Γράφει ο Βασίλης Οικονόμου
Διευθυντής Πληροφορικής και Ψηφιακής Εκπαίδευσης
Κολλέγιο Αθηνών | Ελληνο – Αμερικανικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Κολλέγιο
Επαυξημένη, Εικονική… και Πραγματικότητα (Mixed Reality).
Σύγχρονη διδακτική παρέμβαση ή/και… εργαλείο εξατομικευμένης διερευνητικής μάθησης;
Η ικανοποίηση των μαθησιακών αναγκών απαιτεί ενναλακτικούς τρόπους προσέγγισης και καινοτόμες εκπαιδευτικές παρεμβάσεις. Η μάθηση γίνεται πολυδιάστατη, προσεγγίζεται διαθεματικά, αναπτύσσοντας ικανότητες 21ου αιώνα μέσα από γνώσεις, δεξιότητες και αξίες.
Η Εξατομικευμένη Μάθηση ανταποκρίνεται στις ατομικές ανάγκες και τα ενδιαφέροντά των μαθητών/-τριών, λαμβάνοντας υπόψη τα μοναδικά τους χαρακτηριστικά, δεξιότητες, κλίσεις, επιθυμίες. Υπερβαίνει τα όρια της αίθουσας. Οι Νέες Τεχνολογίες, μέσω της αξιοποίησης αυθεντικών πηγών και εικονικών αναπαραστάσεων, αυξάνουν το ενδιαφέρον, συμβάλλουν στην κατανόηση εννοιών, τη βελτίωση της επικοινωνίας, την ενίσχυση κοινωνικών δεξιοτήτων και τη δημιουργικότητα. Η Εικονική Πραγματικότητα παρέχει προσομοιώσεις υπαρκτών ή μη περιβαλλόντων. Δημιουργεί ψευδαίσθηση ζωής και ελεύθερης κίνησης, αλληλοεπιδρώντας με τα αντικείμενα, όπως στον πραγματικό κόσμο. Σε ένα τρισδιάστατο περιβάλλον, όπου εμβυθιζόμαστε, αισθανόμαστε τη θέση και τις ενέργειές μας, αυξάνοντας το βαθμό ανάδρασης. Η Επαυξημένη Πραγματικότητα εμπλουτίζει τον κόσμο μας, παρεμβάλλοντας μεταξύ ματιών και περιβάλλοντος, ένα επίπεδο ψηφιακών πολυτροπικών πληροφοριών.
Ας φανταστούμε μαθητές/-τριες και εκπαιδευτικούς να «επισκέπτονται» εικονικά αρχαιολογικούς χώρους, εστιάζοντας σε λεπτομέρειες γλυπτών, υλικών κατασκευής και διακόσμησης. Να παρατηρούν κτήρια, ναούς, αγάλματα, καθημερινά σκεύη… τη διαδικασία κατασκευής τους. Να αναλογίζονται πώς σχεδιάστηκαν επιφάνειες, μοτίβα, σχήματα, καθώς και τη μηχανική στη σύνθεση των δομικών υλικών με τα μέσα της εποχής. Ξεκινώντας με εικασίες, αναγνωρίζουν αντικείμενα μέσα από τη λειτουργικότητά τους, ερευνούν τις ιδιότητές τους, αναζητούν μεθόδους κατασκευής, αναπαράγουν τρόπους μεταφοράς και σύνθεσης δομικών υλικών, συνεργάζονται ανταλλάσσοντας ευρήματα και εξάγοντας συμπεράσματα, ώστε να παρουσιάσουν τα αποτελέσματα διαχείρισης δεδομένων.
Σκοπός της διαθεματικής προσέγγισης με αφορμή την Ιστορία, είναι να γνωρίσουν οι μαθητές/τριες το «Χρυσό Αιώνα της Τέχνης», μέσα από δημιουργήματα που σώζονται μέχρι σήμερα, να αναπτύξουν κριτική ικανότητα αναλύοντας την αναγκαιότητα και τον τρόπο δημιουργίας τους, συμμετέχοντας σε δραστηριότητες αναζήτησης, συνδυαστικής προσέγγισης πηγών, συλλογής και παρουσίασης πληροφοριών, παρατήρησης τρισδιάστατων απεικονίσεων, εικαστικής δημιουργίας, κατασκευών και εμβύθισης σε εικονικά περιβάλλοντα για διερεύνηση.
Στόχοι είναι οι μαθητές/-τριες να:
- ενδιαφερθούν για την ιστορία, την αρχιτεκτονική και την πολιτιστική μας κληρονομιά, χρησιμοποιώντας επαυξημένη πραγματικότητα, εικονική πλοήγηση – εμβύθιση στο χρόνο και δημιουργική εξερεύνηση.
