Γράφει ο Αλέξης Παπαχελάς
Ενας παλιός και έμπειρος πολιτικός έδινε κάποτε συμβουλές σε γόνο πολιτικής οικογενείας για το πώς, και με ποιους, πρέπει να κυβερνήσει. Η κρίσιμη συμβουλή ήλθε, όμως, στο τέλος: «Δεν θα κυβερνάς μόνο με αυτούς που θέλεις να βγεις για παρέα και να φας σούσι το βράδυ». Ακουγόταν λίγο ρηχό, αλλά με το πέρασμα του χρόνου κατάλαβα ότι δεν είναι και τόσο.
Κάθε πρωθυπουργός πρέπει να ισορροπήσει πάνω σε ένα τεντωμένο σχοινί. Δεν μπορεί να κυβερνήσει χωρίς να έχει γύρω του ανθρώπους που του λένε τα πράγματα όπως είναι και οι οποίοι αφουγκράζονται τι πραγματικά σκέπτεται η κοινωνία. Αλλά ταυτόχρονα πρέπει να τους αγνοεί όταν αποφασίζει μέσα του ότι κάτι πρέπει να γίνει ανεξαρτήτως πολιτικού κόστους.
Οι Αμερικανοί έχουν μία τέλεια έκφραση γι’ αυτούς που διασφαλίζουν ότι ένας ηγέτης έχει καθαρή εικόνα τού τι συμβαίνει, τους αποκαλούν υπεύθυνους για να επαληθεύουν αν η εικόνα του ηγέτη έχει σχέση με την πραγματικότητα, το λεγόμενο reality check.
Ποιος είναι ο κίνδυνος; Να πάει κανείς από το ένα άκρο στο άλλο. Από τον υπερμοντερνισμό στην οπισθοδρόμηση.
Χωρίς αυτό δεν πας μακριά. Ο Κώστας Σημίτης δεν κατάλαβε την πολιτική ζημιά που έφεραν οι «ταυτότητες» και ήταν λογικό να μην το αντιληφθεί, καθώς όλος του ο περίγυρος είχε την ίδια άποψη για το θέμα. Και όχι απλώς είχε την ίδια άποψη, αλλά το θεωρούσε θέμα ύψιστης προτεραιότητας και μία αυτονόητη μεταρρύθμιση. Και ο σημερινός πρωθυπουργός ενδεχομένως δεν κατάλαβε το κόστος της απόφασής του για τα ομόφυλα ζευγάρια, για τους ίδιους λόγους.
«Και λοιπόν, τι σημαίνει αυτό;», θα ρωτήσουν κάποιοι, «ότι πρέπει να φοβόμαστε πάντοτε τις δυνάμεις του σκοταδισμού και να μην αλλάζει τίποτα σε αυτόν τον τόπο;». Δεν πάει ακριβώς έτσι. Είναι ζήτημα προτεραιοτήτων και πολιτικής δοσολογίας. Η Ελλάδα έχει άμεση ανάγκη μεγάλων μεταρρυθμίσεων, που απαιτούν τεράστιο πολιτικό κόστος και οι οποίες θα κάνουν τη διαφορά στην πορεία της χώρας. Αν κάποιος έπρεπε να διαλέξει ανάμεσα στις ταυτότητες και στο ασφαλιστικό, επειδή δεν του περίσσευε πολιτικό κεφάλαιο, το ασφαλιστικό ήταν η προτεραιότητα.
Είναι όμως και θέμα δοσολογίας. Στο ζήτημα του γάμου των ομοφύλων δεν ήταν ο νόμος που κόστισε, όσο το πότε ήλθε προς ψήφιση και ο ασύλληπτα αυτοκαταστροφικός τρόπος με τον οποίο έπρεπε κάποιοι να τον «τρίψουν» στα πρόσωπα όσων διαφωνούσαν χωρίς να παθιάζονται.
Ποιος είναι ο κίνδυνος; Να πάει κανείς από το ένα άκρο στο άλλο. Από τον υπερμοντερνισμό στην οπισθοδρόμηση. Υπάρχουν, άλλωστε, δύο γνωστές ρήσεις. Η μία που λέει ότι ένας καλός ηγέτης δεν μπορεί να είναι τόσο μπροστά από τους οπαδούς του ώστε να κινδυνεύουν να μην τον βλέπουν όσοι είναι πίσω του. Και η άλλη που περιγράφει τον πολιτικό που συμβιβάζεται με το επιχείρημα «είμαι ο ηγέτης τους, γι’ αυτό πρέπει πάντοτε να τους ακολουθώ»… Οπως πάντα, κάπου στη μέση είναι η σωστή συνταγή.
