O Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης συνομίλησε μέσω τηλεδιάσκεψης με τον Πρόεδρο της Forbes Media, Steve Forbes. Το βίντεο της συνομιλίας προβάλλεται στο πλαίσιο της εκδήλωσης «Ancient Wisdom, Modern Compass» (Αρχαία Σοφία, Σύγχρονη Πυξίδα), που διοργανώνει σήμερα το Forbes στη Σαγκάη, και δημοσιεύεται στην ελληνική ιστοσελίδα του Forbes.
Ακολουθεί ολόκληρη η συζήτηση σε ανεπίσημη μετάφραση από τα αγγλικά:
Steve Forbes: Αποτελεί ιδιαίτερη τιμή να έχουμε μαζί μας σήμερα τον Πρωθυπουργό, κ. Μητσοτάκη. Έχει ένα εντυπωσιακό εκπαιδευτικό υπόβαθρο, έχοντας αποφοιτήσει με την ανώτατη τιμητική διάκριση από το Πανεπιστήμιο Harvard, ένα σημαντικότατο εκπαιδευτικό ίδρυμα των ΗΠΑ. Κατέχει τίτλο MBA από το Harvard Business Administration και επίσης μεταπτυχιακό από το Stanford στις Διεθνείς Σχέσεις, ένα αντικείμενο απολύτως κατάλληλο για μια χώρα όπως η Ελλάδα, με τη συγκεκριμένη γεωγραφική θέση. Κύριε Πρωθυπουργέ, είχατε μια επιτυχημένη καριέρα στον επιχειρηματικό κόσμο πριν ασχοληθείτε με την πολιτική. Τι σας οδήγησε στην πολιτική και θα θέλαμε και κάποιες συμβουλές για το πως κανείς μπορεί να πετύχει. Από την πλευρά μου ήμουν υποψήφιος για πρόεδρος αλλά δεν πέτυχα το στόχο. Πώς πετύχατε ένα τόσο καλό αποτέλεσμα στις εκλογές του 2019; Αλλά, πρώτα, τι σας έκανε να ασχοληθείτε με την πολιτική;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Όπως γνωρίζετε, προέρχομαι από πολιτική οικογένεια. Οπότε το πραγματικό ερώτημα θα ήταν μάλλον γιατί ξεκίνησα με το επιχειρείν και όχι με την πολιτική; Ωστόσο, εργάστηκα για περισσότερο από μία δεκαετία στον ιδιωτικό τομέα. Πάντα ενδιαφερόμουν για τα κοινά, αλλά πιστεύω ότι είναι απολύτως απαραίτητο για όποιον σκέφτεται σήμερα να σταδιοδρομήσει στη δημόσια ζωή να έχει ένα στέρεο επαγγελματικό υπόβαθρο προτού ακολουθήσει πολιτική καριέρα.
Έμαθα πολλά στις επιχειρήσεις. Έχω πολύ μεγαλύτερη επίγνωση των πραγματικών προβλημάτων της οικονομίας, όχι μόνο στο επίπεδο των θεωρητικών γνώσεων που αποκτά κανείς στο πανεπιστήμιο. Επίσης, στις επιχειρήσεις, εξ ορισμού λύνεις προβλήματα. Πρέπει να λαμβάνεις αποφάσεις γρήγορα ακόμη κι αν δεν έχεις στη διάθεσή σου το σύνολο των δεδομένων. Πολλές από αυτές τις δεξιότητες είναι, πιστεύω, πολύ χρήσιμες όταν μεταφέρονται στην πολιτική. Πιστεύω ότι οι καλοί πολιτικοί πρέπει να είναι και οραματιστές ηγέτες αλλά και πολύ ικανοί να διαχειριστούν τις καθημερινές υποθέσεις.
Δίνω λοιπόν ιδιαίτερη έμφαση σε αυτές καθαυτές τις ικανότητες διοίκησης, πολλές από τις οποίες απέκτησα κατά τη θητεία μου στον ιδιωτικό τομέα. Τα πήγαμε καλά στην προεκλογική εκστρατεία του 2019. Πιστεύω πως αυτό συνέβη γιατί προσφέραμε στην Ελλάδα έναν ξεκάθαρο εναλλακτικό δρόμο. Μετά από μια δεκαετία κρίσης και τέσσερα χρόνια λαϊκισμού της αριστεράς, δεσμευτήκαμε έναντι του ελληνικού λαού ότι θα μειώσουμε τους φόρους, θα βελτιώσουμε το διαθέσιμο εισόδημά του, θα προσελκύσουμε επενδύσεις, θα δημιουργήσουμε θέσεις εργασίας, θα αναβαθμίσουμε τη θέση της χώρας στην Ευρώπη και θα ενισχύσουμε τη γεωπολιτική θέση της Ελλάδας.