- καλλιεργήσουν κριτική σκέψη μέσω: πρωτότυπης διαθεματικής προσέγγισης ιστορικών πηγών, κατανόησης αιτίων και αποτελεσμάτων, βιωματικών ερευνητικών δραστηριοτήτων.
- συνθέσουν δομικά υλικά υπό κλίμακα κατασκευάζοντας μνημεία βάση αρχιτεκτονικών σχεδίων.
- εξασκηθούν στον αφηγηματικό λόγο, αναπτύσσοντας δεξιότητες παρουσίασης.
- ανακαλύψουν πρωτότυπους τρόπους παρουσίασης σύνθετων αποτελεσμάτων έρευνας που βασίζεται σε πηγές.
Εκτός των ειδικά διαμορφωμένων χώρων, αξιοποιούνται σχέδια μαθημάτων, ψηφιακό οπτικοακουστικό διαδραστικό υλικό, τρισδιάστατες απεικονίσεις, γυαλιά και λογισμικό εικονικής πραγματικότητας, δομικά υλικά, προσομοιώσεις …και επίσκεψη στο πεδίο.
Αναλυτική περιγραφή της διδακτικής προσέγγισης
Αφόρμιση: Εκπαιδευτικοί διαφορετικών ειδικοτήτων (συνδιδασκαλία) παρουσιάζουν το πλαίσιο, τους στόχους και το χρονοδιάγραμμα εργασιών. Στην ολομέλεια οι μαθητές/-τριες, αξιοποιώντας διαδραστικά βιβλία (με οπτικοακουστικό υλικό, πολυτροπικά κείμενα, τρισδιάστατες απεικονίσεις επαυξημένης πραγματικότητας) εντοπίζουν τα βασικά στοιχεία της περιόδου και «τοποθετούνται» στην ιστορική γραμμή, θέτοντας ερωτήματα μέσω παραθεμάτων και πηγών. Ανατίθενται δραστηριότητες όπως: μελέτη τρισδιάστατων μοντέλων, πλοήγηση στο διαδραστικό χάρτη του περιβάλλοντος εικονικής πραγματικότητας για παρατήρηση, συλλογή ιστορικών, πολιτιστικών, αρχιτεκτονικών στοιχείων, κατασκευή του βασικού μνημείου με δομικά υλικά, επίσκεψη στο πεδίο και παρουσίαση στην ολομέλεια.
Εικονική περιήγηση: Οι μαθητές/-τριες, φορώντας ειδικά γυαλιά, εμβυθιζόμενοι στο περιβάλλον, βρίσκονται σε ένα διαδραστικό χάρτη της Ακρόπολης με 35 σημεία ενδιαφέροντος. «Ακολουθούν» τον Εκπαιδευτικό – «Ξεναγό», στην εικονική περιήγηση. «Μεταφέρονται» σε ένα περιβάλλον, όπως εικάζεται ότι ήταν 2.500 χρόνια πριν. Περιστρέφουν ελεύθερα το κεφάλι προς όλες τις κατευθύνσεις παρατηρώντας κτίσματα, ναούς, αγάλματα, έπιπλα, σκεύη – στοιχεία της καθημερινότητας… με χρώματα. «Εισέρχονται» σε ναούς και κτίσματα, ως Αρχαίοι Έλληνες, πλαισιωμένοι από καθημερινά αντικείμενα. «Διέρχονται» από τα Προπύλαια θαυμάζοντας την έγχρωμη οροφή, όπως υλοποιήθηκε τη «Χρυσή Εποχή». Ενθουσιάζονται από τον μεγαλοπρεπή Παρθενώνα, τις έγχρωμες αναπαραστάσεις της Ζωφόρου, το χρυσελεφάντινο άγαλμα της Αθηνάς, τις Καρυάτιδες με τα κομψά χρωματιστά ενδύματα. Ο «ξεναγός» δίνει πληροφορίες και το ταξίδι στο παρελθόν γίνεται πραγματική εμπειρία ζωής.
Κάθε μαθητής επιλέγει σημείο/α. Εξερευνά το χώρο, εστιάζει στα μνημεία, παρατηρεί λεπτομέρειες με το δικό του ρυθμό, αλληλοεπιδρά, συλλέγει υλικό, απολαμβάνει τη θέα. Βρίσκει και περιεργάζεται αγάλματα στην προηγούμενη κατάστασή τους, με χρώματα και «ζωντάνια».
Η εφαρμογή υλοποιήθηκε με τη συμβολή καθηγητών Πανεπιστημίου Αρχαιολογίας, 3D Artists, Animators, Ζωγράφων, Γραφιστών, Προγραμματιστών, Αρχαιολόγων και Ξεναγών.
