Γράφει ο Αλέξης Παπαχελάς
Ολα άλλαξαν μέσα σε λίγες ώρες. Οι Eυρωπαίοι ηγέτες και υπουργοί διαπραγματεύονταν επί ώρες με κλασικό ευρωπαϊκό τρόπο το αν οι κυρώσεις θα συμπεριλαμβάνουν και τις τσάντες Gucci που ήθελε να εξαιρέσει η Ιταλία. Οσοι γνωρίζουν τα παρασκήνια των Βρυξελλών απέκλειαν να συμφωνήσει η Ευρώπη στον, μερικό έστω, αποκλεισμό της Ρωσίας από το SWIFT ή στην παροχή στρατιωτικού υλικού στην Ουκρανία. Ακόμη και οι στενοί σύμβουλοι κορυφαίων Ευρωπαίων ηγετών απέκλεισαν τέτοιες δραματικές κινήσεις.
Και όμως. Μέσα σε ελάχιστο χρόνο είδαμε πράγματα που έμοιαζαν απίθανα πριν από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Ο πρόεδρος Πούτιν προφανώς δεν διάβασε σωστά την Ευρώπη. Θεώρησε ότι θα ήταν πάλι διχασμένη, χωρίς πυγμή και πως θα χρειάζονταν μέρες –αν όχι εβδομάδες– για να αποφασίσει τι θα κάνει. Η αλήθεια είναι ότι είχε παίξει σωστά τα χαρτιά του για πολλά χρόνια και το παιχνίδι τού «έβγαινε». Το «ξυπνητήρι» της Ιστορίας είχε χτυπήσει πολλές φορές τα τελευταία χρόνια, χωρίς ανταπόκριση.
Τι άλλαξε; Ο Ρώσος πρόεδρος έκανε λάθος όταν είπε ψέματα και ουσιαστικά εξευτέλισε τους ηγέτες της Γαλλίας και της Γερμανίας. Ηταν οι δύο άνθρωποι με ισχύ στην Ευρώπη οι οποίοι ήθελαν να αποφύγουν την κρίση. Πίεζαν τον Ζελένσκι να δεχθεί ένα συμβιβασμό και θεωρούσαν υπερβολικές τις προειδοποιήσεις των Αμερικανών για επικείμενη ολοκληρωτική εισβολή στην Ουκρανία. Προφανώς κατάλαβαν ότι είχαν απέναντί τους έναν άλλο Πούτιν από αυτόν που είχαν συνηθίσει.
Την ίδια στιγμή, ο Ζελένσκι έπαιζε σωστά τα δικά του χαρτιά. Ενας φίλος παρατηρούσε στην αρχή του πολέμου ότι ήταν λάθος από τη μεριά του να εμφανίζεται με στρατιωτικό μπλουζάκι, να βουρκώνει και να μην έχει ηγετικό στυλ. Μα αυτό ακριβώς τον έκανε πανίσχυρο στην εποχή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Εμφανίστηκε σαν ο τέλειος Δαυίδ απέναντι σε έναν Γολιάθ που δεν έκανε καν τον κόπο να κερδίσει φίλους στο γήπεδο της επικοινωνίας.
Οι Ευρωπαίοι κατάλαβαν ξαφνικά ότι η περίοδος του «τζάμπα» στην ασφάλεια και την ενέργεια τελείωσε. Οι Αμερικανοί άφησαν έξυπνα τους Ευρωπαίους ηγέτες να βγουν μπροστά, δίνοντάς τους μια νέα αυτοπεποίθηση. Οι αλλαγές ήλθαν γρήγορα και είναι τεκτονικές. Η Γερμανία πήρε στα σοβαρά την άμυνά της. Η Φινλανδία συζητάει συμμετοχή στο ΝΑΤΟ. Ο Μπορέλ έμοιαζε με ιερέα που έπιανε όπλο στα χέρια του για πρώτη φορά. Ακόμη και ο Ορμπαν αναγκάσθηκε να αλλάξει εν μέρει στάση.
Η ανάγκη γέννησε μία νέα Ευρώπη. Αρχικά ο Τραμπ, μετά η πανδημία και τώρα η κρίση στην Ουκρανία, την έκαναν να καταλάβει ότι ήλθε η ώρα να ενηλικιωθεί.
Το τι σημαίνει αυτό θα φανεί στη διαδρομή, όταν θα περάσει το σοκ και θα πέσει η σκόνη. Η Ελλάδα θα βρει τον ρόλο της και θα διεκδικήσει αυτά που πρέπει στη νέα Ευρώπη. Από τη συμμετοχή της στην κοινή παραγωγή στρατιωτικού υλικού έως την εξασφάλιση εγγυήσεων ασφαλείας.
