμάτων βλέπουν το εισόδημά τους να συμπιέζεται, τις κοινωνικές παροχές να περικόπτονται, τις ευκαιρίες για αξιοπρεπή εργασία να μειώνονται, τις συντάξεις τους να εξανεμίζονται.
Αυτός είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος για την Ευρώπη. Διότι η διεύρυνση των ανισοτήτων και ο κοινωνικός αποκλεισμός, εκτός από θέμα εξόχως ανθρωπιστικό, είναι η νάρκη στα θεμέλια της κοινωνικής ειρήνης και της πολιτικής ομαλότητας. Και η εικόνα ανά την Ευρώπη ασταθών κυβερνήσεων, αδύναμων ηγεσιών και ενίσχυσης κινημάτων και κομμάτων αντισυστημικού χαρακτήρα είναι άμεσα συνυφασμένη με τα προαναφερθέντα.
Εξίσου εμφανής είναι η υστέρηση της Ευρώπης στην μεγάλη γεωπολιτική σκακιέρα. Κι αν αυτό ήταν ορατό ήδη από ετών, κορυφώνεται πάντως στις μέρες μας με τον πόλεμο της Ουκρανίας, την παγκόσμια κρίση και τον νέο ψυχρό, (μέχρι τώρα, ευτυχώς) πόλεμο. Πράγματι η ρωσική εισβολή ήταν πράξη απαράδεκτη και καταδικαστέα. Όμως τούτη την ώρα, με τους κινδύνους της κλιμάκωσης και διάχυσης της σύγκρουσης να ελλοχεύουν, προέχει η κατάπαυση του πυρός και η επάνοδος στο τραπέζι την διαπραγμάτευσεων.
Όποιος υποστηρίζει την ολοκληρωτική νίκη οιασδήποτε των αντιμαχόμενων πλευρών είτε ουρανοβατεί είτε υστερόβουλα ευνοεί την διαιώνιση της σύγκρουσης. Και πάντως πρωτίστως η Ευρώπη βλάπτεται από την παράταση του πολέμου και τις συνέπειές του. Αντί όμως να αναλάβει πρωταγωνιστικό ρόλο στην αναζήτηση διεξόδου, άγεται και φέρεται αμήχανη και συρόμενη από επιλογές τρίτων. Ακόμα χειρότερα εμφανίζεται συχνά διαιρεμένη σε σχέση με τις πολιτικές της προτεραιότητες στην κρίση αυτή. Αν όμως η Ευρώπη η ίδια δεν βγει μπροστά για να τερματιστεί ο πόλεμος, που διεξάγεται στο δικό της έδαφος, ο ορίζοντας μόνο ζοφερός μπορεί να χαρακτηριστεί.
Είναι λοιπόν επείγουσα η ανάγκη η Ευρώπη να ανασκουμπωθεί και να αναλάβει τις ευθύνες της και πρωτοβουλίες. Και σε ό,τι αφορά την προώθηση της Ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης αλλά και τον βαρύνοντα ρόλο της στις διεθνείς εξελίξεις. Αυτό όμως απαιτεί αξιοπιστία και συνέπεια στη βάση αρχών και αξιών, πρωτίστως δε του Διεθνούς Δικαίου. Δεν μπορεί η Ευρώπη να δέχεται απειλές χρήσης βίας κατά του ίδιου του εδάφους της ή να εκπέμπει μηνύματα κατευνασμού έναντι των ηγεμονικών επιδιώξεων της Τουρκίας.
Διαχρονικά και συστηματικά η Τουρκία εγείρει μονομερείς διεκδικήσεις και μάλιστα ανεξάρτητα από εκλογικά αποτελέσματα, κυβερνήσεις και πρόσωπα. Επιδιώκει ηγεμονικό ρόλο στην Ανατολική Μεσόγειο και η Ελλάδα είναι το βασικό εμπόδιο για την πραγμάτωση αυτών των επιδιώξεων. Το δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας» δεν επιτρέπει καμιά αμφιβολία περί αυτού. Περιστασιακές αυξομειώσεις της έντασης δεν μεταβάλλουν την πραγματικότητα. Οι πρόσφατες δηλώσεις Τσαβούσογλου περί αδιευκρίνιστου καθεστώτος νησιών του Αιγαίου, εν μέσω μάλιστα συγκυριακής ύφεσης, δεν επιτρέπουν αυταπάτες. Διότι είναι αυταπάτη να νομίζει κανείς ότι τυχόν υποχωρήσεις από πάγιες εθνικές θέσεις θα λύσουν το πρόβλημα. Ή ακόμα χειρότερα ότι μια λύση – πακέτο, όλων των διεκδικήσεων δηλαδή που αυθαιρέτως και μονομερώς προβάλλει η Τουρκία, συνιστά ρεαλιστική προσέγγιση.
Η Ελλάδα παγίως είναι έτοιμη να προσφύγει στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης για την οριοθέτηση της ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας. Όλα τα άλλα θέματα που εγείρει η Τουρκία είναι λυμένα και διευθετημένα από το Διεθνές Δίκαιο και τις διεθνείς Συνθήκες. Πολύ ορθώς πράξατε κ. Πρωθυπουργέ που πολύ πρόσφατα το τονίσατε και πάλι.
Κυρίες και κύριοι,
Καμιά χώρα που σέβεται τον εαυτό της δεν θέτει υπό κρίση οιασδήποτε διαπραγμάτευσης, διαμεσολάβησης ή δικαστηρίου την εθνική της κυριαρχία και την εδαφική της ακεραιότητα. Αυτό πρέπει να το κατανοήσει με τρόπο απόλυτο και αδιαμφισβήτητο η Τουρκία. Αλλά και σύμμαχοι και εταίροι που επαναλαμβανόμενα επιχειρούν να προωθήσουν ιδέες περί συνολικού συμβιβασμού και απεργάζονται σχέδια μοιρασιάς του Αιγαίου. Τα πράγματα είναι ξεκάθαρα:
– Το καθεστώς των νησιών είναι δεδομένο και εκτός πάσης συζήτησης,
– Το δικαίωμα άμυνας και αποτροπής για την ασφάλεια των νησιών είναι αδιαπραγμάτευτο,
– Το δικαίωμα επέκτασης των χωρικών υδάτων είναι κατά το Διεθνές Δίκαιο μονομερές και στην αποκλειστική δικαιοδοσία της κάθε χώρας,
– Τελεία και παύλα.
Κυρίες και κύριοι,
Ο διεθνής ορίζοντας χαρακτηρίζεται από αυξημένη αστάθεια και αβεβαιότητα. Οι συγκρούσεις, οι ανταγωνισμοί, οι κρίσεις εντείνονται. Οι χειρισμοί στα εθνικά θέματα απαιτούν εγρήγορση και αποφασιστικότητα. Ο ρόλος της Ελλάδας στην Ευρώπη πρέπει να διασφαλιστεί και να ενισχυθεί.
Στις δύσκολες αυτές συνθήκες η χώρα έχει ανάγκη από πολιτική σταθερότητα. Δεν έχει την πολυτέλεια για πολιτική αστάθεια, ακυβερνησία, ατέρμονα κομματικά παζάρια. Την επoμένη των εκλογών η χώρα χρειάζεται κυβέρνηση βιώσιμη, με καθαρή εντολή και ορίζοντα τετραετίας.
Τη σταθερότητα και την προοπτική αυτή μόνο η παράταξή μας μπορεί να εγγυηθεί. Όπως το κάνει επί μισό σχεδόν αιώνα.
Με τη στήριξη όλων μας η παράταξή μας είναι ισχυρή και θα επιτύχει μια ακόμα εκλογική νίκη στις επικείμενες εκλογές.
Αναμφίβολα, η κυβέρνηση έχει να επιδείξει σοβαρό έργο. Η βελτίωση στους οικονομικούς δείκτες, οι επενδύσεις, η φορολογική μεταρρύθμιση, η ουσιαστική προώθηση του ψηφιακού κράτους, η διαχείριση του μεταναστευτικού, η αναβάθμιση της αποτρεπτικής δύναμης και ικανότητας των ενόπλων δυνάμεων είναι χειροπιαστά παραδείγματα.
