Γράφει ο Δημήτρης Καμπουράκης
Στον Σύριζα και στο ΠΑΣΟΚ, οι Στέφανος Κασσελάκης και Νίκος Ανδρουλάκης αμφισβητούνται ευθέως. Υπό το βάρος του αρνητικού εκλογικού αποτελέσματος και των πενιχρών (έως ανύπαρκτων) προοπτικών εξουσίας, συνασπίζονται και στα δύο κόμματα δυνάμεις που έχουν στόχο την αποκαθήλωση και αντικατάσταση των δύο αρχηγών με άλλα πρόσωπα. Κατά μία έννοια, και οι δύο νυν αρχηγοί βρίσκονται αντιμέτωποι με κομματικά πραξικοπήματα.
Ο μεν Κασσελάκης διότι είναι μόλις έξι μηνών αρχηγός, ο δε Ανδρουλάκης διότι οι καταστατικές διαδικασίες (επαν)εκλογής προέδρου ήταν προσδιορισμένες για τα μέσα του 2025 και όχι για το φθινόπωρο του 2024. Αμφότερα τα κόμματα της κεντροαριστεράς βρίσκονται σε πραγματική εξεγερτική αναταραχή, συγκλονίζονται από εμφύλιες εκρήξεις που θα τελειώσουν μόνο με έναν τρόπο. Είτε με την πλήρη επικράτηση των Κασσελάκη και Ανδρουλάκη (με αποκεφαλισμό των αντιπάλων τους), είτε με την πλήρη εκπαραθύρωση τους.
Και στην κεντροδεξιά υπάρχει αναταραχή. Κι εκεί λόγω αρνητικού εκλογικού αποτελέσματος. Η διαφορά με την κεντροαριστερά είναι ότι δεν είναι ακόμα σαφές αν πρόκειται για πραγματική και επικίνδυνη εξέγερση ή αν έχουμε να κάνουμε με μια τρικυμία εν ποτηρίω, που οι μεγεθυντικοί φακοί της δημοσιότητας μετατρέπουν τεχνηέντως σε επανάσταση κατά του αρχηγού. Μένει να αποδειχθεί.
Το σίγουρο είναι ότι ο Μητσοτάκης δεν αντιμετωπίζει πραξικόπημα. Κανένας δε σχεδιάζει να τον διώξει, κανένας δεν επιβουλεύεται τη θέση του, κανένας δεν κινεί διαδικασίες εκδίωξης και αντικατάστασης του, κανένας δεν τολμά να πει ότι επιθυμεί να γίνει χαλίφης στη θέση του χαλίφη. Ότι στη δεξιά πτέρυγα της ΝΔ υπάρχει αναταραχή είναι δεδομένο. Ότι η αναταραχή αυτή δεν είναι 100% αυθόρμητη αλλά σε σημαντικό βαθμό οργανωμένη από πολιτικά και όχι μόνο κέντρα, είναι επίσης δεδομένο.
Αλλά αν δε θέλουν να τον ρίξουν, τότε τι θέλουν; Με ποιον στόχο κινούνται; Απλώς για να δημοσιοποιήσουν την απογοήτευση ή την οργή της «δεξιάς ψυχής» της ΝΔ που νιώθει αφοπλισμένη και παραγκωνισμένη μέσα στο ίδιο της το κόμμα; Οι συγχρονισμένες φωνές των 37 μέσα στην Κοινοβουλευτική Ομάδα και το οργανωμένο «προσκλητήριο» του Πολεμικού Μουσείου με την παρουσία (και την πολιτική ομιλία) δύο πρώην πρωθυπουργών, αποτελούν απλή υπενθύμιση ότι «είμαστε κι εμείς οι δεξιοί εδώ»; Προφανώς όχι.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν αντιμετωπίζει πραξικόπημα, αλλά προνουντσιαμέντο. Ξεχασμένος όρος του πρώτου μισού του εικοστού αιώνα το pronunciamiento, εφαρμοσμένο στην Ισπανία και σε χώρες της Λατινικής Αμερικής, προέρχεται από το λατινικό pronuntio που σημαίνει «αναγγέλλω» ή «κηρύσσω». Στο προνουντσιαμέντο, οι στρατιωτικοί δεν έπαιρναν τα όπλα για να ρίξουν μια νόμιμη κυβέρνηση και να κυβερνήσουν οι ίδιοι, δεν έκαναν δηλαδή το γνωστό «πραξικόπημα» που ζήσαμε και εμείς στην Ελλάδα.
Αντί γι αυτό, συγκεντρώνονταν κάπου και εξέδιδαν ένα τελεσίγραφο υπαγόρευσης όρων προς την κυβέρνηση, υπό την απειλή χρήσης των όπλων αν οι όροι αυτοί δε γίνονταν δεκτοί και άμεσα εκτελεστοί. Φυσικά, άπαξ και το προνουντσιαμέντο επιβαλλόταν, οι πολιτικές κυβερνήσεις μετατρέπονταν σε μαριονέτες των στασιαστών, οι οποίοι παράλληλα δεν είχαν καν την τυπική ευθύνη διακυβέρνησης. Συνήθως οι επιβαλλόμενοι όροι αφορούσαν μικρό κύκλο θεμάτων (εθνικά, στρατιωτικά), πλην σιγά-σιγά ο στρατιωτικός έλεγχος και η επιβολή έπαιρναν ανεξέλεγκτες διαστάσεις.
