Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος
Ίσως ένα στιλπνό δάκρυ μπρος στη λάμψη της τηλεοπτικής κάμερας και μια σπασμένη νότα στη φωνή να σώζουν προς στιγμήν τα προσχήματα, αλλά δεν ακυρώνουν την κρυφή πρόθεση της φυγής από το πεδίο που καίει.
Η παραίτηση του υπουργού Υποδομών και Μεταφορών Κώστα Καραμανλή λίγες ώρες μετά την τραγωδία στα Τέμπη για κάποιους ήταν μια πράξη ευθύνης, σπάνια, δε, για το ελληνικό πολιτικό σύστημα που δεν έχει μάθει την έννοια της λογοδοσίας και θεωρεί πως έχει κατακτήσει το αναφαίρετο δικαίωμα να κάνει λάθη και να μην επωμίζεται τα επίχειρά τους. Είναι όμως έτσι;
Όσο λαϊκίστικο είναι να σημειώνεις πως όλοι οι πολιτικοί είναι ίδιοι, λες και τους έβγαλε μια και μόνη μήτρα, άλλο τόσο είναι να θεωρείς γενναιότητα τη φυγή. Διότι ένας υπουργός δεν κρίνεται από την απόφαση που πήρε εν θερμώ, αλλά από εκείνες που πήρε προηγουμένως εν ψυχρώ.
Ένας υπουργός δεν αναλαμβάνει ένα χαρτοφυλάκιο με γνώμονα τη θλίψη ή τη χαρά του κόσμου. Ίσταται ενός τομέα ευθύνης, τον οποίο οφείλει να τον διαχειριστεί σε σώφρονα τρόπο, να κάνει το καλύτερο που μπορεί και να αποτρέψει αβελτηρίες που ενδέχεται να αποδειχθούν καταστροφικές. Δεν πρέπει να τον καθοδηγεί το θυμικό, αλλά η λογική κρίση και τα αντικειμενικά δεδομένα των προβλημάτων που έχει να αντιμετωπίσει.
Επειδή η σημειολογία έχει τη σημασία της και στην πολιτική, η χθεσινή δήλωση του πρώην υπουργού είναι ένα καινοφανές «γλυπτό» συναισθηματικής υφής με αποτέλεσμα να αφήνει απέξω το διά ταύτα για το οποίο πρέπει να κριθεί. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης έσπευσε ατυχώς να χαρακτηρίσει «πράξη που τον τιμά» την απόφασή του Καραμανλή να παραιτηθεί. Διότι δεν λέει πως αυτή η απόφαση του πρώην υπουργού του τον έβγαλε ουσιαστικά από το δύσκολη θέση να του καταλογίσει άμεσα την ευθύνη της τραγωδίας και να τον αποπέμψει ο ίδιος.
Επίσης, ο πρωθυπουργός βιάστηκε να αποφανθεί επί της τραγωδίας τη στιγμή που οι ειδικοί δεν έχουν καταλήξει σε ένα τελικό συμπέρασμα. Και ένας πρωθυπουργός που βιάζεται δείχνει πως λυγίζει από τη δύναμη του τραγικού γεγονότος.
Στην εποχή της πλήρους ψηφιοποίησης των πάντων εμείς περιμένουμε τη χειροκίνητη ενέργεια ενός σταθμάρχη ή ενός κλειδούχου. Φαίνεται πως από θαύμα δεν έχουν γίνει και νωρίτερα αντίστοιχα δυστυχήματα στις σιδηροδρομικές γραμμές της χώρας.
Αλήθεια, γιατί παραιτήθηκε ο Κώστας Καραμανλής; Υπό το βάρος της θλίψης ή της πολιτικής ευθύνης που οδήγησε στην εθνική θλίψη; Στην ανακοίνωσή του δεν αναφέρει πουθενά ότι έδρασε πλημμελώς όλα αυτά τα χρόνια. Δεν υπάρχει ψήγμα αυτοκριτικής για την απαξίωση στην οποία έχει περιέλθει το σιδηροδρομικό δίκτυο και επί ημερών του (όχι μόνο). Η επίκληση του συναισθήματος στη συγκεκριμένη περίπτωση ρίχνει μπόλικο γκρίζο στην περιοχή της αντικειμενικής ευθύνης του.
Αν ο φυσικός υπαίτιος της τραγωδίας (όποιος αποδειχθεί ότι είναι) θα βρεθεί ενώπιον της δικαιοσύνης, ο πολιτικός προϊστάμενός του πού πρέπει να πάει; Για λίγο στο σπίτι του και μάλιστα με το παράσημο της τίμιας στάσης;
Φαίνεται πως ο ανθρώπινος παράγοντας έπαιξε ρόλο στην τραγωδία των Τεμπών, αν και επ’ αυτού (για να μην κάνουμε κι εμείς το πρωθυπουργικό λάθος) καλό είναι να περιμένουμε το τελικό πόρισμα των εμπειρογνωμόνων. Ομως, χρειάζεται σπουδαία γνώση για να παραδεχθεί κανείς πως η ΤΡΑΙΝΟΣΕ ήταν για χρόνια το αποπαίδι στις δημόσιες συγκοινωνίες της χώρας; Απαξιώθηκε όσο τίποτα άλλο, τελικά δόθηκε μπιρ παρά σε ιδιώτες, ενώ το Δημόσιο που εξακολουθούσε να έχει υπ’ ευθύνη του τη διαχείριση του σιδηροδρομικού δικτύου, αγόραζε αγρόν.