Η επόμενη κυβέρνηση, κύριε πρωθυπουργέ, πρέπει να συνεχίσει την προσπάθεια με ακόμα μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα. Ιδιαίτερα στους ευαίσθητους τομείς της δημόσιας υγείας και παιδείας, της ασφάλειας των πολιτών και της απονομής της δικαιοσύνης.
Κυρίες και κύριοι,
Η παράταξή μας στάθηκε όρθια σε δύσκολες ώρες. Παρέμεινε και θα παραμείνει ισχυρή ως ο κεντρικός κορμός της δημόσιας ζωής μας. Το κλειδί της δύναμής της είναι η προσήλωση στις αρχές και τις αξίες, όπως με σαφήνεια τις προσδιόρισε ο ιδρυτής της. Στην ιστορική της διαδρομή και προσφορά. Η συνταγή της επιτυχίας με απλά λόγια:
– Σεβασμός στους δημοκρατικούς θεσμούς.
– Απέναντι σε κάθε μορφή ανομίας.
– Πάντα δίπλα στους πολίτες, ειδικά τους λιγότερο ευνοημένους.
– Και τέλος, άγρυπνοι και ασυμβίβαστοι στην υπεράσπιση των εθνικών μας δικαίων.
Καλή δύναμη σε όλους! Ευχαριστώ.
Ομιλία του πρώην Πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά
Κύριε Πρωθυπουργέ, κύριε πρώην Πρωθυπουργέ, εκλεκτοί προσκεκλημένοι, αγαπητοί συνάδελφοι, κυρίες και κύριοι,
Την Ευρώπη την πονάω, την πιστεύω και την υπηρετώ. Αλλά όποιος πονάει κάτι δεν κλείνει τα μάτια του και δεν χαϊδεύει αυτιά, όπως άλλωστε μόλις έκανε και ο τέως Πρωθυπουργός, ο Κώστας Καραμανλής.
Μιλώντας όμως για την Ευρώπη, ας τα πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Εδώ που βρισκόμαστε, σήμερα, πριν 43 χρόνια ο Καραμανλής υπέγραφε την επίσημη ένταξή μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, την πιο ιστορική απόφαση για τον τόπο μας τα τελευταία 70 χρόνια!
Η ένταξη αυτή δεν ήταν ούτε απλή ούτε εύκολη. Πολλοί εκτός Ελλάδος δεν την ήθελαν. Ο Καραμανλής κατάφερε να κάμψει τις αντιστάσεις τους. Πολλοί δεν την ήθελαν και εντός Ελλάδος. Ο λαϊκισμός οργίαζε. Το σύνθημα «ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο Συνδικάτο» αντηχούσε σε δρόμους και πλατείες.
Όμως, ο Καραμανλής κατάφερε να κάμψει κι αυτές τις αντιστάσεις. Κι έτσι συνέδεσε και το όνομά του αλλά και την υστεροφημία του με την πραγμάτωση εκείνου που κάποιοι δεν ήθελαν, ή δεν το πίστευαν, ή έμοιαζε «άπιαστο όνειρο»: την Ευρωπαϊκή Πορεία της χώρας, που τότε ξεκίνησε.
Μαζί του ήμασταν και εμείς εκεί. Η παράταξη που εκείνος ίδρυσε. Μαζί του βιώσαμε τότε τι σημαίνει το σωστό, το να κάνεις το σωστό και το να πηγαίνεις κόντρα σε θεούς και σε δαίμονες για να υπηρετήσεις το σωστό. Και να σε πολεμάνε σκληρά, μέσα κι έξω, ιδιαίτερα μέσα.
Ήδη από το 1978, ως νεαρός τότε βουλευτής, είχα το προνόμιο να συμμετέχω στην πρώτη μεικτή κοινοβουλευτική Επιτροπή Ελλάδος-ΕΟΚ υπό τον Γιάγκο Πεσμαζόγλου. Έζησα από πρώτο χέρι τις διαπραγματεύσεις.
Στις 28 Μαΐου του 1980 είχα τη μεγάλη τύχη να παρακολουθώ εδώ, σε αυτό το χώρο, την τελετή επίσημης υπογραφής της Ελληνικής ένταξης. Παρόντες ήταν τότε σχεδόν όλοι οι ηγέτες της Ευρώπης. Με προεξάρχοντα τον Γάλλο Πρόεδρο Ζισκάρ Ντεστέν. Παραβρεθήκαμε τότε το σύνολο την βουλευτών της Νέας Δημοκρατίας. Τα περισσότερα άλλα κόμματα της εποχής δεν μας έκαναν την τιμή. Απ’ όσους βουλευτές ήμασταν τότε εδώ, μόνο δύο βρισκόμαστε σήμερα, ο Γιάννης Τραγάκης κι εγώ.
Επίσης, σήμερα έχουμε την χαρά και την τιμή να βρίσκεται ανάμεσά μας, μαζί μας, ένας άνθρωπος που τον είδατε πριν στο βίντεο, έπαιξε τότε κορυφαίο ρόλο στις κρίσιμες διαπραγματεύσεις που είχαν προηγηθεί: ο Άγγελος Ζαχαρόπουλος. Του εκφράζω την βαθιά ευγνωμοσύνη μας και τον σεβασμό μας.
Φίλες και φίλοι, η Ευρωπαϊκή πορεία που ξεκίνησε τότε δεν ήταν εύκολη, ούτε ανέφελη. Τρεις δεκαετίες αργότερα, το 2012, η πορεία αυτή κινδύνευσε πραγματικά, όταν πολλοί, πάλι εκτός Ελλάδος, πίστευαν ότι η χώρα δεν θα τα κατάφερνε να παραμείνει στην Ευρώπη. Όταν κάποιοι ετοιμάζονταν να βγάλουν την Ελλάδα από το ευρώ και από την Ένωση. Κι όταν κάποιοι, μέσα στην Ελλάδα, έπαιζαν το παιχνίδι τους, δυστυχώς και πάλι.
Τότε η κυβέρνησή μου, η κυβέρνηση της παράταξής μας, μαζί με το ΠΑΣΟΚ του Βενιζέλου, καταφέραμε να διαψεύσουμε τις «Κασσάνδρες». Βέβαια, ο λαϊκισμός οργίαζε και τότε. Αλλά εμείς, παρά τις κραυγές και τα συνθήματα, κρατήσαμε την Ελλάδα μέσα στην Ευρώπη. Μειώνοντας ταυτόχρονα το χρέος -όχι αυξάνοντάς το, όπως έγινε μετά, μειώνοντας τους φόρους – όχι αυξάνοντάς τους, όπως συνέβη μετά- και αρνούμενοι μέχρι το τέλος να υποθηκεύσουμε τη Δημόσια περιουσία για 99 χρόνια, όπως, δυστυχώς, έγινε αμέσως μετά.
Μιλάω για την εποχή των μνημονίων. Όταν μας επέβαλαν αρχικά λάθος πρόγραμμα προσαρμογής, με λάθος πολλαπλασιαστές. Κι όταν τους το λέγαμε μας επέπλητταν. Μέχρι που παραδέχθηκαν ότι όντως το πρόγραμμά τους δεν έβγαινε, ότι οι πολλαπλασιαστές τους ήταν λάθος. Κι όταν τα διορθώσαμε όλα αυτά κι άρχισε η χώρα να σημειώνει πρόοδο
-πράγμα που το παραδέχθηκαν και οι ίδιοι- και πάλι δεν μας στήριξαν.
Κι έτσι συνέχισε να φουντώνει ο λαϊκισμός με τα γνωστά αποτελέσματα.
Αυτά όλα τα αφήσαμε πίσω πια. Προχωράμε μπροστά. Βέβαια, δεν τα ξεχάσαμε.
