Γράφει ο Αλέξης Παπαχελάς
Αυτό που κάνει ο Ερντογάν είναι προφανώς μια ακραία μορφή ψυχολογικού πολέμου. Τόσο ο ίδιος όσο και οι υπουργοί και σύμβουλοί του επαναλαμβάνουν μονότονα, καθημερινά, τις ίδιες απειλές. Οι υπεύθυνοι για τους τίτλους στις ανταποκρίσεις από την Τουρκία έχουν ξεμείνει από ιδέες. Οταν οι απειλές είναι ακραίες και τόσο συχνές, δύσκολο να γράψεις για κλιμάκωση ή κρεσέντο.
Προφανώς, δεν πρέπει κανείς να τις παίρνει ελαφρά τη καρδία, ούτε να μιλάει μόνο για «σκυλί που απλώς γαβγίζει». Υπάρχει όμως μία θεωρία που υποστηρίζει ότι πρόκειται, εντέλει, για μια ψυχολογική επιχείρηση. Με τι στόχο; Πρώτα απ’ όλα να φοβίσει την Ελλάδα και να την οδηγήσει στο τραπέζι τής άνευ όρων διαπραγμάτευσης, χωρίς να μεσολαβήσει μια πραγματική κρίση. Η τακτική δεν έχει αποδώσει, αλλά είναι σαφές ότι δοκιμάζεται. Δεύτερος στόχος είναι η τουρκική κοινή γνώμη. Πουλάει εθνικισμό και αίσθηση υπεροχής ο Τούρκος ηγέτης. Εχοντας όμως πάντοτε τον κίνδυνο να γίνει γραφικός και αντικείμενο κριτικής, ακόμη και χλεύης για «κενές απειλές».
Η ψυχολογική επιχείρηση έχει, ωστόσο, έναν ακόμη στόχο: τις ΗΠΑ και την Ευρώπη. Και οι δύο έχουν καταστήσει σαφές στην Αγκυρα ότι δεν θέλουν καμία περιπέτεια στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο σε μια στιγμή που ο πόλεμος στην Ουκρανία μαίνεται και η συνοχή του ΝΑΤΟ έχει τεράστια στρατηγική σημασία για τη Δύση. Το μήνυμα έχει πάει στον Ερντογάν από ισχυρούς αποδέκτες και από πολλά κανάλια. Ισως, λοιπόν, οι απειλές να είναι κομμάτι ενός κλασικού παζαριού, όπου ο Τούρκος πρόεδρος τους λέει «βλέπετε, φωνάζω γιατί έχω δίκιο αλλά δεν κάνω το έξτρα βήμα. Αν και έχω εκλογές και μεγάλη πίεση». Ως αντάλλαγμα, που δεν υλοποιεί τις απειλές, πιστεύει ότι μπορεί να λάβει ένα κατ’ αρχήν πράσινο φως για τα F-16, μεταξύ άλλων.
Ψυχολογικό πόλεμο θα έπρεπε να κάνουμε και εμείς. Οχι με φωτογραφίες, αλλά με τρόπο ουσιαστικό. Χωρίς να δίνουμε ποτέ εικόνα μπάχαλου με την ηγεσία των Ενόπλων Δυνάμεων ή την ΕΥΠ στο επίκεντρο της δημοσιότητας. Το καλό είναι, βέβαια, ότι οι πολιτικοί μας μπορεί να «σφάζονται» δημοσίως, αλλά το επίπεδο εθνικής συνεννόησης και ενότητας στον τόπο μας παραμένει υψηλό, ειδικά σε σχέση με τους απέναντι.
Μία τελευταία παρατήρηση. Είναι πολλοί όσοι προέβλεπαν ότι η περίοδος μέχρι τις εκλογές στην Τουρκία και στην Ελλάδα θα ήταν επικίνδυνη. Οσοι γνωρίζουν καλά τι συμβαίνει στην Αγκυρα θεωρούσαν πιο «ασφαλές» και προβλέψιμο ένα σενάριο όπου ο Ερντογάν θα ήταν σχεδόν σίγουρος για την επανεκλογή του. Αυτό το σενάριο, μετά τις δικές του «στραβοτιμονιές», σίγουρα δεν ισχύει από την περασμένη Τετάρτη.
