Γράφει ο Νίκος Φιλιππίδης
Οσοι παρακολουθούν από κοντά τα οικονομικά, βασίζουν την αίσθησή τους για το πού πάνε τα πράγματα σε δύο πρόδρομους δείκτες. Τον δείκτη οικονομικού κλίματος που ερευνάται από το ΙΟΒΕ. Και τον δείκτη μεταποίησης ή αλλιώς δείκτη PMI που κάθε μήνα τον ερευνά, τον συντάσσει και τον ανακοινώνει μια διαπιστευμένη εταιρεία, η ίδια για όλες τις οικονομίες παγκοσμίως.
Για την τελευταία μέτρηση του δείκτη PMI του Δεκεμβρίου, βγήκε σχεδόν σύσσωμο το κυβερνητικό στρατόπεδο και πανηγύρισε, καθώς η χώρα μας κατέγραψε την τρίτη καλύτερη επίδοση παγκοσμίως. Προφανώς οι περισσότεροι πολίτες δεν είναι εξοικειωμένοι με έναν δείκτη, ο οποίος καταγράφει την τάση ανάπτυξης ή ύφεσης πριν αυτή έρθει. Προβλέπει και δίνει τη δυνατότητα σε μια χώρα ή έναν επενδυτή να προετοιμαστεί για τα ρίσκα και τις ευκαιρίες που έρχονται. Οταν λέμε ότι ο δείκτης μεταποίησης (PMI) αυξάνεται δείχνοντας ανάπτυξη, σημαίνει ότι αυξάνεται πάνω από το όριο του 50. Αν είναι κάτω από το 50, τότε προμηνύεται ύφεση. Στην Ελλάδα τον Δεκέμβριο 2021, ο δείκτης έγραψε 59! Επίδοση κοντά στο ελληνικό ρεκόρ. Αρα προβλέπεται μεγάλη ανάπτυξη.
Γιατί είναι όμως σημαντικός αυτός ο δείκτης; Οι ειδικοί λένε ότι βάζοντας τα δεδομένα που ερευνά, πάνω σε έναν τυπικό κύκλο ανάπτυξης, μπορούν όσοι εξετάζουν μια οικονομία να δουν πώς αντιδρούν οι άνθρωποι της αγοράς. Για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια μιας περιόδου οικονομικής επέκτασης, είναι σύνηθες να αυξάνεται η απασχόληση (ενώ η ανεργία συνήθως μειώνεται). Οπως επίσης και η ζήτηση για πρώτες ύλες. Συνέβησαν και τα δύο τον Δεκέμβριο στην Ελλάδα. Αυξήθηκαν οι προσλήψεις και απογειώθηκαν οι αγορές πρώτων υλών. Οι τελευταίες δε με ρυθμό που είχαμε να τον δούμε από το 2000.
Εάν η απασχόληση και η ζήτηση πρώτων υλών αυξηθούν με αρκετά ταχείς ρυθμούς, όπως έγινε τον Δεκέμβριο, συνήθως δημιουργούνται ελλείψεις ειδικευμένου προσωπικού και συμφόρηση στην αλυσίδα προμηθειών. Επίσης ήδη συμβαίνουν και τα δύο. Σε αυτή τη φάση είμαστε τώρα. Ερχεται μεγάλη ανάπτυξη, λόγω των πολλών νέων παραγγελιών, των νέων εργασιών, οι οποίες αντίστοιχα δημιουργούν και νέες θέσεις απασχόλησης, αλλά υπάρχουν και προβλήματα. Ηταν αυτονόητο να συμβεί κάτι τέτοιο; Ξεκάθαρα όχι. Χρειάστηκε δουλειά από κυβερνητικής πλευράς, ώστε να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις της μεταπανδημικής ανάπτυξης.
Συμβαίνει σε όλη την Ευρώπη; Ανάπτυξη το 2021 καταγράφηκε σε όλες τις χώρες, μετά το κακό 2020, αλλά μόνο η Ελλάδα και η Ιταλία δείχνουν να διατηρούν την αναπτυξιακή ορμή του προηγούμενου έτους και τους πρώτους μήνες του 2022. Υπάρχουν κίνδυνοι να συγκρατηθεί αυτός ο ρυθμός οικονομικής μεγέθυνσης και στην Ελλάδα; Είναι πιθανή η συγκράτηση, παρά το ρεκόρ, καθώς παρατηρείται μια τάση επιβράδυνσης των νέων παραγγελιών. Πού οφείλεται αυτή η συγκράτηση; Βασική αιτία παραμένει η εμφάνιση του πληθωρισμού. Πολλοί πελάτες των μεταποιητικών βιομηχανιών δίσταζαν να δώσουν παραγγελίες λόγω των σημαντικών αυξήσεων στις χρεώσεις. Αν συνεχιστούν οι υψηλές τιμές στην παραγωγή και συνακόλουθα η διστακτικότητα των πελατών στη χονδρική, τότε η ζήτηση θα υπερβεί την προσφορά. Το υψηλότερο κόστος θα μετακυλιστεί στον καταναλωτή.
Με άλλα λόγια η μεταποίηση βρίσκεται μπροστά σε έναν κύκλο ανάπτυξης, αλλά την ίδια ώρα ο πληθωρισμός φρενάρει τη δυναμική της. Αν το φαινόμενο του υψηλού πληθωρισμού γίνει μόνιμο, τότε ξεκινά – ενδεχομένως έχει ήδη ξεκινήσει – μια μικρή περιπέτεια για την ελληνική οικονομία. Αρα καλά τα νέα από τη μεταποίηση και τον δείκτη PMI, αλλά πρέπει να έχουμε τον νου μας και στον πληθωρισμό…