Σήμερα, φίλες και φίλοι, είναι η Ημέρα της Ευρώπης. Η Ενωμένη Ευρώπη είναι το πιο φιλόδοξο εγχείρημα της ανθρώπινης Ιστορίας. Στο παρελθόν, υπήρξαν πολλές περιπτώσεις που λαοί ενώθηκαν. Κυρίως, όμως, με κατάκτηση και επιβολή. Αντίθετα, η Ενωμένη Ευρώπη ξεκίνησε και προχώρησε με Συναίνεση και Δημοκρατία! Δεν «κατέκτησε» καμία χώρα με το ζόρι. Χώρες που βρίσκονται σήμερα έξω απ’ αυτήν ζητούν να μπούνε μέσα!
Και μπορούν να ενωθούν οι λαοί της Ευρώπης. Γιατί, ενώ συγκρούστηκαν τόσες φορές σκληρά μεταξύ τους, μέσα σε μια πορεία αιώνων άρχισαν να διαμορφώνουν κοινή ταυτότητα. Με τρία κορυφαία στοιχεία: την Αρχαιοελληνική Φιλοσοφία, το Ρωμαϊκό Δίκαιο, και τον Χριστιανισμό.
Κοινή ταυτότητα δίνουν σε διαφορετικούς λαούς κοινές πολιτιστικές επιρροές και κοινοί αγώνες απέναντι σε κοινούς εχθρούς. Η Ευρώπη επί εννιά αιώνες -παρά τις εσωτερικές συγκρούσεις της- αγωνιζόταν να αποκρούσει το Ισλάμ. Από το 717 στην Κωνσταντινούπολη και το 732 στο Πουατιέ κι ως το 1683 στη Βιέννη, επί χίλια χρόνια περίπου η Ευρώπη αντιστάθηκε στην Ισλαμική επέκταση. Και απέκτησε έτσι κοινή ταυτότητα, παρά τις εσωτερικές της συγκρούσεις, ως πολιτιστικά «Χριστιανική Ευρώπη», «συνομιλώντας» βέβαια συνεχώς με τον Πλάτωνα και των Αριστοτέλη, μέσα από την Αναγέννηση και τον Διαφωτισμό.
Και για να πάμε και πιο πίσω, η ίδια η ονομασία της Ευρώπης είναι γέννημα-θρέμμα της Ελληνικής Μυθολογίας. Τα λέω αυτά όχι για να κολακέψω την εθνική μας υπερηφάνεια. Τα λέω κυρίως για να προειδοποιήσω, φίλες και φίλοι. Γιατί μαζί με τις μεγάλες πνευματικές αρετές που κουβαλάει ο πολιτισμός μας, κληρονομήσαμε και μεγάλα ελαττώματα. Και κάποιες παθογένειες.
Στις παθογένειες λοιπόν, που δεν πρέπει να τις αποσιωπούμε, ιδιαίτερα σήμερα. Θυμάμαι στις αρχές της δεκαετίας του ’90, όταν ως Υπουργός συμμετείχα στις τακτικές Συνόδους Κορυφής υπήρχαν πέντε έννοιες που συγκροτούσαν κοινή πυξίδα στα μυαλά και στις συνειδήσεις όλων. Πέντε λέξεις κλειδιά, που σήμερα δεν υπάρχουν πια. Ή αν θέλετε σπανίζουν όσο περνά ο καιρός όλο και περισσότερο: Σύγκλιση, Συνοχή, Αλληλεγγύη, Ευημερία, Ελευθερία.
Σύγκλιση τότε των λαών της Ευρώπης, των οικονομιών τους, της ανάπτυξης και των πολιτιστικών σταθερών τους. Σήμερα δεν τη βλέπουμε πουθενά, παρακολουθούμε μόνο μόνο σοβαρές αποκλίσεις και ατέλειωτες τριβές.
Όπου, για παράδειγμα, η Γερμανία στηρίζει την εγκατάλειψη της ενέργειας από τον άνθρακα.
Όμως λίγο αργότερα, αγκαλιάζει τον άνθρακα και εγκαινιάζει λιγνιτικά εργοστάσια στην ίδια την επικράτειά της! Κι ύστερα εγκαταλείπει τα πυρηνικά εργοστάσια που είχε -που δεν εκλύουν διοξείδιο του άνθρακα- για να αγοράσει όμως φθηνή πυρηνική ενέργεια από ποιον; Από τη γειτονική Γαλλία! Η οποία όμως, τι; Η Γαλλία είχε ήδη αρχίσει να εγκαταλείπει την πυρηνική ενέργεια, μέχρι που, λόγω της κρίσης, τώρα προγραμματίζει και πάλι νέα πυρηνικά εργοστάσια. Αλαλούμ! Αυτό είναι κανονικό χάος.
Αυτά φωτογραφίζουν μία Ευρώπη που δεν είναι ενωμένη. Πώς λοιπόν θα γίνει ποτέ πραγματικότητα αυτό που πολλοί ελπίζουν, δηλαδή να υπάρχει σύγκλιση σε αμοιβές, σε δημοσιονομικές πολιτικές, σε οτιδήποτε άλλο;
Δείτε τώρα το τεράστιο ζήτημα της ενέργειας, τι ρόλο παίζει και στη λεγόμενη «Συνοχή»; Μέχρι το 2020 η Ευρώπη ψήφιζε τη χρήση φυσικού αερίου ως το καύσιμο μετάβασης. Κι ύστερα αποφάσισε να εγκαταλείψει το φυσικό αέριο. Όμως, στο μεταξύ, η Γερμανία, για τον εαυτό της, προωθούσε και δεύτερο αγωγό φυσικού αερίου από τη Ρωσία. Μέχρι που και οι δύο αγωγοί, όπως ξέρουμε, ανατινάχθηκαν.
Και, βέβαια, όλο το προηγούμενο διάστημα είχαν αποθαρρύνει την ανακάλυψη νέων ευρωπαϊκών κοιτασμάτων φυσικού αερίου, όπως στην Ανατολική Μεσόγειο. Μέχρι που ο Πόλεμος στην Ουκρανία τους ανάγκασε να εγκαταλείψουν το φθηνό ρωσικό αέριο, μένοντας έτσι χωρίς εναλλακτικές λύσεις, χωρίς φθηνή ενέργεια. Και ρωτάω: κανείς στην Ευρώπη δεν είχε δει τα γεγονότα να έρχονται; Κανείς δεν σχεδίασε ή δεν προέβλεψε κάτι για το μέλλον; Είναι αυτό τύφλωση ή εθελοτυφλία;
Σκεφτείτε ότι σήμερα σε όλες τις χώρες γιορτάζεται επίσημα η Μέρα της Ευρώπης. Δηλαδή τι; Η 9η Μαΐου του 1950, όταν ο Schuman πρότεινε τη δημιουργία της Ένωσης Άνθρακα και Χάλυβα στην Ευρώπη. Από εκεί άρχισαν όλα, από τότε. Σήμερα καταργούμε τον άνθρακα. Εντάξει. Αλλά και όλους τους υδρογονάνθρακες;
Η παραγωγή ευρωπαϊκού χάλυβα φθίνει συνεχώς υπέρ της Κίνας, υπέρ της Ινδίας, υπερ και του Ιράν ακόμα, πηγαίνοντας σε όλο και πιο ακριβή ενέργεια. Κινδυνεύουμε να χάσουμε πια και τη βιομηχανία. Δηλαδή σήμερα θα μπορούσε κανείς να πει ότι γιορτάζουμε αυτό που κάποτε πετύχαμε και που σήμερα κοντεύουμε να ακυρώσουμε.
Πού είναι και η Ευημερία; την ώρα που κινδυνεύουμε να χάσουμε την ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης, έχουμε εξαπολύσει κυνηγητό ακόμα και στην ανταγωνιστική γεωργία. Πέραν εκείνων που είπε ο τέως Πρωθυπουργός. Δείτε τι γίνεται στην Ολλανδία, όπου καταστρέφουν με «ντιρεκτίβες» από τις Βρυξέλλες ακόμα και την πιο ανταγωνιστική Ευρωπαϊκή χώρα σε γεωργία, κτηνοτροφία και μεταποίηση, που είναι η Ολλανδία. Την ώρα μάλιστα που πολλοί προειδοποιούν ότι επέρχεται και επισιτιστική κρίση. Όλα αυτά πυροδότησαν και ήδη κυοφορούν εξεγέρσεις παραγωγών, αγροτών και κτηνοτρόφων, και σε άλλες χώρες. Παντού.
