Γράφει ο Αλέξης Παπαχελάς
Εχετε παρατηρήσει πόσο διαδεδομένη είναι η βία γύρω μας; Κάθε λογής. Από το πώς λύνουμε τις διαφορές μας οδηγώντας στον δρόμο έως το μπούλινγκ, τη ρατσιστική, την οπαδική και την ενδοοικογενειακή βία, το φαινόμενο τείνει να πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Ενα ζήτημα είναι τι φταίει γι’ αυτό. Προφανώς, όσα έχει περάσει αυτή η κοινωνία τα τελευταία δέκα χρόνια. Ηλθε η πανδημία μετά τη φτωχοποίηση και μας αποτρέλανε. Είναι πολύ νωρίς για να μετρήσουμε το κόστος της πανδημίας για την ψυχική υγεία, αλλά είμαι βέβαιος ότι ο λογαριασμός θα βγει πολύ μεγάλος.
Η βία, όπως θα έγραφε η Χάνα Αρεντ, έχει γίνει όμως μπανάλ. Είναι ρουτίνα πια στη ζωή μας και αυτό είναι πάρα πολύ επικίνδυνο. Μια κοινωνία κυνική, κουρασμένη, αντιμετωπίζει πια τη βία σαν κάτι αναπόδραστο, που δεν σηκώνει και θεραπεία.
Η γλώσσα που χρησιμοποιούμε κρύβει πια επίσης βία. Ολοι μας έχουμε γίνει πιο επιθετικοί στον τρόπο που εκφραζόμαστε. Θυμωμένοι, ή και τρελαμένοι, πολίτες κάθονται μπροστά σε ένα πληκτρολόγιο και βρίζουν, βρίζουν, απειλούν και μετά πάλι βρίζουν στην αρένα των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Είναι μια διέξοδος στην απελπισία και στα αδιέξοδά τους. Ευθύνη έχουν και οι πολιτικοί εκείνοι που νομιμοποίησαν τη βία σαν θεμιτό εργαλείο διαμαρτυρίας και την άφησαν να κυριαρχήσει σε ένα κομμάτι του δημόσιου λόγου.
Καλά όλα αυτά, αλλά τι κάνουμε για να δαμάσουμε λίγο το φαινόμενο της εξάπλωσης της βίας; Πρώτα απ’ όλα μιλάμε για το θέμα, γιατί σε πολλούς τομείς το κρύβουμε κάτω από το χαλί. Αφορμή για το σημερινό άρθρο στάθηκε μία συζήτηση που διοργάνωσε η Πολιτιστική Εταιρεία στη Θεσσαλονίκη. Μακάρι να γίνουν ανάλογες συζητήσεις σε όλη την Ελλάδα. Τις χρειαζόμαστε.
Χρειαζόμαστε, όμως, και ένα δίχτυ ασφαλείας για τα εν δυνάμει θύματα της βίας. Οι γυναίκες που νιώθουν στο πετσί τους την οικογενειακή βία, τα θύματα του μπούλινγκ, πρέπει να ξέρουν πού θα βρουν βοήθεια και να ξέρουν ότι μπορούν να στηριχθούν σε καλά εκπαιδευμένους και ευαισθητοποιημένους ειδικούς. Ενα κομμάτι της νέας γενιάς έχει κάνει απίστευτη πρόοδο σε αυτά τα ζητήματα.
Κομμάτι της προσπάθειας κατά της βίας είναι η αλλαγή νοοτροπίας των κρατικών και δικαστικών αρχών. Το «έλα μωρέ, ένα χαστούκι έριξε» θέλει ξερίζωμα. Η μηδενική ανοχή στη βία κάθε είδους είναι ο στόχος.
Οταν με ρώτησε κάποιος τι μπορούμε να κάνουμε επικοινωνιακά για να πολεμήσουμε τη βία, σκέφθηκα ότι το πιο αποτελεσματικό θα ήταν να την απομυθοποιήσουμε. Οχι από άμβωνος, πόσο κακή είναι κ.λπ. Αλλά να της στερήσουμε το στοιχείο της «μαγκιάς», της επιβολής που την κάνει δημοφιλή σε ανθρώπους που δεν έχουν από πού να πιαστούν. Με απλό και νεοελληνικά αποδομητικό, χιουμοριστικό τρόπο να δείξουμε ότι η βία δεν είναι «μαγκιά», αλλά το καταφύγιο των δειλών. Το φαινόμενο δεν θα σβήσει. Ούτε η κοινωνία μας θα θεραπεύσει ποτέ όσα γεννούν βία. Ας παραδεχθούμε, όμως, ότι είναι ένα μείζον πρόβλημα πια και, ναι, ας μιλήσουμε ανοιχτά γι’ αυτό. Πριν τον επόμενο Αλκη, την Ελένη ή την Καρολάιν…
