Της Μαριάννας Μπιτσάνη
Φοιτήτρια Νομικής Σχολής
Κρύα ντους, ηλεκτροσόκ, τρυπανισμός και λοβοτομή αποτελούν μερικές μόνο από τις “ευφάνταστες” μεθόδους που κατά το παρελθόν διέκριναν τις θεραπευτικές προσεγγίσεις για άτομα με προβλήματα ψυχικής υγείας. Φυσικά, αυτό αποτελεί πλέον παρελθόν.
Τα κυνήγια μαγισσών, το μίασμα του “τρελού” και ο κοινωνικός εξοστρακισμός έχουν αντικατασταθεί από ένα κύμα κινητοποίησης για την ανάδειξη ζητημάτων στον τομέα του “mental health”. Μάλιστα, δεν πρόκειται τόσο για ανάδειξη όσο για εορτασμό της χαρτογράφησης του ψυχικού πόνου.
Από τα ατέλειωτα ράφια ευπώλητων βιβλίων αυτοβοήθειας και τη συνεχή παραγωγή νέων όρων για την περιγραφή του συναισθηματικού μας κόσμου ιδίως στον χώρο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, όλος ο κόσμος φαίνεται να αγκαλιάζει την ιδέα του άγχους, των νευρώσεων, των ψυχαναγκασμών, προσεγγίζοντας τέτοια ζητήματα με χιούμορ, αποδοχή και γενναιοδωρία.
“Τελικά και άλλοι αισθάνονται έτσι”, “μα πώς ήξεραν τί σκέφτομαι”, “ήμουν σίγουρη ότι έχω κάτι τέτοιο”, “έχεις δικαίωμα να αισθάνεσαι όπως θέλεις”, “αποδέξου τον εαυτό σου όπως είναι”
Αν έχουμε πλέον το θάρρος να αναφερόμαστε ανοιχτά στις δυσκολίες μας και στην ψυχική μας υγεία, όταν παλαιότερα θα θεωρούνταν ντροπή ο νευρικός κλονισμός οποιουδήποτε αρσενικού και η υστερία ήταν το πορτραίτο ημιλιπόθυμων γυναικών στο ντιβάνι του ψυχαναλυτή, αδιαμφισβήτητα ο κόσμος μας είναι πιο δεκτικός στην ψυχική ασθένεια σωστά;
Χμ.
Το 2017 η Cecilia McGough, σε ομιλία της στο TedX, διηγήθηκε την ιστορία της ως μιας ευφυούς νεαρής γυναίκας η οποία ήδη από το λύκειο συνέβαλε στην ανακάλυψη ενός αστέρα νετρονίων, έλαβε μέρος στους International Space Olympics, αλλά όταν αποκάλυψε στη μητέρα της ότι χρειάζεται ιατρική βοήθεια εξαιτίας των δυσκολιών που αντιμετώπιζε καθημερινά λόγω της σχιζοφρένειας της, έλαβε την απάντηση πως δεν πρέπει να αποκαλύψει πουθενά το πρόβλημά της, καθώς δεν μπορεί κάτι τέτοιο να βρίσκεται στο ιατρικό ιστορικό της οικογένειας.
Πόση, αλήθεια, αναγνώριση της σημασίας της ψυχικής υγείας υπάρχει; Υπάρχει πρόβλεψη στο πλαίσιο εταιρικών πολιτικών αλλά και στον χώρο του δημοσίου για την υποστήριξη ατόμων με αγχώδεις διαταραχές, φοβίες, μανιοκατάθλιψη, διπολική διαταραχή ή νευρική ανορεξία; Στο σχολείο αφιερώνεται χρόνος για ενημέρωση περί διαχείρισης του άγχους, της θλίψης, καθώς και, μεταξύ άλλων, για διαταραχές που μπορούν να επιτείνουν τέτοια συναισθήματα, όπως ο αυτισμός;
Η ψυχική ασθένεια εν αντιθέσει με τη σωματική, που συνοδεύεται από μία αίσθηση ασφαλείας σε αυτόν που δεν πλήττεται από αυτήν, αφού δημιουργεί μια εντύπωση αδυναμίας του πάσχοντος η οποία γεννά αισθήματα ανωτερότητας και κατ’ επέκταση “μεγαλόψυχου” οίκτου, δεν είναι εμφανής με την πρώτη ματιά.
“Δεν υπάρχει μεγαλύτερος φόβος από τον φόβο του αγνώστου” είχε γράψει ο άρχοντας του τρόμου H.P. Lovecraft, θυμίζοντας μας ότι η αντανακλαστική αντίδραση απέναντι στο άγνωστο, σφυρηλατημένη στο καμίνι της εξέλιξης, δεν είναι άλλη από την επιφυλακτικότητα, την εχθρότητα και πιθανώς την απόρριψη.
Γιατί, ο άνθρωπος που τραυματίζεται στη μάχη εκατομμύρια χρόνια πριν πρέπει να σωθεί, καθώς είναι τροφοσυλλέκτης, κυνηγός και επίδοξος γονιός. Από την άλλη ο ακατανόητος “τρελός του χωριού” μόνο μπελάδες φέρνει…
Η σύγχρονη, ωστόσο, τεχνολογία, για αυτούς που τη διαθέτουν ως πολυτέλεια, δε συγχωρεί το “άγνωστο”, καθιστώντας όποια απαξιωτική στάση απέναντι στην ψυχική υγεία απλή αδιαφορία ή και βαθιά άρνηση.
Το έδαφος είναι γόνιμο και προετοιμασμένο σε μεγάλο βαθμό να δεχτεί τη θετική έμπρακτη αλλαγή, ιδιαίτερα από μέρους των νέων που έχουν υψηλότερη εξοικείωση με το ζήτημα, μιας και βιβλία και σειρές που είναι δημοφιλείς στην κοινωνική μας ομάδα συχνά εξερευνούν πτυχές του.
Το μόνο που μένει είναι η προθυμία να ψάξουμε λύσεις για “αυτό που δεν πάει καλά”.