Όλα αυτά, βέβαια, δεν μπορώ να πω ότι οδηγούν σε «περισσότερη και καλύτερη Ευρώπη».
Και για τη Δημοκρατία τώρα. Ευθέως το ερώτημα: Είναι «πολύ δημοκρατικό» οι διορισμένοι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να απειλούν τους λαούς της Ευρώπης, τις παραμονές των εκλογών για το τι θα ψηφίσουν; Έτσι δεν έγινε και στην Ιταλία;
Οι υποδείξεις τους αγνοήθηκαν, η ουσία όμως, παραμένει: γιατί ο Ευρωπαίος πολίτης να δεχθεί ότι κάποιος έξω από τη χώρα του θα του υποδείξει τι να ψηφίσει; Και πώς να δεχθεί ότι τελικά οι διορισμένοι έχουν το πάνω χέρι απέναντι στους εκλεγμένους; Αυτά υπονομεύουν τη Δημοκρατία.
Κάποτε υπήρχε Ασφάλεια μέσα στην Ευρώπη. Σήμερα δεν μπορούμε καν να συμφωνήσουμε πώς θα φυλάμε τα κοινά σύνορα. Δεν μπορούμε να ξεχωρίσουμε τους αληθινούς μετανάστες και τους αληθινούς πρόσφυγες από τους εργαλειοποιημένους, που τους φέρνουν πολλές φορές κυκλώματα διακινητών σε συνεργασία, δυστυχώς πολλές φορές, με ξένα κράτη και διάφορες ΜΚΟ. Που εξαγοράζουν τους πάντες, δυστυχώς ακόμα, είδαμε, και ευρωβουλευτές.
Κι ακόμα οι Ευρωπαϊκές χώρες συρρικνώνονται πληθυσμιακά. Ιδιαίτερα στον Ευρωπαϊκό Νότο. Ιδιαίτερα στην Ελλάδα και την Ιταλία. Κι εδώ είναι που πρέπει να στηρίζουμε τους νέους μας να κάνουν παιδιά, εμείς αντίθετα προσπαθούμε να εισάγουμε παράνομους απ’ έξω, πολλοί εκ των οποίων αρνούνται να ενσωματωθούν. Όμως κι αυτό την Ευρώπη τη διαλύει.
Σήμερα υπάρχει και η λεγόμενη «αποδόμηση», το woke culture. Κι όχι μόνο στην Ευρώπη, στη Δύση γενικότερα. Δηλαδή το γκρέμισμα όσων συνιστούν την κοινή κληρονομιά μας. Όπως τα ιερά πρόσωπα της μάνας και του πατέρα, που υποβιβάζονται σε απρόσωπους αριθμούς: «γονέας 1 και γονέας 2». Αυτα δεν είναι Ευρώπη.
Φτάσαμε σήμερα, την ώρα που τα προβλήματα γιγαντώνονται, να πιθηκίζουμε εισαγόμενες ανοησίες για το πόσα είναι τα «φύλα». Στα χρόνια του Μεσαίωνα τσακώνονταν για το φύλο των αγγέλων. Σήμερα τσακωνόμαστε για το πόσα είναι τα φύλα των ανθρώπων.
Είναι λάθος για τη Δύση αυτός ο καταχρηστικός δικαιωματισμός, που οδηγεί σε μια ακατανόητη «νέα γλώσσα» πολιτικής ορθότητας. Που θυμίζει το new talk του Όργουελ από «1984», το έργο του. Οπως το να μας καλούν, εμάς τους Ευρωπαίους τώρα να μη λέμε «Καλά Χριστούγεννα», αλλά «Καλές Γιορτές».
Κι όλα αυτά επιχειρείται να επιβληθούν άνωθεν. Και κάθε αντίρρηση να στιγματίζεται, σχεδόν να απαγορεύεται. Αυτό, κατά την άποψή μου, καταργεί την ελευθερία της έκφρασης, καταργεί την ελευθερία της συνείδησης και επιβάλλει την «Αστυνομία στη Σκέψη μας». Αυτά είναι ακρότητες που τραυματίζουν την κοινωνική συνοχή στην Ευρώπη. Κι όσα παραδοσιακά κόμματα εξουσίας υιοθετούν τέτοια ατζέντα κινδυνεύουν να συρρικνωθούν, όπως πολύ σωστά είπε προηγουμένως ο Κώστας Καραμανλής. Πράγμα που ήδη συμβαίνει σε πολλές χώρες.
Και στη θέση τους αναδεικνύονται -τη λέξη σου παίρνω Κώστα, αντί-συστημικά κόμματα. Που, προσέξτε, δεν τοποθετούν την προτεραιότητά τους την Ευρώπη, όπως εμείς. Κάθε άλλο.
Η Ιστορία λοιπόν μας βαράει κάποιο «καμπανάκι». Οι αληθινοί Ευρωπαίοι το ακούν και ανησυχούν. Δυστυχώς, στις Βρυξέλλες σήμερα πολλοί δεν το ακούν το καμπανάκι αυτό. Για να το πω αλλιώς: οι Βρυξέλλες θα έπρεπε κάθε μέρα να ανοίγουν ένα παραθυράκι αισιοδοξίας για την Ευρώπη και να κλείνουν την πόρτα στον παραλογισμό και στις ακρότητες. Και δεν το κάνουν.
Φίλες και φίλοι, θα πω ίσως και κάτι πιο σημαντικό για μας. Για μένα που είχα την τύχη να ζήσω στις ίδιες αίθουσες με ογκόλιθους όπως η Θάτσερ, ο Μιτεράν, ο Κολ, ο Ντελόρ, ο Γκονζάλες ή ο Αντρεότι, μου είναι δύσκολο να δεχθώ τη σημερινή έλλειψη ηγεσίας και ηγετικότητας στην Ευρώπη.
Ως Υπουργός Εξωτερικών βίωσα την πτώση του τείχους του Βερολίνου και συνολικά την κατάρρευση του κομμουνιστικού στρατοπέδου. Και μου είναι αδιανόητη η σημερινή σιωπή των ιδεών που πολλές φορές θυμίζει τη «σιωπή των αμνών».
Για μένα που έζησα και υπέγραψα τη Συμφωνία του Μάαστριχτ, που συμπλήρωσε τη Συνθήκη της Ρώμης, μου είναι οδυνηρό να βλέπω μιαν Ευρώπη που αντί να στηρίζει την Ελλάδα, αντίθετα να πιέζει την Ελλάδα για εθνικές παραχωρήσεις, τις οποίες δεν ζήτησε από καμιά άλλα χώρα-μέλος. Όπως τη Συμφωνία των Πρεσπών, που έχει ήδη δημιουργήσει νέα προβλήματα και νέα αδιέξοδα στα Βαλκάνια. Ή, βέβαια, κι όπως οι λεγόμενες «Πρέσπες του Αιγαίου», που κάποιοι έξω φαίνεται να ετοιμάζουν και που βέβαια δεν πρόκειται να τους περάσει.
Πού είναι λοιπόν η «Αλληλεγγύη» της Ευρώπης στα μέλη της;
Και γιατί τα λέω όλα αυτά; Διότι, πάνω απ’ όλα, η Ελλάδα κρατά το κλειδί για τον εναλλακτικό ενεργειακό εφοδιασμό της Ευρώπης. Που σημαίνει, βέβαια, ότι εμείς πρέπει να διεκδικήσουμε τα κυριαρχικά μας δικαιώματα στην Ελληνική ΑΟΖ. Δεν θα τα μοιράσουμε με την Τουρκία, η οποία αλληθωρίζει όλο και περισσότερο προς τη Ρωσία. Και, βεβαίως, σημαίνει και το προφανές: η Ευρώπη να μας στηρίξει.
Η Ελλάδα πολύ σωστά κατήγγειλε τη Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Την οποία άλλωστε καταγγέλλει όλη η Ευρώπη. Αλλά οφείλουμε να υπενθυμίζουμε συνεχώς στους πάντες ότι και η Τουρκία έχει εισβάλλει στην Κύπρο εδώ και 50 χρόνια κι όχι μόνο εξακολουθεί να κατέχει παράνομα το έδαφος της Κύπρου αλλά προσπαθεί να υφαρπάξει σήμερα και τους υδρογονάνθρακες της Κυπριακής ΑΟΖ, όπως και της Ελληνικής ΑΟΖ.
