Γράφει ο Αλέξης Παπαχελάς
Μια χώρα για να είναι ισχυρή και να τη σέβονται φίλοι και αντίπαλοι πρέπει να μην αντιμετωπίζει βαθιές εσωτερικές κρίσεις. Το βασικό αυτό αξίωμα επαληθεύθηκε και στην περίπτωση μιας χώρας που είχε κτίσει τον μύθο ενός ανίκητου κράτους, του Ισραήλ. Οσα συνέβησαν πριν από οκτώ ημέρες ήταν μια στρατηγική καταστροφή και υπάρχουν εξηγήσεις γι’ αυτό.
Μάθημα πρώτο. Ο διχασμός φέρνει πάντοτε την καταστροφή. Η κοινωνία του Ισραήλ ήταν βαθιά διχασμένη, πολωμένη. Οικογένειες είχαν μοιραστεί στα δύο και συγγενείς δεν μιλούσαν μεταξύ τους.
Μάθημα δεύτερο. Η πολιτικοποίηση των μηχανισμών ασφαλείας του κράτους το αποδυναμώνει αλλά και το μειώνει στα μάτια των αντιπάλων. Αυτό που συνέβαινε το τελευταίο διάστημα στο Ισραήλ ήταν πρωτόγνωρο. Εξι πρώην διοικητές της Μοσάντ προειδοποιούσαν ότι η πολιτική του Νετανιάχου ήταν καταστροφική. Δέκα χιλιάδες έφεδροι αρνούνταν να συμμετάσχουν σε ασκήσεις. Ανάμεσά τους και πολλοί πιλότοι, γεγονός που προκάλεσε μείζον ζήτημα λειτουργικότητας. Ο Νετανιάχου είχε μια σχέση πολεμικής αντιπαράθεσης με όλο το παραδοσιακό βαθύ κράτος του Ισραήλ, τους επικεφαλής των ενόπλων δυνάμεων, των μυστικών υπηρεσιών και του υπουργείου Εξωτερικών. Συχνά τους αγνοούσε ή δεν τους έδινε ραντεβού. Το ηθικό είχε πέσει δραματικά και στιβαρά πρώην στελέχη των υπηρεσιών ασφαλείας κατηγορούσαν τον πρωθυπουργό ότι προκαλούσε με τη στάση του ζημιά στις επιχειρησιακές ικανότητες του Ισραήλ, ενώ ταυτόχρονα διόριζε ανθρώπους σε θέσεις-κλειδιά με αμιγώς πολιτικά κριτήρια.
Μάθημα τρίτο. Στην εποχή μας, όσο ισχυρό και αν είσαι ως κράτος πρέπει να μάθεις να ζεις με το δόγμα ότι «δεν ξέρω τι θα μου ξημερώσει». Η τεχνολογία έχει αλλάξει δραματικά, μαζί και οι τεχνικές του πολέμου. Είναι πολύ πιο εύκολη η πρόσβαση σε πληροφορίες και τεχνολογία. Και πιο φθηνή. Οποιος επαναπαύεται στην αδράνεια ή στην αλαζονεία μιας εδραιωμένης αίσθησης υπεροχής είναι σίγουρο ότι θα αιφνιδιαστεί.
Μάθημα τέταρτο. Η απλή αναλογική μπορεί να είναι καταστροφική για μια χώρα που αντιμετωπίζει απειλές και πρέπει να κυβερνάται στιβαρά και αδιάκοπα. Το Ισραήλ πληρώνει ακριβά τον εκλογικό του νόμο. Μικρά υπερορθόδοξα και ακραία κόμματα φανατικών μπαίνουν εύκολα στη Βουλή και εν συνεχεία παίρνουν σε ομηρία τα μεγάλα κόμματα. Αυτό συνέβη και με την τελευταία κυβέρνηση Νετανιάχου.
Το Ισραήλ, ελπίζει κανείς, είναι μια ώριμη κοινωνία που θα επουλώσει τις πληγές του. Ηδη η επίθεση της Χαμάς ένωσε τον ισραηλινό λαό. Τα ερωτήματα στα οποία θα πρέπει να απαντήσει ο Νετανιάχου είναι πολλά, αλλά τώρα υπερτερούν ο πατριωτισμός και η αίσθηση του καθήκοντος για όλους.
Τα παραπάνω μαθήματα αφορούν όμως και εμάς. Και καλά, από την απλή αναλογική σωθήκαμε ευτυχώς. Οριστικά. Από τους διχασμούς όμως και την πολιτικοποίηση των μηχανισμών ασφαλείας ξεφεύγουμε κατά καιρούς, αλλά πάντοτε παραμονεύουν στην πορεία μας. Οσο για το τι σημαίνει «προετοιμάζομαι για πόλεμο το 2023», ελπίζω αυτοί που πρέπει να έχουν βγάλει τα αναγκαία, και πολύ επείγοντα, συμπεράσματα να το έχουν κάνει.