Κάτι που σημαίνει πως από θαύμα όλα αυτά τα χρόνια δεν συνέβη ένα αντίστοιχο δυστύχημα. Στην εποχή της πλήρους ψηφιοποίησης των πάντων εμείς περιμένουμε τη χειροκίνητη ενέργεια ενός σταθμάρχη ή ενός κλειδούχου. Αν ο φυσικός υπαίτιος της τραγωδίας (όποιος αποδειχθεί ότι είναι) θα βρεθεί ενώπιον της δικαιοσύνης, ο πολιτικός προϊστάμενός του πού πρέπει να πάει; Για λίγο στο σπίτι του και μάλιστα με το παράσημο της τίμιας στάσης; Αλήθεια τώρα;
Ο κ. Καραμανλής ήταν υπουργός Μεταφορών σχεδόν 4 χρόνια. Ωστόσο δεν ολοκληρώθηκε επί θητείας του ο εκσυγχρονισμός των σιδηροδρομικών συστημάτων, ώστε να προλαμβάνεται ένα δυστύχημα. Γι’ αυτό ευθύνεται και ο ίδιος.
Ο Κώστας Καραμανλής ήταν υπουργός Υποδομών και Μεταφορών από τον Ιούλιο του 2019 έως την παραίτησή του την 1 Μαρτίου του 2023, δηλαδή σχεδόν 4 χρόνια. Ωστόσο δεν ολοκληρώθηκε επί θητείας του κάτι απολύτως βασικό, ο εκσυγχρονισμός των σιδηροδρομικών συστημάτων, ώστε να προλαμβάνεται ένα δυστύχημα που μπορεί πάντα να προκληθεί από ανθρώπινο λάθος. Γι’ αυτό προφανώς ευθύνεται και ο ίδιος.
Σε αυτές τις περιπτώσεις δεν περιμένεις από τον αρμόδιο υπουργό να κάνει σεπούκου ως άλλος ιάπωνας αυτόχειρας, ούτε να προσφέρει την ύπαρξή του στη δημόσια χλεύη. Αυτά δεν αρμόζουν σε μια δημοκρατία δυτικού τύπου. Αυτό που οφείλει να κάνει με παρρησία είναι να παραδεχθεί δημόσια ότι αποδείχθηκε λίγος και ανεπαρκής. Να καταλάβουν οι ψηφοφόροι του ότι εξέλεξαν στη βουλή κάποιον που δεν του άξιζε η θέση του υπουργού.
Γενναιότητα θα ήταν να πει ο κύριος Καραμανλής ότι αποχωρώ από την πολιτική και από κάθε μελλοντικό δημόσιο αξίωμα, καθώς όταν αυτά μου δόθηκαν δεν έπραξα τα δέοντα. Δεν είναι αυτοτιμωρία, αλλά μια πραγματική πράξη ευθύνης. Να παραδέχεσαι, δηλαδή, ότι δεν μπορείς να διαχειριστείς μια τόσο μεγάλη ευθύνη. Γενναιότητα θα ήταν να πει ο κύριος Καραμανλής ότι αποχωρεί από την πολιτική. Και να κάνουν το ίδιο άλλοι υπουργοί, και άλλων κομμάτων, που βρέθηκαν -έστω άθελα τους- σε παρόμοια θέση, ενώπιον μιας εθνικής τραγωδίας.
Αμφιβάλλει κανείς πως ο Κώστας Καραμανλής θα κατέλθει εκ νέου στις επικείμενες εκλογές και, λογικά, θα εκλεγεί ξανά;
Αντίστοιχα θα έπρεπε να είχαν αποχωρήσει κι άλλοι πολιτικοί -πολλών παρατάξεων- που ανέλαβαν υπουργεία και αντί να επιτελέσουν το καθήκον τους αποδείχθηκαν ολίγιστοι διαχειριστές ενός μπάχαλου που συνδημιούργησαν οι ίδιοι. Αντ’ αυτού, κάθε φορά, αφού περάσει η θύελλα (η πλημμύρα, η πυρκαγιά…) και κοπάσει ο πόνος, οι ίδιοι επανέρχονται στο προσκήνιο, ενδύονται το ρόλο του τιμητή των πάντων και στο τέλος ζητούν πάλι τη ψήφο των Ελλήνων.
Αμφιβάλλει κανείς πως ο Κώστας Καραμανλής θα κατέλθει εκ νέου στις επικείμενες εκλογές και, λογικά, θα εκλεγεί ξανά; Θα έπρεπε να είναι πρώτος αυτός που θα έλεγε στον αρχηγό του κόμματός του, και σημερινό πρωθυπουργό, να τον αφήσει στον πάγκο, να τον ξεχάσει, να μην τον υπολογίζει πια. Δεν γίνεται να έχεις επιτρέψει με τις παραλείψεις σου τόση τραγωδία και στο τέλος να βγαίνεις αναβαπτισμένος και ηθικά ανεπηρέαστος. Κάπου υπάρχει ένα σοβαρό λάθος εδώ.
Αν μια θυμική παραίτηση κερδίζει τις πρόσκαιρες εντυπώσεις, τότε μάλλον θέλουμε τους υπουργούς μας -όλων των κομμάτων- κλαίουσες Μαγδαληνές μπρος σε ένα δράμα που τους ξεπερνάει ή Πόντιους Πιλάτους που ένιψαν τας χείρας τους, ενώ έβλεπαν το λάθος να θεριεύει μπροστά τους. Ομως, δεν έγιναν υπουργοί για κανέναν από αυτούς τους ρόλους.
