Γράφει ο Αλέξης Παπαχελάς
Λίγοι είναι οι ψηφοφόροι των κομμάτων εξουσίας, και όχι διαμαρτυρίας, που θέλουν να παίξουν «μπιλιάρδο» όταν πάνε στην κάλπη να ψηφίσουν. Οι περισσότεροι θέλουν να ξέρουν τι ακριβώς θα τους προκύψει το βράδυ της Κυριακής: αυτοδύναμη κυβέρνηση, κυβέρνηση συνεργασίας, κυβέρνηση ανοχής, οικουμενική, τι; Τα καθαρά μηνύματα είναι αυτά που πείθουν. Ειδικά σε μια χώρα που έχει περάσει πολλά. Ενα μεγάλο μέρος της μεσαίας τάξης φοβάται πολύ την αστάθεια, την περιπέτεια.
Η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ δεν εκπέμπει ένα σαφές μήνυμα. Δεν είναι, βέβαια, στην κουλτούρα της, γιατί έχει βγει από ένα περιβάλλον όπου τα θέματα συζητούνται και ξανασυζητούνται μέχρι η ζύμωση να κινδυνεύει να μοιάζει με αποσύνθεση. Το 2015 το μήνυμα ήταν καθαρό, γιατί στηριζόταν στον θυμό και στο «Οχι» στα μνημόνια, στην τρόικα και σε όλα τα συναφή. Σήμερα υπάρχει θυμός, αλλά όχι όσος τότε. Ούτε και η ελπίδα ότι μπορεί τα πράγματα να αλλάξουν με ένα μαγικό ραβδί· αυτή η χίμαιρα πέθανε το καλοκαίρι του 2015.
Λείπει το καθαρό μήνυμα. Οι ψηφοφόροι έχουν μπερδευτεί. Η ιδέα μιας κυβέρνησης συνεργασίας με τον κ. Βαρουφάκη μοιάζει με επιστροφή στην περιπέτεια, στον τυχοδιωκτισμό και στην αβεβαιότητα. Η ιδέα μιας κυβέρνησης ανοχής δεν φαίνεται ιδιαίτερα στιβαρή και πειστική. Πώς θα μπορέσει ένα τέτοιο σχήμα να παίρνει αποφάσεις και να χειρίζεται κρίσιμες υποθέσεις όταν η τύχη του θα κρίνεται κάθε μέρα στη Βουλή; Ποιοι και με τι όρους θα έδιναν την ανοχή τους;
Η πολυφωνία στον ΣΥΡΙΖΑ απεικονίζει, πάντως, και το γεγονός ότι ο πρόεδρός του δεν θέλησε ποτέ να καθαρίσει το τοπίο μέσα στο ίδιο του το κόμμα. Ο ίδιος ξέρει ότι για το κόμμα του είναι (τηρουμένων των αναλογιών) ό,τι ήταν ο Ανδρέας για το ΠΑΣΟΚ. Είναι πολύ δύσκολο να φανταστεί κανείς τον ΣΥΡΙΖΑ ως πρόταση εξουσίας χωρίς τον Τσίπρα. Και όμως, έχοντας μεγαλώσει μέσα σε ένα περιβάλλον κομματικών ισορροπιών και συνάξεων, του είναι πολύ δύσκολο να φερθεί… ανδρεϊκά απέναντι στους συντρόφους του. Με αποτέλεσμα να υπάρχει μια πολυφωνία, που κατά την προεκλογική περίοδο μοιάζει με την απόλυτη κακοφωνία. Ο καθένας έχει από μία άποψη, την οποία εκφράζει χωρίς να συνυπολογίζει το κόστος και τις συνέπειες.
Δεν μοιάζει, δε, να υπάρχει κάποιος που να μπορεί να χτυπήσει το χέρι του στο τραπέζι και να πει «φτάνει, ένας θα μιλάει εδώ μέσα». Είπαμε, άλλωστε, αυτό δεν ταιριάζει στην κουλτούρα του ΣΥΡΙΖΑ.
Βρισκόμαστε λίγες εβδομάδες πριν από τις εκλογές. Τα χρονικά περιθώρια στενεύουν και μπαίνουμε στην περίοδο που οι ψηφοφόροι αρχίζουν να λειτουργούν λίγο πιο εγκεφαλικά, να βάζουν τον θυμό στην άκρη. Το χειρότερο που μπορεί να κάνει ένα κόμμα σε αυτή την κρίσιμη περίοδο είναι να δώσει την εικόνα ότι δεν έχει έτοιμη την επόμενη ημέρα, ότι δεν έχει απαντήσεις με ποιους και πώς θα κυβερνήσει αν εξασφαλίσει την πρωτιά. Ο χρόνος κυλάει και αποδεικνύει ότι ο βασικός κανόνας της πολιτικής ισχύει πάντοτε: αν δεν καθαρίσεις εγκαίρως και αποφασιστικά το κόμμα σου πολύ πριν από τις εκλογές, τα βαρίδια του θα σε καθηλώσουν την κρίσιμη στιγμή, όταν θα είναι πολύ αργά για να τα ξεφορτωθείς.
