Γράφει ο Μανώλης Κοττάκης
Πριν από δύο χρόνια η Ελλάδα και οι Ηνωμένες Πολιτείες διαπραγματεύθηκαν την ανανέωση της μεταξύ τους αμυντικής συμφωνίας, η οποία για πολλές δεκαετίες ήταν μονοετούς διάρκειας. Η νέα συμφωνία που υπέγραψε ο τότε υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας άλλαξε το νομικό καθεστώς εις τρόπον ώστε η έγκριση της κυβέρνησης για την παραμονή των βάσεων στην πατρίδα μας να δίδεται ανά πενταετία (πρακτικά επ’ αόριστον, αν δεν διατυπώνεται αντίρρηση) ενώ το νέο κείμενο προέβλεπε ρητώς το καθεστώς λειτουργίας των νέων αμερικανικών βάσεων σε σειρά περιοχών της πατρίδας μας, με σημαντικότερες την Αλεξανδρούπολη, τη Σούδα, το Στεφανοβίκειο του νομού Μαγνησίας και αλλού.
Κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων ο Ελλην υπουργός επέμεινε να εγκατασταθούν αμερικανικές και κατ’ επέκταση νατοϊκές βάσεις στη Σκύρο και τη Λήμνο. Θα ήταν το μέγιστο αντάλλαγμα το οποίο θα μπορούσε να αποσπάσει η ελληνική πλευρά για την εκ μέρους της παραχώρηση του στρατηγικού σημείου του λιμένος της Αλεξανδρουπόλεως από το οποίο σήμερα διεξάγεται εν μέρει ο πόλεμος της Ουκρανίας. Θα ήταν το μέγιστο αντάλλαγμα γιατί θα κατέρρεε έτσι στην πράξη το τουρκικό επιχείρημα ότι τα νησιά του βορείου Αιγαίου είναι αποστρατιωτικοποιημένα. Τι αποστρατιωτικοποιημένα θα ήταν, αν θα εγκαθίσταντο πάνω σε αυτά νέες αμερικανικές βάσεις; Το οικοδόμημα της Αγκυρας ενώπιον του ΟΗΕ για τη Συνθήκη του Μοντρέ θα κατέρρεε την ίδια στιγμή.
Η Ελλάς επέμεινε διά του υπουργού Εξωτερικών, καθώς οι σύμμαχοί μας για πολλά χρόνια κρατούσαν ουδέτερη στάση στο θέμα αυτό, ανεχόμενοι ακόμα και την εξαίρεση της Λήμνου από τις στρατιωτικές ασκήσεις του ΝΑΤΟ, για να μη δυσαρεστήσουν τους φίλους τους Τούρκους. Είχαν φτάσει, μάλιστα, στο σημείο να απαγορεύουν σε αμερικανικά αεροπλανοφόρα να ναυλοχούν στη Ρόδο και να δένουν έξω από το λιμάνι της, από το φόβο παρεξηγήσεων με την Αγκυρα. Μην τυχόν και χάσουν το κελεπούρι. Ετσι λοιπόν.
Παραπολιτικοί αστεϊσμοί
Δυστυχώς, ο τότε πρεσβευτής των Ηνωμένων Πολιτειών στην Αθήνα και νυν υφυπουργός Ενέργειας της Αμερικής Τζέφρι Πάιατ, ο οποίος ακόμα και σήμερα διατηρεί ισχυρότατα ερείσματα στην πρεσβεία, αρνήθηκε το αίτημα Δένδια. Αντί να μας εξηγήσει γιατί στην τελευταία του διαθέσιμη διήγηση για την κρίσιμη περίοδο της υπογραφής της συμφωνίας εξαντλείται σε απαράδεκτους παραπολιτικούς αστεϊσμούς εις βάρος πολιτικών προσώπων που είχαν την ευγένεια να υποβάλουν εύλογα ερωτήματα για τις νομικές διατυπώσεις ή συμφωνίες προς τον ίδιο.
Ερχεται όμως κάποια στιγμή η ώρα της δικαίωσης υπό το κράτος των γεγονότων. Και για τον Νίκο Δένδια που επέμενε τότε αλλά οι σύμμαχοι αρνούνταν, αλλά και για τον προηγούμενο πρέσβη του Ισραήλ, ο οποίος διερωτάτο φωναχτά λίγο πριν από την αναχώρηση για το επόμενο πόστο του γιατί οι Αμερικανοί δεν έδωσαν στη σύμμαχο Ελλάδα αντάλλαγμα για την Αλεξανδρούπολη τη Σκύρο και τη Λήμνο.
