Γράφει ο Μπάμπης Παπαδημητρίου
Είμαστε άδικοι με την Ένωση των ευρωπαϊκών κρατών. Θα ήταν χρήσιμο να σκεφτόμαστε, κατά καιρούς, πώς θα ήμασταν χωρίς αυτήν. Η στιγμή Τραμπ είναι χρήσιμη και απ’ αυτή την άποψη. Η παραδοξότητα, με την οποία βεβαίως δεν πρόκειται να ασχοληθεί ο νέος Αμερικανός πρόεδρος, είναι ότι η Ένωση της Ευρώπης δεν θα είχε γίνει ποτέ χωρίς την Αμερική. Χωρίς την αμερικανική παρότρυνση, επιμονή και διαρκή υποστήριξη.
Η ιδέα ήταν ότι στις δύο πλευρές του Ατλαντικού θα χτίζαμε όλοι οι λαοί που εφηύραν και εφήρμοσαν τον Διαφωτισμό στις βάσεις της Ελληνικής Φιλοσοφίας και Πολιτικής, των ενοποιητικών κατακτήσεων της Ρώμης, του Χριστιανικού Βυζαντίου και της διαφύλαξης των ευρωπαϊκών εδαφών από τόσες και τόσες περιφερειακές απειλές.
Αυτά τα σκεύη χρησίμευσαν στην οικοδόμηση των νέων, συγγενικών, φάρων του Δυτικού Πολιτισμού. Στη Βόρεια, Κεντρική και Νότια Αμερική, στην Αυστραλία αλλά και σε πολλά ακόμη μέρη του Πλανήτη.
Τίποτε από αυτά δεν πρόκειται να αλλάξει.
Αλλάζουν όμως οι Καιροί.
Τα είπε ωραία η πρόεδρος της Επιτροπής φον ντερ Λάιεν, εκεί στο ελβετικό Davos κι ας μην της το είχα. Δανείζομαι μερικές βασικές ιδέες.
«Πριν από δύο χρόνια, πριν από την επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, μία στις πέντε μονάδες ενέργειας που καταναλώθηκαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση εισήχθη από τη Ρωσία. Η υψηλή εξάρτηση από τη Ρωσία αναγνωρίστηκε ευρέως ως κίνδυνος, ειδικά μετά την κατοχή της Κριμαίας από τη Ρωσία. Και μετά ήρθε η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Η Ρωσία είχε ήδη αυξήσει την ευπάθεια της Ευρώπης με το να μην γεμίζει σκόπιμα τις αποθήκες φυσικού αερίου στο συνηθισμένο τους επίπεδο. (…) Τώρα, μόλις δύο χρόνια αργότερα, η Ευρώπη έχει πάρει πίσω στα χέρια της το ενεργειακό της πεπρωμένο. Πέρυσι, μία στις 20 μονάδες ενέργειας που καταναλώθηκαν στην ΕΕ προήλθε από τη Ρωσία. Σίγουρα, η κρίση ανέκοψε τη δυναμική της ευρωπαϊκής οικονομίας, αλλά οι φόβοι για οικονομική κατάρρευση αποδείχθηκαν αβάσιμοι. Και τώρα οι τιμές της ενέργειας έχουν μειωθεί και παραμένουν χαμηλές».
Επιπλέον, «η αύξηση της δυναμικότητας ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σημείωσε άλλο ένα ρεκόρ το 2023 και η ΕΕ βελτίωσε την απόδοση της ενέργειάς της – η καλύτερη ενέργεια είναι αυτή που δεν χρησιμοποιείται – κατά σχεδόν 5%».
Συμπέρασμα, η Ευρώπη θα συνεχίσει να δουλεύει για τη συγκράτηση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. Μακάρι να μείνει μαζί μας και η Κίνα, επί των σχετικών δεσμεύσεων που έχει αναλάβει. Ας συνεχίσει «να σκάβει και να σκάβει» ο Τραμπ. Θα είναι αυτή η πολιτική του ακόμη μία σοβαρή πίεση να κινηθεί η Ευρώπη ταχύτερα και πιο αποτελεσματικά.
Να ξυπνήσει, δηλαδή. Γιατί, είναι αλήθεια ότι έναν υπνάκο, τον πήραμε. Αφήσαμε την άμυνά μας στα χέρια των Αμερικανών. Εμπιστευτήκαμε στις ΗΠΑ την ενεργειακή ανεξαρτησία μας έναντι των αραβικών κρατών μετά το 1973, με αποτέλεσμα να έχουμε διαρκή πόλεμο σε μια τόσο ευαίσθητη περιοχή για την Ευρώπη όπως είναι η Μέση Ανατολή. Με αποτέλεσμα να ξεχάσουμε τα πολιτισμικά στοιχεία που μας θυμίζουν πόσο μεγάλο και πραγματικό βάθος έχουν οι διαφορές μας με τον επιθετικό μουσουλμανικό κόσμο.
Υπάρχει όμως και το νέο και κρίσιμο πεδίο ανταγωνισμού που συνιστά η τεχνολογία. Με τύπους σαν τον Μασκ να θέλουν να έχουν τον τελευταίο λόγο σε ένα θέμα κοινού συμφέροντος όπως η τεχνολογία της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΑΙ). Κι όμως, η Ευρώπη έχει 200.000 μηχανικούς ΑΙ, περισσότερους από τις ΗΠΑ και την Κίνα μαζί, όπως υπενθύμισε η πρόεδρος της Επιτροπής.
Αν οι ενδοευρωπαϊκοί ανταγωνισμοί (ιδίως μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας) δεν είχαν εμποδίσει τις αρχικές, στις δεκαετίες ’70 και ’80, προσπάθειες ανάδειξης των ευρωπαϊκών ικανοτήτων, αν δεν είχαμε αφήσει όλες τις νεότερες και μεγάλες επενδύσεις να εξελίσσονται σχεδόν αποκλειστικά στις δύο ακτές του Ειρηνικού, σήμερα η Ευρώπη θα ήταν τεχνολογική υπερδύναμη.
Κάλλιο αργά παρά αργότερα. Αν η Ενωμένη Ευρώπη γίνει περισσότερο Ομόσπονδη, άρα και περισσότερο Ενωμένη, όπως ήταν το σχέδιο τότε που εξύφανε τη νομισματική της ανεξαρτησία γύρω από το Ευρώ (ακόμη μία επιτυχία…), όταν άρχισε να βάζει κοινά κεφάλαια (σχέδιο Ντελόρ) για να ενσωματώσει ταχύτερα τις ολιγότερο αναπτυγμένες περιοχές της, αν είχε εμπιστευθεί λιγότερο τους Αμερικανούς θα ήμασταν, τώρα, καλύτερα προετοιμασμένοι για τον εγωιστικό τυφώνα Τραμπ.
Ακόμη κι έτσι, ευτυχώς έχουμε την Ευρώπη.
