Της Ειρήνης-Θεοδώρας Πιθακάκη
Φοιτήτρια ψυχολογίας.
Bachelor στην εργοθεραπεία, QMU με εκπαίδευση στην Ειδική Αγωγή.
Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας, γνωστή και ως ΔΕΠΥ, είναι μια από τις πιο συχνές διαταραχές σε παιδιά, εφήβους και ενήλικες. Σύμφωνα με τον AOTA (American Occupational Therapy Association), πάνω από 8 εκατομμύρια ενήλικες έχουν διαγνωστεί με ΔΕΠΥ και πολλοί από αυτούς δεν το γνωρίζουν, ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι λιγότερο από το 20% έχουν διάγνωση και ως εκ τούτου, μόνο το ένα τέταρτο περίπου λαμβάνει θεραπεία.
Τι είναι όμως η ΔΕΠΥ;
Η ΔΕΠΥ είναι μια νευροαναπτυξιακή διαταραχή που προκαλεί διάσπαση της προσοχής, υπερκινητικότητα και παρορμητικότητα. Τα άτομα με ΔΕΠΥ μπορεί να είναι ανήσυχα, αφηρημένα, μη συγκεντρωμένα, παρορμητικά και απερίσκεπτα στις συμπεριφορές τους. Είναι μία χρόνια διαταραχή, ωστόσο είναι διαχειρίσιμη και διακρίνεται σε τρεις τύπους: τον Απρόσεκτο, τον Υπερδραστήριο/Παρορμητικό και τον Συνδυασμένο. Αναλυτικότερα, στον πρώτο τύπο παρουσιάζονται αρκετά από τα συμπτώματα της απροσεξίας, στο δεύτερο τύπο παρουσιάζονται αρκετά από τα συμπτώματα της υπερκινητικότητας/ παρορμητικότητας και τέλος, στον τρίτο τύπο παρουσιάζονται συμπτώματα και χαρακτηριστικά συνδυαστικά από τους άλλους δύο τύπους.
Παρακάτω θα παραταθούν κάποια από τα συμπτώματα των τριών αυτών τύπων:
Διάσπαση Προσοχής
- Αντιμετωπίζετε δυσκολίες μνήμης, λόγου χάρη ξεχνάτε ονόματα ή που τοποθετήσατε αντικείμενα
- Δυσκολία στην εκμάθηση νέων πραγμάτων
- Διακόπτετε συχνά τον συνομιλητή σας
- Μιλάτε ακατάπαυστα και πολλές φορές οι προτάσεις σας δεν έχουν λογική σειρά
- Δυσκολία στην διατήρηση σχέσεων και επικοινωνίας
- Δυσκολία διατήρησης στην τάξη του χώρους σας
- Κακή διαχείριση οικονομικών ζητημάτων
- Καθυστέρηση στις υποχρεώσεις σας
- Δυσκολία στην ακολουθία γραπτών ή προφορικών οδηγιών
- Συχνά σας επισημαίνουν ότι δεν τους προσέχετε
- Αδυναμία στην ολοκλήρωση των υποχρεώσεών σας, είστε πάντα να αναβλητικός/η
- Δυσκολία στην μελέτη για μεγάλο χρονικό διάστημα
- Εάν δώσετε την προσοχή σας σε κάτι αφοσιώνεστε ολότελα
Υπερκίνητικοτητα
- Βρίσκεστε συνεχώς σε κίνηση (κούνημα χεριών, ποδιών ή συχνή αλλαγή στάσεων του σώματος)
- Είστε αδέξιος/α
- Νιώθετε εκνευρισμό σε πολύωρη αναμονή
- Δεν είστε σε θέση να χαλαρώσετε μόνος/η στο σπίτι ακόμα και μετά από πολύωρη δουλειά
- Δυσκολία ρύθμισης της ένταση της φωνής σας
Παρορμητικότητα
- Δεν έχετε υπομονή με καταστάσεις ή ανθρώπους
- Βρίσκετε συνεχώς να απασχοληθείτε με κάτι λόγω της δυσφορίας που σας προκαλεί η αναμονή
- Είστε κοινωνικά αδέξιος, στις κοινωνικές σας επαφές διακόπτετε, μακρηγορείτε ή/και βρίσκετε τρόπους να είστε το επίκεντρο της προσοχής
- Ξοδεύετε χρήματα παρορμητικά και συχνά μετανιώνετε τις αγορές σας
- Έχετε παραβατική οδηγική συμπεριφορά
- Δεν παραμένετε σταθερός/η στις σχέσεις σας καθώς δυσανασχετείτε εύκολα και αναζητάτε μία συνεχή ένταση
- Έχετε ασυνήθιστες εκρήξεις θυμού και συναισθηματικές μεταπτώσεις
- Είστε αναποφάσιστος σε όλους τους τομείς της ζωής σας και δεν είστε σε θέση να μείνετε σταθερός/η σε εργασιακό περιβάλλον
- Δυσκολίες στις σπουδές σας, πολλές αποτυχίες και ανακατευθύνσεις που σας δημιουργούν μια εικόνα ανευθυνότητας
Κρίνεται σκόπιμο να υπογραμμιστεί ότι όλοι οι άνθρωποι μπορεί να παρουσιάσουν συμπτώματα απροσεξίας, υπερκινητικότητας και παρορμητικότητας σε κάποιο στάδιο της αναπτυξιακής τους πορείας. Τα συμπτώματα αυτά μπορούν να γίνουν ανησυχητικά εάν επιμένουν για περισσότερο από έξι μήνες και συνοδεύονται από ακραίες συμπεριφορές, σημαντικές δυσκολίες στην ακαδημαϊκή ή εργασιακή απόδοση καθώς και στην κοινωνική τους αλληλεπίδρασή.
Πηγές:
- Adult ADHD and comorbid disorders: clinical implications of a dimensional approach. BMC Psychiatry. 2017, Vol.17(1) https://doi:10.1186/s12888-017-1463-3
- The American Journal of Occupational Therapy, 2022, Vol. 76(2),
https://doi.org/10.5014/ajot.2022.046417