Εφθασαν ένα Βίλνιους, στο οποίο ο Ερντογάν έθεσε στον Μητσοτάκη γενικότερο ζήτημα αφοπλισμού των νησιών, και δύο φωτιές, στην αεροπορική βάση της Αγχιάλου, μία ανάσα από το Στεφανοβίκειο, και μία στη Ρόδο, για να καταλάβουν με χαρακτηριστική καθυστέρηση οι Αμερικανοί το τεράστιο λάθος που έκαναν και τον χρόνο που έχασαν αρνούμενοι το αίτημα του Ελληνα υπουργού των Εξωτερικών. Η αλαζονεία πληρώνεται. Και τα αστειάκια στα βιβλία επίσης πληρώνονται. Από την ίδια τη ζωή. Μόλις έγινε αντιληπτό από τις φωτιές και τις εκρήξεις στη Ρόδο και στην Αγχίαλο πόσο ευάλωτο είναι το δημιούργημά τους χωρίς αεροπορική κάλυψη, οι σύμμαχοί μας έσπευσαν να ανακοινώσουν μέσω της Βουλής των Αντιπροσώπων ότι προτίθενται να δημιουργήσουν βάσεις σε ελληνικά νησιά.
Ούτε όλα όσα συνέβησαν στην τελευταία Σύνοδο του ΝΑΤΟ κατά τη διάρκεια της οποίας δέχθηκαν να αλλάξει η Συνθήκη του Μοντρέ και να ονομαστούν τα Στενά «τουρκικά», με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει και για τη Λήμνο, την οποία καταλαμβάνει το καθεστώς των Δαρδανελλίων, ήταν ικανά να τους ξυπνήσουν. Μόνο ο θορυβώδης κρότος από την έκρηξη των βομβών της Αγχιάλου, μέρος των οποίων θρυλείται ότι αξιοποιήθηκε στον πόλεμο της Ουκρανίας από ρωσικά μαχητικά που οδηγούσαν Ουκρανοί πιλότοι, κατάφερε να ξυπνήσει τη μακαριότητα της Ουάσινγκτον.
Αχ, αυτό το υφάκι
Προφανώς αυτή η εξέλιξη είναι θετική για τα εθνικά μας συμφέροντα σε πρώτη ανάγνωση. Εχουμε αρθρογραφήσει κατ’ επανάληψή υπέρ αυτής κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων για τη νέα αμυντική συμφωνία με την Αμερική. Αλλά δεν μπορούμε να μην επισημάνουμε ότι έρχεται πολύ καθυστερημένα, ότι θα πάρει πολύ καιρό, ότι έρχεται αμέσως μετά τις όχι τυχαίες φωτιές στο ελληνικό έδαφος, ότι έρχεται μετά και την υποβάθμιση της αμερικανικής οικονομίας και του αξιόχρεού της από τον οίκο αξιολόγησης Fitch, ότι σχεδιάζεται τώρα που στραβώνει και για τη Δύση ο πόλεμος της Ουκρανίας (θα γίνουμε το απόλυτο προκεχωρημένο φυλάκιό της), ότι γενικά μπορεί και να είναι πολύ αργά. Μακάρι να μη δικαιωθούμε στην εκτίμηση αυτή. Μακάρι.
Εάν η αλαζονεία δεν χτυπούσε κόκκινο στην Ουάσινγκτον, εάν άκουγαν τον Πάνο Καμμένο που ζητούσε πρώτος να γίνει βάση η Κάρπαθος το 2015 και τον Νίκο Δένδια που ζητούσε να γίνουν βάσεις η Σκύρος και η Λήμνος το 2021, σήμερα δεν θα έτρεχαν να συμμαζέψουν τα ασυμμάζευτα. Το υφάκι όμως! Αχ, αυτό το υφάκι! Ας ξαναδιαβάσουν εκεί στην πρεσβεία τις συνεντεύξεις των πρέσβεών τους στο βιβλίο «μακριά κι αγαπημένοι» και ας συνειδητοποιήσουν πόσο διαφορετικά θα μπορούσαν να ήταν τα πράγματα, αν δεν υπήρχε αυτό το υφάκι της κεκαλυμμένης υποτίμησης για το ελληνικό πολιτικό προσωπικό από τους… experts.
Τελευταίο αλλά όχι έλασσον Στο μετρό που η απόφαση της Βουλής των Αντιπροσώπων γίνει επίσημη απόφαση της αμερικανικής κυβέρνησης: Eλπίζουμε η εγκατάσταση αμερικανικών βάσεων σε ελληνικά νησιά (την κυριαρχία των οποίων αμφισβητούσε η Τουρκία με το επιχείρημα της στρατιωτικοποίησης) να μην είναι το ικανόν πρόσχημα ούτως ώστε να αποσύρει η Ελλάς από εκεί τα ιδιόκτητα πυραυλικά της συστήματα. Ελπίζουμε δηλαδή η στρατιωτικοποίηση των νησιών από τις ΗΠΑ να μην αποτελέσει το επιχείρημα για την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών από την Ελλάδα.
Και κάτι ακόμα: Κρίσιμο για τη νέα αρχιτεκτονική στην ευρύτερη περιοχή όπως σχεδιάζεται θα είναι και το πρόσωπο του περιφερειάρχη Βορείου Αιγαίου. Υποψηφιότητα. Η υποψηφιότητα του Αλκιβιάδη Στεφανή στον οποίο ο Πάιατ επιφυλάσσει θετικές αναφορές στην επίμαχη διήγησή του δεν είναι τυχαία. Και δεν νομίζω ότι είναι αποκλειστική ιδέα του Κυριάκου Μητσοτάκη.