Όμως εδώ δεν ακούμε αντίστοιχες καταγγελίες από την Ευρώπη κατά της Τουρκίας. Μάλλον παροτρύνσεις ακούμε εμείς, να συνθηκολογήσουμε με τα τετελεσμένα. Κι αυτό δεν τιμά ούτε την Ευρώπη, ούτε συνολικότερα τη Δύση.
Και δυστυχώς «αρωγός» σε όλα αυτά γίνεται και η σημερινή αντιπολίτευση, η αξιωματική.
Που στο πρόγραμμά της υπόσχεται να σταματήσει τις έρευνες στους υδρογονάνθρακες, γιατί τους θεωρεί, λέει, «ξεπερασμένους». Δηλαδή τι; Δεν καταλαβαίνει ότι έτσι διευκολύνει να τα πάρει όλα η Τουρκία; Η οποία, αν καταφέρει να τα αρπάξει, θα πουλάει μετά το δήθεν ξεπερασμένο φυσικό αέριο και στην Ευρώπη.
Ηταν το ίδιο κόμμα, εξάλλου, που όταν ήλθε στην εξουσία έφερε -μια που μιλάμε για Ευρώπη- πάνω από ένα εκατομμύριο παράνομους στην Ευρώπη. Προκαλώντας τότε σοβαρό πρόβλημα σε όλες τις ευρωπαϊκές κοινωνίες, για να μη ξεχνιόμαστε. Και τώρα που η Κυβέρνηση Μητσοτάκη -και πολύ σωστά- επεκτείνει τον φράχτη στον Έβρο, ο ΣΥΡΙΖΑ βάζει και πάλι εμπόδια.
Φίλες και φίλοι,
Πίσω δεν γυρίζουμε με τίποτα. Μετά την 21η Μαΐου θα πάμε μπροστά. Αλλά μπροστά σε μιαν Ευρώπη, που βρίσκει το βηματισμό της. Γιατί σήμερα παραπαίει. Και με μιαν Ελλάδα που έχει σταθεί πλέον στα πόδια της, και χάρη στην ανορθωτική προσπάθεια της κυβέρνησης των τελευταίων τεσσάρων ετών, του Κυριάκου Μητσοτάκη, θα πάρει επιτέλους και το μεγάλο ζητούμενο που δεν του έχουμε δώσει την απαιτούμενη σημασία: την επενδυτική βαθμίδα.
Μια Ελλάδα, όμως, εντελώς διαφορετική. Μια Ελλάδα που γίνεται γεωστρατηγικό προπύργιο της Δύσης στην περιοχή της. Κι όχι ο αδύναμος κρίκος, ή ο «απροσάρμοστος εταίρος» της Ευρώπης. Μια Ελλάδα που παράγει ανταγωνιστικά, δεν περιμένει να ζει από επιδόματα. Μια Ελλάδα που θα επιτρέψει, επιτέλους, τα ιδιωτικά πανεπιστήμια και θα κρατήσει τα παιδιά της εδώ, να ολοκληρώνουν εδώ τις σπουδές τους. Δεν θα τα στέλνει έξω, απ’ όπου δύσκολα γυρίζουν. Μια Ελλάδα που προσελκύει πρωτοποριακές παραγωγικές επενδύσεις, όπως πράγματι γίνεται τελευταία, και δεν τις διώχνει.
Μια Ελλάδα που χτίζει συμμαχίες με άλλες χώρες της περιοχής που ευθυγραμμίζονται κι εκείνες με τα δικά μας συμφέροντα και που αντιστέκονται κι εκείνες στην επιθετική πολιτική της Τουρκίας. Μια Ελλάδα που τολμά μεταρρυθμίσεις, που δεν υποχωρεί σε αντιστάσεις των γνωστών συντεχνιών, των βολεμένων και των διαπλεκομένων.
Μια Ελλάδα ισχυρή, όχι μια Ελλάδα-παρίας.
Μέσα σε μιαν Ευρώπη που επιστρέφει στις αρχές της Αλληλεγγύης και της Σύγκλισης. Μέσα σε μιαν Ευρώπη που θα υπερασπίζεται τα εθνικά της κράτη, όπως είπε στη δήλωσή του, νωρίτερα, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής. Όχι μιαν Ευρώπη των ανεξέλεγκτων τεχνοκρατών και της άχρωμης γραφειοκρατίας. Αυτή είναι η μόνη Ευρώπη που μπορεί και που πρέπει να υπάρξει στο εξής. Και μέσα σε μια τέτοια Ευρώπη η Ελλάδα μπορεί να γίνει πρωταγωνιστής -όχι κομπάρσος.
Γι’ αυτό βρισκόμαστε σήμερα όλοι μας εδώ, δύο πρώην Πρωθυπουργοί μαζί με τον σημερινό Πρωθυπουργό. Με βαρείς συμβολισμούς και για την Παράταξη και για τη χώρα. Και οι τρεις με πίστη στο Ευρωπαϊκό ιδεώδες. Όμως και με ανησυχία για το πού πάει η Ευρώπη σήμερα. Δεν μιλάω ως «ευρωσκεπτικιστής», μιλάω -για να πω κάποια καινούργια λέξη- ως «ευρωφιλόδοξος».
Και με αγωνία για μιαν νέα Ελλάδα, σε μια νέα Ευρώπη. Για μία νέα Ελλάδα που τη χρωστάμε, σε μια νέα Ευρώπη, που τη δικαιούμαστε.
Σας ευχαριστώ.
Ομιλία του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη
Κύριοι Πρόεδροι, αγαπητέ Κώστα, αγαπητέ Αντώνη, κυρίες και κύριοι,
Πριν από σχεδόν δύο χρόνια, στον ίδιο χώρο, στο Ζάππειο, γιορτάζαμε τα 40 χρόνια από την ένταξη της Ελλάδος στις Ευρωπαϊκές Κοινότητες. Χωρίς αμφιβολία τη σημαντικότερη και πιο καθοριστική εθνική επιλογή στη μεταπολεμική μας ιστορία.
Απόφαση η οποία επανασύνδεσε τη χώρα με το φυσικό γεωπολιτικό, οικονομικό και πολιτιστικό της χώρο. Επιτρέποντάς της να θέσει νέους φιλόδοξους στόχους σε όλα τα πεδία.
Αυτή την μεγάλη επιτυχία γιορτάζουμε και απόψε, Ημέρα της Ευρώπης, επιβεβαιώνοντας ότι η παράταξή μας παραμένει αταλάντευτα στην ευρωπαϊκή λεωφόρο που χάραξε ο ιδρυτής της, Κωνσταντίνος Καραμανλής, όταν άλλες δυνάμεις, όπως θύμισε και ο Αντώνης, βρέθηκαν απέναντι, ώστε εκείνος τελικά όμως να δικαιωθεί για το ιστορικό του σχέδιο.
Και όλοι εμείς να είμαστε τελικά περήφανοι για τις ιδέες μας, που τελικά ασπάστηκαν με τον έναν ή τον άλλον τρόπο όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις.
Ο Κώστας Καραμανλής και ο Αντώνης Σαμαράς, που είναι μαζί μας, το ξέρουν καλά. Καθώς και οι δύο ως Πρωθυπουργοί βρέθηκαν μπροστά σε κρίσιμες αποφάσεις για την πορεία της χώρας στην ενωμένη Ευρώπη.
Έμειναν, ωστόσο, σταθεροί στη σωστή πλευρά της Ιστορίας, χωρίς να υπολογίσουν το πολιτικό κόστος. Και με μεθοδική προσπάθεια όλοι οι Πρόεδροί μας διέψευσαν τις συχνές επιφυλάξεις των εταίρων μας και συνδιαμόρφωσαν μαζί τους αποφάσεις κρίσιμες για το μέλλον της ηπείρου. Εδραίωσαν έτσι, στην πράξη, την εμφατική παρουσία της Ελλάδας στην κοινή μας οικογένεια. Και η σημασία αυτής της συνεπούς πολιτικής αποδεικνύεται όλο και πιο καθαρά στο πέρασμα του χρόνου. Συνεπώς, ο τόπος τους οφείλει πολλά.