Ομαδοσυνεργατικές κατασκευές: Οι μαθητές/-τριες, σε ανοιχτό χώρο, κατασκευάζουν με δομικά υλικά υπό κλίμακα, το μνημείο που έχουν εικονικά επισκεφτεί, καταγράφοντας στοιχεία ενδιαφέροντος. Κύριο βοήθημα (εκτός του σχεδίου μαθήματος) αποτελεί το ψηφιακό διαδραστικό βιβλίο με ιστορικές και αρχιτεκτονικές πληροφορίες μέσω αναπαραστάσεων επαυξημένης πραγματικότητας. Εργάζονται μεθοδικά ανταλλάσσοντας εμπειρίες. Ερευνούν, ανακαλύπτουν περιεργάζονται, ενθουσιάζονται.
Αίθουσα διδασκαλίας: Οι μαθητές/-τριες προχωρούν στις ενότητες της Ιστορίας αξιοποιώντας πηγές και παραθέματα. Έχουν πλέον εμπειρίες για τη συγκεκριμένη περίοδο και εμπεριστατωμένη άποψη για τα ιστορικά γεγονότα.
Επίσκεψη πεδίου: Επισκεπτόμενοι την Ακρόπολη, έρχονται σε άμεση επαφή με τα αρχιτεκτονικά δημιουργήματα, τα αγάλματα που γνώρισαν κατά την εικονική περιήγηση και τις τρισδιάστατες απεικονίσεις, στη μορφή που σώζονται σήμερα και στο πραγματικό τους μέγεθος. Συνδέουν πληροφορίες κατανοώντας το ρόλο και το συμβολισμό τους, Είναι πλήρως ενημερωμένοι και οι συνάψεις μεταξύ των πρωθύστερων βιωμάτων, της πραγματικής εικόνας, αλλά και των επισημάνσεων των ξεναγών, είναι άμεσες και «ανεξίτηλες»…
Παρουσίαση Ομαδικού Έργου – Αξιολόγηση: Γίνεται παρουσίαση των εργασιών στην ολομέλεια. Οι μαθητές/-τριες ελέγχουν την ορθότητα των στοιχείων που συνέλεξαν και τα συνδυάζουν, ταξινομώντας τις δραστηριότητες σε μια κοινή σπονδυλωτή παρουσίαση. Αναλαμβάνουν ρόλο αφηγητών, συνδυάζοντας τις δραστηριότητες, τις εντυπώσεις και τα βιώματα από τις διαφορετικές προσεγγίσεις. Μέσα από ειδικά διαμορφωμένες ψηφιοποιημένες ασκήσεις, με ερωταποκρίσεις, αλλά και από την ποιότητα των τεχνημάτων τους, αναδεικνύουν το εύρος των γνώσεων που αποκόμισαν. Η δράση ολοκληρώνεται με ανοιχτή συζήτηση των αποτελεσμάτων της εργασίας, οφέλη, τυχόν δυσκολίες που αντιμετώπισαν, καθώς και προτάσεις βελτίωσης.
Συμπεράσματα – μελλοντική αξιοποίηση
Οι ομαδοσυνεργατικές δραστηριότητες, οι επισκέψεις πεδίου, η διαθεματική προσέγγιση χρησιμοποιώντας την τεχνολογία ως εργαλείο διερεύνησης, αναπαράστασης, δημιουργίας, αυτοαξιολόγησης, κινητοποιούν τους μαθητές/-τριες για την κατάκτηση γνώσεων με δημιουργικό τρόπο, την απόκτηση ιστορικής και πολιτιστικής συνείδησης μέσα από διαφορετικές οπτικές γωνίες, διερευνώντας, συγκρίνοντας και συμμετέχοντας ενεργά στην εκπαιδευτική διαδικασία. Το γεγονός αυτό εκπλήσσει ευχάριστα και συμβάλει στην αποτελεσματικότερη μάθηση.
Η συγκεκριμένη παρέμβαση ενσωματώνεται κάλλιστα στο Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών της Δ’ τάξης του Δημοτικού Σχολείου. Σχεδιάζεται διαβαθμιακή δραστηριότητα με συνεργασία μαθητών/-τριών Δ’ Δημοτικού και Α’ Γυμνασίου στο θέμα με την ίδια μεθοδολογία ανάπτυξης.
Η ενεργός συμμετοχή, η θετική στάση των μαθητών, οι αποκτηθείσες γνώσεις, δεξιότητες και αξίες, μας ενθαρρύνουν να σχεδιάσουμε αντίστοιχες προσεγγίσεις και σε άλλες θεματικές περιοχές.
Διευθυντής Πληροφορικής και Ψηφιακής Εκπαίδευσης
Κολλέγιο Αθηνών | Ελληνο – Αμερικανικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Κολλέγιο