Κλασσικό ελληνικό προνουντσιαμέντο εφαρμόστηκε στην Ελλάδα το 1909, με το Κίνημα στο Γουδί. Ο Στρατιωτικός Σύνδεσμος επικράτησε πλήρως με αρχηγείο το στρατόπεδο στο Γουδί, όμως ο Νικόλαος Ζορμπάς ούτε το πολίτευμα κατέλυσε, ούτε αρχηγός κράτους έγινε. Η πολιτική κυβέρνηση του Κυριακούλη Μαυρομιχάλη αποδέχτηκε πλήρως την κυριαρχία των στρατιωτικών και μεταβλήθηκε σε εκτελεστικό τους όργανο. Πολύ σύντομα, λοχαγοί και συνταγματάρχες μαζεύονταν σε σπίτια, έτρωγαν, έπιναν και τσακώνονταν για όλα τα θέματα του κράτους, με τον πρωθυπουργό και τους υπουργούς να υπογράφουν αβλεπί το άλλο πρωί όσα -συχνά αλλοπρόσαλλα- αποφάσιζαν.
Μήπως, λοιπόν, βρισκόμαστε μπροστά σε μια παρόμοια περίπτωση, πολιτικού (και όχι στρατιωτικού ασφαλώς) προνουντσιαμέντο της δεξιάς πτέρυγας της ΝΔ απέναντι στον Μητσοτάκη; Προφανώς, δεν πάνε να τον ρίξουν, αλλά μήπως εμφανώς προσπαθούν να τον μετατρέψουν σε όμηρο τους; Να του επιβάλλουν όρους, πολιτικές, αντιμεταρρυθμιστικές αποφάσεις και πισωγυρίσματα από τη γραμμή που αυτός έθεσε στο εκλογικό σώμα τοπ 2023 και μ’ αυτήν πήρε την εξουσία;
Προνουντσιαμέντο του Μουσείου, λοιπόν; Αδιαπραγμάτευτοι όροι για δεξιά κυβερνητική στροφή, υπό τον φόβο (όχι ξιφολόγχης και περιστρόφου) αλλά διαρκούς ανταρτοπολέμου, μόνιμης εσωτερικής αναταραχής, ανηλεούς κριτικής για τα πάντα, άρνησης ψήφισης νόμων ή και αποχωρήσεων από την Κοινοβουλευτική Ομάδα; Τελεσίγραφο συνδιοίκησης του Μητσοτάκη με την ομάδα του Πολεμικού Μουσείου; Εκ των προτέρων επιβολή ονόματος για την Προεδρία της Δημοκρατίας, σε μια λογική δυαρχίας στο θεσμικό εποικοδόμημα; Αφού η ΝΔ κυριαρχεί στο πολιτικό σκηνικό και εφόσον ο πρωθυπουργός είναι κεντροδεξιός, ο Πρόεδρος επιβάλλεται να είναι original δεξιός;
Μένει βέβαια να δούμε όχι μόνο τι θα ειπωθεί στη σύναξη του Πολεμικού Μουσείου, αλλά και πως θα εκληφθεί και θα ερμηνευτεί όλο το σώου. Αν όσα θα ειπωθούν (ή δεν ειπωθούν ευθέως, εν μέσω εύγλωττων σιωπών ή υπαινιγμών) πάρουν τον χαρακτήρα αντικειμενικού περιορισμού της δύναμης Μητσοτάκη, τότε το δεξιό προνουντσιαμέντο θα είναι εν εξελίξει. Και μένει να δούμε πως θα αντιδράσει αυτός, εναντίον του οποίου στρέφεται.
Προσωπικά δεν έχω καμιά απόδειξη ότι πέραν του φανερού ηγετικού πολιτικού πυρήνα των επαναστατημένων, κρύβονται και άλλα (επιχειρηματικά ή εξωεθνικά γεωστρατηγικά) συμφέροντα. Κάποιοι το θεωρούν βέβαιο, εγώ δεν τολμώ να το πω εύκολα και αναπόδεικτα. Το σίγουρο είναι πως, αν από Δευτέρα ο Μητσοτάκης βρεθεί σε κλοιό πολιτικής ομηρίας την οποία θα αποδεχτεί, σε λίγους μήνες, όχι Πρόεδρο της Δημοκρατίας δε θα μπορεί να επιλέξει, αλλά ούτε μετακλητό υπάλληλο σε γραφείο υπουργού δε θα τολμά να διορίσει. Θα πρέπει πρώτα να ζητά την άδεια της ομάδας του Μουσείου.