Η δυσπιστία, άλλωστε, το θυμάστε καλά, συνόδευε την Αθήνα σε κάθε βήμα στο ταξίδι της προς τις Βρυξέλλες. Και όμως, στις 28 Μαΐου του 1980 η πατρίδα κατόρθωσε ένα μικρό θαύμα: να γίνει δεκτή στις Ευρωπαϊκές Κοινότητες, σηματοδοτώντας μαζί και το άνοιγμά τους προς το νότο, για να ακολουθήσουν ύστερα η Ισπανία και η Πορτογαλία, δύο άλλες νεαρές δημοκρατίες που έβγαιναν από δικτατορίες.
Και καθόλου τυχαία, μάλιστα, όπως θύμισε και ο Κώστας, ο διορατικός Κωνσταντίνος Καραμανλής προέτασσε πάντα την πολιτική όψη του εγχειρήματος, με κυρίαρχη εκείνα τα χρόνια τη θωράκιση του εύθραυστου δημοκρατικού πολιτεύματος. Γιατί αυτό υπήρξε τελικά το θεμέλιο της μακροβιότερης και πιο γόνιμης Δημοκρατίας που έζησαν ποτέ οι Έλληνες.
Και πάνω ακριβώς σε αυτή τη Δημοκρατία χτίστηκε και η οικονομική πρόοδος που ακολούθησε. Ήταν κάτι που όλοι μας λίγο-πολύ θεωρούσαμε δεδομένο.
Επέστρεψε, όμως, ως εφιαλτική απειλή στη μελανή εξαίρεση του 2015, όταν ο πολιτικός τυχοδιωκτισμός λίγο έλειψε να γκρεμίσει σε εβδομάδες όσα ο τόπος έχτιζε επί δεκαετίες, με τον αντιευρωπαϊσμό να γίνεται η μάσκα της πιο ολέθριας δημαγωγίας, δηλητήριο διχασμού και όχημα του πιο αδιέξοδου εθνολαϊκισμού.
Το σύνθημα «δεν ξεχνώ», λοιπόν, ισχύει και εδώ, γιατί το ανάστημα που ύψωσαν εκείνη την περίοδο οι Έλληνες για να «μείνουμε Ευρώπη» ήταν η αφετηρία της σημερινής προοπτικής να «γίνουμε Ευρώπη», επιτέλους, σε όλα. Και μία απόδειξη, βέβαια, ότι τελικά η ιστορία δεν επαναλαμβάνεται.
Ταυτόχρονα, ωστόσο, και μία επίκαιρη ιστορική υπενθύμιση. Ότι στην αέναη διαδοχή των γεγονότων στην κορυφή τους στέκουν οι θρίαμβοι, αλλά σε κάθε στροφή καραδοκούν οι καταστροφές.
Κυρίες και κύριοι, δεν θα μακρηγορήσω για τα οφέλη από την ευρωπαϊκή μας παρουσία, που είναι πια προφανή. Θα επισημάνω, ωστόσο, την εδραίωση της ευρωπαϊκής κατεύθυνσης στην εθνική πυξίδα. Τη συμβολή και άλλων κομμάτων, όπως του ΠΑΣΟΚ, στα αναθεωρημένα Μεσογειακά Προγράμματα της δεκαετίας του ‘80. Το τι κάναμε τελικά τα χρήματα και πώς τα αξιοποιήσαμε ήταν τελικά μια άλλη ιστορία. Ή την υπερψήφιση της Συνθήκης του Μάαστριχτ, το 1992, όταν την έφερε στη Βουλή ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης.
Όπως θα σημειώσω και με κεφαλαία γράμματα τη σταθερή προσήλωση της Νέας Δημοκρατίας στην Ευρώπη, πέρα από τα κομματικά όρια. Γιατί η Ευρωζώνη και η ένταξη της Κύπρου, αγαπητέ Κώστα, θυμίζω ότι μας βρήκαν στην αντιπολίτευση. Όμως την στηρίξαμε τότε, επί Κώστα Σημίτη, χωρίς δεύτερη σκέψη. Συμβάλλοντας με εθνική ευθύνη στην κοινωνική και πολιτική συναίνεση που ήταν αναγκαία για την επίτευξή τους.
Με άλλα λόγια, η πολιτική της παράταξης ήταν, είναι και θα είναι πολιτική αρχών, σε όποια κοινοβουλευτικά έδρανα και αν καθόμαστε. Για να μπορούμε σήμερα να συνεχίζουμε μια βαριά παράδοση 40 και πλέον χρόνων ως πρωταγωνιστές. Πρωταγωνιστές, για να αναφερθώ μόνο στα τελευταία χρόνια, στην ανάπτυξη κοινής πολιτικής κατά του Covid. Πρωταγωνιστές, μετά, στο ενιαίο ψηφιακό πιστοποιητικό εμβολιασμού. Όταν η πολιτεία οργάνωσε υποδειγματικά την εκστρατεία «Ελευθερία».
Πρώτοι τότε εισηγηθήκαμε το ψηφιακό πιστοποιητικό, όταν από την εποχή των κρουσμάτων μπαίναμε στην εποχή της ανάκαμψης και η ελληνική πρόταση έγινε πραγματικότητα. Έτσι τα ταξίδια ξανάρχισαν στην Ευρώπη, με τους πρώτους επισκέπτες, θυμίζω, τότε να επανεκκινούν και τη μηχανή του ελληνικού τουρισμού.
Πρωταγωνιστές, επίσης, στην συγκρότηση του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Σήμερα θέλω να θυμίσω ότι ανήμερα 25η Μαρτίου του 2020 συνυπογράφαμε μαζί με άλλους ηγέτες επιστολή για μια λύση μέσω κοινού ευρωπαϊκού δανεισμού.
Πολλοί το θεωρούσαν, τότε, ανέφικτο. Και όμως, λίγο μετά, τον Ιούλιο, ήταν γεγονός. Και ναι, πήγα κι εγώ στις Βρυξέλλες. Δεν διαπραγματεύτηκα βέβαια 17 ώρες, αλλά πέντε μέρες, και έφερα πίσω στη χώρα 31 δισεκατομμύρια.
Πρωταγωνιστές σταθήκαμε και στην καθιέρωση πλαφόν στις τιμές φυσικού αερίου απέναντι στην ενεργειακή κρίση από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Το Μάιο του 2022 απηύθυνα επιστολή στην Επιτροπή και στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και ζήτησα τότε να αντιτάξουμε στις αγορές τη συλλογική δύναμη της Ευρώπης. Κάποιοι δίστασαν, επιμείναμε, διεκδικήσαμε και η πρότασή μας έγινε τελικά ευρωπαϊκή απόφαση.
Αλλά -για να προσυπογράψω και αυτά τα οποία ακούστηκαν πριν- με μεγάλη καθυστέρηση, αφού πέρασαν εννιά μήνες με πολύ υψηλές τιμές φυσικού αερίου και αφού μόνο -κρατήστε το αυτό- το 2022 αναγκαστήκαμε να εισάγουμε φυσικό αέριο αξίας 7 δισεκατομμυρίων ευρώ. Εάν η πρότασή μας είχε γίνει δεκτή από την αρχή, αυτά θα ήταν χρήματα που θα τα είχαμε γλιτώσει.
Αλλά όχι μόνο, γιατί ως πρωταγωνιστές οι Έλληνες ταυτίσαμε επί του πεδίου τα εθνικά μας σύνορα με την ανατολική ευρωπαϊκή μεθόριο. Φυλάξαμε τα σύνορά μας και εξηγήσαμε στην Ευρώπη ότι τα σύνορά μας είναι και ευρωπαϊκά σύνορα.
