Γράφει ο Αλέξης Παπαχελάς
Το πώς µεγαλώνουµε τα παιδιά μας δεν επηρεάζει μόνο τα ίδια, αλλά και το πώς θα λειτουργεί αυτή η κοινωνία σε μερικά χρόνια. Ρώτησα έναν παλιό εκπαιδευτικό με μακρά διαδρομή στη δημόσια εκπαίδευση ποιο είναι το μεγαλύτερο αλλά και πλέον παράδοξο πρόβλημα που έχει αντιμετωπίσει τα τελευταία χρόνια. Μου απάντησε πολύ καθαρά: «Το πόσο μπλέκονται και προσπαθούν να επηρεάσουν τους δασκάλους και καθηγητές οι γονείς των μαθητών». Μου διηγήθηκε απίστευτες ιστορίες για ανοιχτές απειλές, προσπάθεια επηρεασμού με δώρα ή υπό την πίεση πολιτικών. Επέμενε πως η κατάσταση έχει ξεφύγει και πως μια σημαντική μερίδα γονιών συμπεριφέρονται σαν να μην πρόκειται για την εκπαίδευση του παιδιού τους.
Είχα την ίδια συζήτηση με κάποιον που ήταν επικεφαλής ενός σοβαρού ιδιωτικού εκπαιδευτικού ιδρύματος, στο οποίο φοιτούν παραδοσιακά πολλά παιδιά της ελληνικής αστικής τάξης. Μου εξήγησε ότι αυτό ακριβώς, η άκριτη και χωρίς όρια παρέμβαση των γονιών στο έργο των εκπαιδευτικών, ήταν το μείζον πρόβλημα που αντιμετώπισε ο ίδιος. Προφανώς σε άλλη κλίμακα, με γονείς να συναγωνίζονται ποιος θα κάνει το πιο ακριβό δώρο σε έναν καθηγητή, πιέσεις μέσω ισχυρών παραγόντων για να αλλάξει ένας βαθμός ή για να μη φύγει ένα παιδί, το οποίο προφανώς δεν μπορεί να συνεχίσει σε ανταγωνιστικό ιδιωτικό σχολείο γιατί οι βαθμοί του είναι συστηματικά πάρα πολύ χαμηλοί. Η εμπλοκή φτάνει συχνά τα όρια της ψύχωσης, όταν γονείς καταφεύγουν και σε νομικά μέσα για επαναβαθμολογήσεις γραπτών και άλλα παρόμοια.
Πόσο δύσκολο είναι μια κοινωνία να ενστερνιστεί την αξιοκρατία, όταν οι γονείς φέρονται με αυτόν τον τρόπο; Το κακό είναι ότι αυτές οι συμπεριφορές έχουν γίνει αποδεκτές με το πέρασμα του χρόνου, είναι σχεδόν ρουτίνα. Στα σχολεία της ελληνικής ελίτ, μια στρεβλή νοοτροπία έχει ροκανίσει εδώ και χρόνια τη θεμελιώδη αρχή: «Δεν με νοιάζει πώς λέγεσαι, οι δάσκαλοί σου θα σε αντιμετωπίσουν ακριβώς όπως τον διπλανό σου». Τα παιδιά αναπτύσσουν προσδοκίες που είναι συχνά αναντίστοιχες με τις ικανότητές τους και ταυτόχρονα αποκτούν την πεποίθηση ότι με αυτές τις μεθοδεύσεις πετυχαίνει κανείς στη ζωή του. Θα τη βρούμε μπροστά μας αυτή την αντίληψη, που σίγουρα δεν καλλιεργεί φιλοδοξίες, δεν σκληραγωγεί και οδηγεί στην παγίδα μιας ψεύτικης αυτοπεποίθησης με γυάλινα πόδια. Διάβαζα προσφάτως ένα βιβλίο για το τι κρύβεται πίσω από το γεγονός ότι το Ισραήλ έχει γίνει κόμβος για νέες επιχειρήσεις και καινοτομία. Η απάντηση ήταν απλή: «Το γεγονός πως τα παιδιά στο Ισραήλ μεγαλώνουν παίρνοντας ρίσκα και αντιμετωπίζοντας μόνα τους προκλήσεις». Το αντίθετο, δηλαδή, από πολλούς Ελληνες γονείς, που κοιτούν πώς να «βολεύουν» τα παιδιά τους, στο σχολείο, στον στρατό, παντού.
