Γράφει ο Αλέξης Παπαχελάς
Παραπονιούνται πολλοί Ευρωπαίοι γιατί η Ουάσιγκτον και η Μόσχα διαπραγματεύονται για την Ουκρανία χωρίς αυτούς. Και είναι πράγματι απίθανο. Διότι στην ουσία αντικείμενο της διαπραγμάτευσης είναι η νέα αρχιτεκτονική ασφαλείας στην Ευρώπη.
Οι Ευρωπαίοι θα έπρεπε όμως, πριν γκρινιάξουν, να αναρωτηθούν ποιες είναι οι δικές τους ευθύνες. Ας πούμε ότι κάποιος ζει σε μια κακόφημη γειτονιά, που έχει μεγάλη προϊστορία βίαιων αντιπαραθέσεων. Και ας δεχθούμε ότι στη γειτονιά κάνουν κουμάντο μεγάλα και σκληρά παιδιά, που κουβαλούν όπλα, μιλούν τη γλώσσα της ισχύος και τσακώνονται για το ποιος θα έχει το πάνω χέρι σε διάφορες σφαίρες επιρροής. Το λογικό, προφανώς, είναι να πας και εσύ στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης κατάλληλα εξοπλισμένος, με σαφείς στόχους και χωρίς να κρύβεις τις άγριες διαθέσεις σου.
Εμείς οι Ευρωπαίοι ζούμε σε μια τέτοια γειτονιά. Δεν έχουμε όμως δικό μας στρατό, ούτε σημαντικές επιχειρησιακές δυνατότητες. Δεν διαθέτουμε καν κοινή εξωτερική πολιτική. Γιατί, λοιπόν, να μας πάρουν στα σοβαρά τα μεγάλα παιδιά; Πώς ακριβώς θέλουμε να καθίσουμε να παίξουμε και εμείς πόκερ μαζί τους; Εδώ ισχύει μάλλον εκείνο το κλασικό «πού πας, ρε Καραμήτρο;».
Εντάξει, υπερβάλλω θα πείτε. Η Ευρώπη έχει μεγάλη οικονομική δύναμη και μπορεί να παίξει ρόλο. Ρόλο ναι, κυρίαρχο όμως σε καμία περίπτωση. Και αυτόν τον έχουν οι ηγέτες της Γερμανίας και σε ένα βαθμό της Γαλλίας.
Η Ε.Ε. είναι, ωστόσο, τυχερή. Η γεωπολιτική συγκυρία την έχει αναδείξει σε μήλον της Εριδος. Η Ουάσιγκτον μπορεί να έχει στρέψει όλη της την προσοχή στην Ασία, ξέρει όμως ότι χρειάζεται Ευρωπαίους συμμάχους για να βγάλει πέρα το μπρα ντε φερ με τη Ρωσία. Οχι για πρακτικούς, επιχειρησιακούς λόγους, αλλά για να κρατάει ζωντανή την ιδέα της «δυτικής συμμαχίας». Και η Μόσχα ξέρει τη σημασία της Ευρώπης και παίζει πολύ καλά το «διαίρει και βασίλευε» στην Ε.Ε.
Η Ευρώπη δεν μπορεί να διεκδικήσει να καθίσει στο τραπέζι. Μπορεί μόνο να ελπίζει πως Ουάσιγκτον και Μόσχα θα τη διεκδικούν ως σύμμαχο. Αυτό και μόνον θα της δίνει κάποια επιρροή και μόχλευση. Εως ότου μεγαλώσει, ενηλικιωθεί, να μπορεί να τα βγάλει πέρα στη ζούγκλα του νέου παγκόσμιου σκηνικού που διαμορφώνεται.
by 