Εδραιώσαμε τις θέσεις μας για το μεταναστευτικό πανευρωπαϊκά. Και ναι, ήρθε η ώρα, κ. Αντιπρόεδρε της Επιτροπής, η Ευρώπη να πληρώσει και αυτή για τον φράχτη τον οποίον θα κατασκευάσουμε στον Έβρο. Είναι άδικο να επιμερίζεται το βάρος της φύλαξης των συνόρων μόνο στις χώρες που βρίσκονται στα εξωτερικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Πάλι από τη θέση πρωταγωνιστή, όπως είπε και ο Αντώνης, η χώρα απολαμβάνει ρόλους στον παγκόσμιο ενεργειακό χάρτη. Με τις υποδομές της, με την έρευνα για φυσικό αέριο εντός ελληνικής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης, με την αναβάθμιση της Αλεξανδρούπολης ως πύλης εισόδου φυσικού αερίου που καλύπτει τις ανάγκες όλης της Βαλκανικής, αλλά και με πρωτοβουλίες για την επέκταση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας.
Η Ελλάδα της Ευρώπης, λοιπόν, είναι πλέον στο επίκεντρο των λύσεων και όχι των προβλημάτων, έτοιμη να συμβάλλει με τις δικές της προτάσεις σε τρεις μεγάλες προκλήσεις που προβάλλουν για την επόμενη μέρα της Ένωσής μας: τη στρατηγική αυτονομία, τη γεωπολιτική Ευρώπη όπως την αποκαλούμε, το νέο Σύμφωνο Σταθερότητας και την αναδιαμόρφωση του Ταμείου Ανάκαμψης, ως ενός μόνιμου πυροδότη ανάπτυξης και κοινωνικής συνοχής.
Την πρώτη κατεύθυνση υπηρετεί και η στρατηγική αμυντική εταιρική σχέση που έχουμε ήδη υπογράψει με τη φίλη Γαλλία. Μιλάμε συχνά για τη γεωπολιτική Ευρώπη. Η αλήθεια είναι όμως, ότι ως επί το πλείστον έχουμε μείνει στα λόγια.
Και την ανάγκη, άλλωστε, ενός ισχυρότερου διεθνούς αποτυπώματος της Ευρώπης αναδεικνύει η ίδια η συγκυρία, οι εξαρτήσεις που αποκαλύφθηκαν με την ενεργειακή κρίση. Ο πόλεμος στην Ουκρανία, ακόμα και η ανάγκη να μπορούμε να συντονιστούμε για απεγκλωβισμό Ευρωπαίων πολιτών από το εμπόλεμο Σουδάν, όταν η υπερδύναμη, η υπερατλαντική, μπορεί να μην δείχνει εξίσου μεγάλο ενδιαφέρον για προβλήματα που αφορούν τη δική μας γειτονιά.
Η δεύτερη πρόκληση για την οικονομική διακυβέρνηση της Ευρώπης, η απάντηση από πλευράς της πατρίδας μας είναι μία: η Ελλάδα δεν βρίσκεται πια στο 2015, ούτε στο 2012, ούτε στο 2010 όταν μας επιβλήθηκαν λανθασμένες συνταγές αυστηρότατης λιτότητας που οδήγησαν τελικά σε ένα σπιράλ ύφεσης από το οποίο η χώρα δυσκολεύτηκε πάρα πολύ να βγει.
Γι’ αυτό και το νέο Σύμφωνο Σταθερότητας το οποίο συζητούμε τώρα και το οποίο τόσο μεγάλη σημασία θα έχει για τη δημοσιονομική μας πορεία τα επόμενα χρόνια, πρέπει να συνδυάζει τη δημοσιονομική ισορροπία με την ανάπτυξη, την τόνωση των επιχειρήσεων με την ευημερία των πολιτών και την κοινωνική συνοχή.
Δεν πρόκειται ως Ελλάδα να επιτρέψουμε να επαναληφθούν τα λάθη του παρελθόντος που η χώρα μας πλήρωσε πολύ ακριβά. Και κανείς δεν μπορεί πια να κουνήσει το δάχτυλο στην Ελλάδα, υποδεικνύοντάς της ότι είναι δήθεν ο «κακός μαθητής» ο οποίος δεν συμμορφώνεται με τις ευρωπαϊκές υποδείξεις, όταν η Ελλάδα έχει σήμερα πολύ καλύτερες δημοσιονομικές επιδόσεις από πολλές χώρες με ισχυρότερες οικονομίες.
Και σε αυτή την κατεύθυνση, τέλος, το Ταμείο Ανάκαμψης μπορεί να αποτελέσει ένα καθοριστικό εργαλείο. Εφόσον διαχειριστούμε σωστά τους πόρους του -και είμαι απολύτως πεπεισμένος ότι μπορούμε να το κάνουμε- θα έχουμε βάσιμα επιχειρήματα ώστε να αποκτήσει πια μόνιμο χαρακτήρα.
Θα είναι ένα ακόμα έμμεσο βήμα προς την αμοιβαιοποίηση του χρέους, τη δυνατότητα της Ευρώπης να αντλεί πόρους σε υπερεθνικό επίπεδο για να καταστεί έτσι ένας χρηματοδοτικός «βατήρας» για τις ευρωπαϊκές επιλογές του αύριο, για τις σημαντικότατες επενδύσεις που πρέπει να κάνουμε στην άμυνά μας, στην ενεργειακή μετάβαση. Όλα αυτά θα χρειαστούν πόρους και επενδύσεις οι οποίες θα αποδώσουν σε βάθος χρόνου.
Και δεν γίνεται αυτή τη στιγμή να αδικούνται κάποιες μικρότερες χώρες και απλά κάποιες μεγαλύτερες χώρες να διεκδικούν εξαίρεση από τους ευρωπαϊκούς κανόνες ανταγωνισμού, να στηρίζουν τις δικές τους επιχειρήσεις και με αυτό τον τρόπο να αυξάνεται ουσιαστικά η διαφορά μεταξύ ευρωπαϊκών χωρών. Η ήπειρός μας μπορεί να ανακτήσει τη θέση της στον οικονομικό χάρτη. Αλλά και οι Ευρωπαίοι μπορούν και πρέπει να θωρακιστούν απέναντι στον λαϊκισμό του μέλλοντος.
Κυρίες και κύριοι, στην πρώτη γραμμή αυτά τα χρόνια βρέθηκε και η εθνική οικονομία έχοντας, όπως είπε και η Πρόεδρος της Επιτροπής, τους υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης μεταξύ των εταίρων, παράλληλα με ρεκόρ μείωσης του χρέους και της ανεργίας. Και ναι, βρίσκεται τώρα μισό σκαλί από την επενδυτική βαθμίδα και τον ευνοϊκότερο δανεισμό κράτους, επιχειρήσεων και νοικοκυριών. Κάτι που με σταθερή Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας θα γίνει πράξη εντός του 2023.
Δεν ήταν βέβαια ούτε αυτονόητα ούτε εύκολα τα όσα προανέφερα. Χρειάστηκαν σχέδιο και δουλειά για να κατακτηθούν σε τέσσερα χρόνια, ώστε παρά τις αλλεπάλληλες κρίσεις η Ελλάδα του 2023 να μη θυμίζει σε τίποτα την Ελλάδα του 2019, με μία εικόνα που τη δείχνει ισχυρότερη σε κάθε επίπεδο, οικονομικά, κοινωνικά αλλά και γεωστρατηγικά με αλλαγές, μάλιστα, καταιγιστικές.
Γιατί, πράγματι, αναφέρθηκαν και ο δύο τέως Πρωθυπουργοί στην ανάγκη της διαφύλαξης της κοινωνικής συνοχής, μία υποχρέωση για τα κεντροδεξιά κόμματα της Ευρώπης τα οποία έχουν, να το θυμίσω, βαθιές λαϊκές καταβολές και πάντα στέκονται δίπλα στους πιο αδύναμους συμπολίτες μας. Γι’ αυτό και δαπανήσαμε 57 δισεκατομμύρια για να στηρίξουμε εργαζόμενους, επιχειρήσεις και απασχόληση απέναντι στην κρίση του κορονοϊού και στην ενεργειακή κρίση.
