Γράφει η Κάτια Μακρή
Είναι πραγματικά απορίας άξιον τι σκέφτονταν οι Ευρωπαίοι ηγέτες στην έναρξη του πολέμου Ρωσίας – Ουκρανίας, όταν εξόπλιζαν το Κίεβο αμυντικά και επιχειρούσαν μέσω κυρώσεων να στραγγαλίσουν τον Πούτιν οικονομικά. Αν κάποιοι εξ αυτών πρέσβευαν ότι ο αδίστακτος τσάρος θα κάτσει με τα χέρια σταυρωμένα, πρέπει να αποσυρθούν από την κυκλοφορία λόγω ελλιπούς αντίληψης. Αν θεωρούσαν ότι η ρωσική κοινή γνώμη μόλις χάσει τα IKEA, τα Zara και τα ΒigMac θα ξεσηκωθεί και θα τον ανατρέψει, έκαναν ολέθριο λάθος. O Πούτιν έχει στήσει μια κοινοβουλευτική δικτατορία, οπότε δεν τον αφορούν οι πολίτες του που περιμένουν στην ουρά για τα βασικά είδη διατροφής. Ακόμη, αν υπολόγιζαν πως ο Ρώσος Πρόεδρος θα λύγιζε υπό την πίεση των ολιγαρχιών που του ζητούν να βάλει τέλος στον πόλεμο, πάλι έπεσαν έξω. Τους ολιγάρχες στη Μόσχα, όταν διαφωνούν με τον ηγέτη, τους καταπίνει μυστηριωδώς μια «μαύρη τρύπα». Ο Ραβίλ Μαγκάνοφ, πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της Lukoil, γκρεμίστηκε από το παράθυρο του νοσοκομείου όπου νοσηλευόταν στη Μόσχα. Ο Γιούρι Βορόνοφ, επικεφαλής μιας εταιρείας logistics που παρείχε υπηρεσίες στη ρωσική εταιρεία πετρελαίου Gazprom στην Αρκτική, βρέθηκε να επιπλέει στην πισίνα του. Ο Αλεξάντερ Σουμπότιν, πρώην κορυφαίο στέλεχος της Lukoil, εντοπίστηκε νεκρός στο υπόγειο του σπιτιού του. Από την αρχή του χρόνου, εννέα ολιγάρχες είχαν την ίδια ατυχή κατάληξη.
Ο Πούτιν δεν έχει τον ελιτισμό του Μακρόν ή τον καθωσπρεπισμό της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Δεν μυήθηκε στις Ουρσουλίνες, στην KGB ανδρώθηκε. Μπήκε στον πόλεμο αποφασισμένος για όλα κι έχοντας στα χέρια του ένα υπερόπλο, την ενέργεια. Με το φθηνό φυσικό του αέριο γιγαντώθηκε η γερμανική βιομηχανία, με αυτό και θα προσπαθούσε να γκρεμίσει την ευρωπαϊκή ευημερία και να διαλύσει τις ελίτ της Δημοκρατίας. Η Ευρώπη έπρεπε να το ήξερε αυτό και να είχε προαποφασίσει τον τρόπο που θα απαντούσε.
Ο αδύναμος ευρωπαϊκός Νότος -μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα- φώναζε μήνες για πλαφόν στο φυσικό αέριο και για αποσύνδεση της τιμής του από την ηλεκτρική ενέργεια. Οσο ακριβή και αν είναι, παραμένει η μόνη λύση για να πέσουν οι τιμές και να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά ο τσάρος. Οι Βρυξέλλες, όμως, ξύπνησαν μόνο όταν η φωτιά έφτασε στις αυλές των πλούσιων Βορειοευρωπαίων που αντελήφθησαν αίφνης το αυτονόητο: το περίφημο Χρηματιστήριο Ενέργειας σχεδιάστηκε σε άλλες, ήρεμες εποχές και ότι ο ανταγωνισμός δεν μπορεί να λειτουργήσει ορθολογικά σε συνθήκες κρίσης. Δεν χρειαζόταν να φτάσει τα 1.050 ευρώ η μεγαβατώρα στη Γερμανία και να μπει δελτίο σε επιχειρήσεις και πολίτες για να το καταλάβουν.
Το πλαφόν στο φυσικό αέριο και η αποσύνδεσή του από την τιμή του ρεύματος δεν είναι φυσικά εύκολη εξίσωση. Το γεγονός ότι η κάθε χώρα-μέλος της Ε.Ε. έχει διαφορετικό ενεργειακό μείγμα καθιστά πολύ δύσκολη μια ενιαία προσέγγιση που να ικανοποιεί όλες τις πλευρές. Ενα άλλο βασικό ερώτημα είναι ποιος θα πληρώσει το κόστος, τα κράτη-μέλη μέσω κρατικής χρηματοδότησης ή οι παραγωγοί μέσω φορολόγησης; Σε κάθε περίπτωση, το κόστος δεν μπορεί ακόμη να υπολογιστεί και ο ευρωπαϊκός προϋπολογισμός πρέπει να αναλάβει μέρος της δαπάνης. Δεν γίνεται αλλιώς.
Μια λύση για να λειτουργήσει πολύ σύντομα ο μηχανισμός είναι η Ε.Ε. να επιδοτήσει τις εισαγωγές. Μια άλλη, πιο περίπλοκη, να εκδοθεί ένα κοινό ομόλογο, ώστε η Ευρώπη να μαζεύει ρευστό και να το διοχετεύει στις τιμές προκειμένου να πέσουν. Μέχρι τις 14 Σεπτεμβρίου, οπότε οι Βρυξέλλες θα κοινοποιήσουν τις προτάσεις τους, θα πέσουν πολλά σενάρια ακόμη στο τραπέζι. Οποιο κι αν επιλεγεί, θα συνοδεύεται σίγουρα και από αναγκαστική μείωση της ζήτησης. Αυτό δεν το γλιτώνουμε.
Το θέμα είναι να επιλέξουν γρήγορα το καταλληλότερο και να προχωρήσουν στην εφαρμογή του, πριν πλακώσει η βαρυχειμωνιά και ο Πούτιν ανασυνταχθεί. Ηδη, απειλεί ότι θα κόψει το πετρέλαιο στις χώρες που θα εφαρμόσουν το πλαφόν. Στο μεταξύ, η Ευρώπη πρέπει το ίδιο γρήγορα να σχεδιάσει ένα μέλλον χωρίς το ρωσικό φυσικό αέριο. Μόνο αν τα πετύχει αυτά, θα έχει νικήσει ουσιαστικά τον Πούτιν και τις πρακτικές του. Οτιδήποτε άλλο θα είναι ήττα. Και, μάλιστα, πολύ οδυνηρή για τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και τους πολίτες.