Κάναμε πράξη όσα υποσχεθήκαμε στους πολίτες. Μειώσαμε 50 φόρους, δημιουργήσαμε 300.000 νέες δουλειές, τονώσαμε το μέσο εισόδημα, ενισχύσαμε όσο ποτέ άλλοτε τα τελευταία χρόνια την εθνική μας άμυνα.
Είναι χαρά μας, λοιπόν, να υποδεχόμαστε φέτος, την Ημέρα της Ευρώπης, μία πραγματικότητα που κάνει καλύτερη την κάθε ημέρα στην Ελλάδα, με τους πολίτες ελαφρυμένους από βάρη 7 δισεκατομμυρίων, μόνιμες φορολογικές απαλλαγές, το βασικό μισθό να έχει πάει από τα 650 στα 780 ευρώ, τις συντάξεις να αυξάνονται για πρώτη φορά 8%, μετά από 12 χρόνια, και απέναντι στην εισαγόμενη ακρίβεια στο ρεύμα και στα προϊόντα, να αναχαιτίζονται με στοχευμένα μέτρα.
Όπως διαπιστώνετε, δύσκολα μπορεί να αγνοηθεί η προεκλογική συγκυρία. Πολύ περισσότερο όταν υψώνονται ξανά μπροστά μας παλιά φαντάσματα, ασυνάρτητες συμμαχίες, που ενώ θα έχουν καταδικαστεί στην κάλπη, μπορεί να αναζητούν την εξουσία ποντάροντας στην παγίδα της απλής αναλογικής. Και επιδιώκοντας νέες περιπέτειες με «Δήμητρες» μικρότερης αξίας ακόμα και από τα μυαλά των εμπνευστών τους.
Γιορτάζουμε, συνεπώς, την ευρωπαϊκή μας παρουσία και προοπτική, ενώ μένουμε σε επιφυλακή, ώστε να μην κινδυνεύσουν όσα κατακτήσαμε. Ούτε να εκχωρήσουμε σε άλλους ένα μέλλον που με τόσο κόπο οικοδομήσαμε.
Γι’ αυτό και το μήνυμα της 21η Μαΐου θα είναι καθοριστικό για την Ελλάδα όσο και για την Ευρώπη. Να είστε σίγουροι πως θα είναι τόσο ηχηρό που θα ακουστεί και στις Βρυξέλλες. Γιατί όλοι οι Ευρωπαίοι έχουμε ακόμα πολλή δουλειά. Να ξαναφέρουμε την ειρήνη, επιτέλους, στην ήπειρο μας. Εμάς μας αφορά πρωτίστως ο πόλεμος στην Ουκρανία.
Να κλείσουμε τον δρόμο σε κάθε αναθεωρητισμό, να φυλάξουμε τα εξωτερικά μας σύνορα και ταυτόχρονα να αντιπαρατάξουμε σύγχρονες απαντήσεις σε σύγχρονες προκλήσεις. Στην κλιματική αλλαγή, στην τεράστια πρόοδο της τεχνολογίας, για μια Ευρώπη οικονομικά ανταγωνιστική, ταυτόχρονα όμως, για μια Ευρώπη πιο κοινωνική και πιο δημοκρατική.
Είναι το διπλό στοίχημα της προστασίας του ευρωπαϊκού κεκτημένου αλλά και της διεύρυνσής του. Το οποίο έχουν αποτυπώσει τα λόγια του George Steiner, του διανοητή που καλούσε να μην αφήσουμε την ήπειρό μας να μετατραπεί σε μουσείο της μεγάλης μας παράδοσης. Αλλά να την κάνουμε ελκυστικότερη στους νέους, με την δυναμική που προσέφερε στον δυτικό κόσμο η αγορά της Αρχαίας Αθήνας.
Για επίλογο, πάντως, δεν θα επικαλεστώ τον Victor Hugo, ο οποίος ονόμασε την Ευρώπη «το μοναδικό λιμάνι για τους λαούς της», ούτε καν τον Ιωάννη Καποδίστρια, ο οποίος είχε αποκαλέσει τότε, σκεφτείτε, στις αρχές του 19ου αιώνα, την Ευρώπη «την κοινή μας πατρίδα».
Σήμερα, Ημέρα της Ευρώπης, θα περιοριστώ σε λίγες μόνο λέξεις που νομίζω εκφράζουν όλους μας εδώ, αλλά εκφράζουν και εκατομμύρια Έλληνες.
Εμείς, η παράταξη που έβαλε και κράτησε τη χώρα στην τροχιά των αναπτυγμένων δυτικών δημοκρατιών, σε ένα δεσμευόμαστε: ότι μαζί με όλους όσοι συμμερίζονται τον πατριωτισμό της ευθύνης και τον εκσυγχρονισμό της δημιουργίας, θα μείνουμε Ευρώπη, θα γίνουμε Ευρώπη, θα μεσουρανούμε στην Ευρώπη, για να γίνεται κι εκείνη όλο καλύτερη, και μαζί της θα γινόμαστε και εμείς καλύτεροι.
Χαιρετισμός της Ursula von der Leyen
Αγαπητέ Κυριάκο, αγαπητοί πρώην Πρωθυπουργοί κ. Καραμανλή και κ. Σαμαρά, συμπολίτες μου της Ελλάδας και της Ευρώπης,
Αυτή την ξεχωριστή ημέρα γιορτάζουμε την επανένωση μιας οικογένειας. Πριν από 44 χρόνια, στο ίδιο μέρος που συναντιέστε, ο Πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής υπέγραψε τη Συνθήκη Προσχώρησης στις Ευρωπαϊκές Κοινότητες.
Από τότε, η Ευρώπη επέστρεψε στη γενέτειρά της, στο λίκνο του πολιτισμού, της επιστήμης και της δημοκρατίας. Και η Ελλάδα έλαβε τη θέση που της αξίζει στην καρδιά της ευρωπαϊκής οικογένειας.
Τα τελευταία τέσσερα χρόνια το έχω δει αυτό από πρώτο χέρι, δουλεύοντας στενά με την Ελληνική Κυβέρνηση και τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη. Στις κοινές προσπάθειες αντιμετώπισης της πανδημίας COVID-19, στο πλαίσιο των οποίων αγοράσαμε εμβόλια μαζί ως Ευρωπαίοι.
Η Ελλάδα στάθηκε αλληλέγγυα με την Ευρώπη και η Ευρώπη με την Ελλάδα.
Και συνεχίζουμε να είμαστε ενωμένοι για την Ουκρανία, για τη δημοκρατία, και για τις ευρωπαϊκές μας αξίες, που γεννήθηκαν εδώ στην Αθήνα.
Πέρυσι, η οικονομία σας αναπτύχθηκε σχεδόν δύο φορές ταχύτερα από τον μέσο όρο της ευρωζώνης. Αυτό είναι αξιοσημείωτο. Χάρη στο NextGenerationEU, η Ελλάδα κάνει μεταρρυθμίσεις και επενδύει πάνω από 30 δισεκατομμύρια ευρώ στην πράσινη και ψηφιακή τεχνολογία, στη βιομηχανία και στις υποδομές.
Για παράδειγμα, πάνω από μισό εκατομμύριο μαθητές από οικογένειες χαμηλού εισοδήματος σε όλη την Ελλάδα έχουν ήδη λάβει κουπόνια για tablets και υπολογιστές για τη μελέτη τους. Και αυτό είναι μόνο η αρχή.
Η συνολική ενίσχυση από το NextGenerationEU εκτιμάται ότι θα οδηγήσει έως και 62.000 Έλληνες πολίτες σε νέες θέσεις εργασίας μέσα στα επόμενα τρία χρόνια.
Η ελληνική οικονομία επέστρεψε!
Αγαπητοί μου φίλοι, είναι ολοφάνερο: αυτή η χώρα είναι ένας φάρος όχι μόνο της αρχαίας σοφίας, αλλά και της σύγχρονης ζωντάνιας και ανθεκτικότητας.
Τα επιτεύγματά σας δείχνουν πραγματικά τον μακρύ δρόμο που έχουν διανύσει η Ελλάδα και η Ευρώπη μαζί αυτά τα τελευταία 44 χρόνια.
Ευτυχισμένη Ημέρα της Ευρώπης!