Και παρά την πανδημία και όλες τις δυσκολίες που κληθήκαμε να αντιμετωπίσουμε τους τελευταίους 26 μήνες, πιστεύω ότι έχουμε καταφέρει να πετύχουμε τους στόχους μας. Και θεωρώ ότι αυτός είναι και ένας από τους λόγους για τους οποίους τα πάμε ιδιαίτερα καλά στις δημοσκοπήσεις. Πιστεύω ότι οι πολίτες κατανοούν ότι τηρούμε τις προεκλογικές μας δεσμεύσεις.
Steve Forbes: Στις εκλογές του 2019 πετύχατε κάτι το οποίο δεν συμβαίνει πολύ συχνά στην πολιτική της Ελλάδας. Πετύχατε την απόλυτη πλειοψηφία στη Βουλή. Αναφερθήκατε σε κάποιες πρωτοβουλίες στο επίπεδο της φορολόγησης. Όπως γνωρίζετε, όσοι παραμένουν σκεπτικοί λένε ότι δεν έχετε το περιθώριο για μείωση φόρων. Εσείς αναγνωρίζετε ότι για να ανακάμψει η ελληνική οικονομία, η οποία επλήγη σε τόσο σημαντικό βαθμό, έπρεπε να προσφέρετε κίνητρα, να ελαφρύνετε τα βάρη των επιχειρήσεων, κάτι που κάνατε. Μπορείτε να μας αναφέρετε κάποια από αυτά που κάνατε, μειώσατε για παράδειγμα τους φόρους επιχειρήσεων, που είχαν φτάσει στο 28%. Και τώρα σταδιακά κινείστε σε όλο και μεγαλύτερη μείωση των φόρων. Επίσης, μειώσατε και τους φόρους στα ακίνητα. Περιγράψτε μας παρακαλώ τα συγκεκριμένα μέτρα που πήρατε για την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας, ξεκινώντας από τους φόρους στις επιχειρήσεις.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Καταρχάς συμφωνώ μαζί σας. Η προηγούμενη κυβέρνηση θεώρησε ότι ήταν σοφή πολιτική η υπερφορολόγηση της μεσαίας τάξης. Το τελικό αποτέλεσμα ουσιαστικά οδήγησε τη χώρα σε πολύ χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης και επίσης, όπως ήταν φυσικό, σε ανεξέλεγκτη φοροδιαφυγή. Γιατί πρέπει να καταλάβει κανείς ότι σε χώρες όπως η Ελλάδα, που αντιμετώπισαν πρόβλημα με τη φοροδιαφυγή, οι υψηλότεροι φόροι σημαίνουν μεγαλύτερη φοροδιαφυγή. Αυτό που κάναμε λοιπόν, όπως τονίσαμε, είναι ότι μειώσαμε τον φορολογικό συντελεστή για τις επιχειρήσεις σε επίπεδα κάτω από το 28%. Θα σταθεροποιηθεί στο 22%.
Μειώσαμε τον φόρο στα μερίσματα από το 15% στο 5%. Μειώσαμε τις ασφαλιστικές εισφορές, κατά σχεδόν τέσσερις ποσοστιαίες μονάδες, κάτι που ήταν ιδιαίτερα σημαντικό για τη μείωση των φόρων στην εργασία. Μειώσαμε τους φόρους στα ακίνητα. Ουσιαστικά μειώσαμε τους φόρους που επιβαρύνουν τη δυνατότητα των γονέων και των παππούδων να μεταβιβάζουν σπίτια και την περιουσία τους στα παιδιά τους όσο βρίσκονται εν ζωή. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, όπου το 80% των Ελλήνων διαθέτει ιδιόκτητη κατοικία. Η οικονομία έχει ανταποκριθεί πολύ δυναμικά.
Στο δεύτερο τρίμηνο είχαμε ανάπτυξη της τάξης του 16,2%, ενώ αναθεωρήσαμε και τις προβλέψεις μας για την ανάπτυξη για ολόκληρο το έτος στο 6,1%. Δεν θα εκπλαγώ αν ο ρυθμός ανάπτυξης ανέλθει τελικά σε ακόμα υψηλότερα επίπεδα. Αλλά αυτό που είναι ακόμα πιο σημαντικό είναι ότι έχουμε μια ρεαλιστική και υγιή πρόβλεψη για μακροπρόθεσμη ανάπτυξη. Το πετύχαμε χωρίς να επιβαρύνουμε ιδιαίτερα τα δημοσιονομικά. Ταυτόχρονα, μειώνοντας τους φόρους, εστιάζουμε στην πάταξη της φοροδιαφυγής.
Γίνονται πλέον περισσότερες ηλεκτρονικές συναλλαγές, επομένως έχουμε πολύ καλύτερη εικόνα σχετικά με το ποιες είναι οι δραστηριότητες στις οποίες έχουμε φοροδιαφυγή. Επίσης, όπως επισημάνατε κι εσείς, έχουμε προσφέρει φορολογικά κίνητρα για όσους επιλέγουν την Ελλάδα ως μόνιμη φορολογική έδρα αλλά και για τους Έλληνες που επιλέγουν να επιστρέψουν στην Ελλάδα, έχοντας ήδη περάσει κάποιο χρονικό διάστημα στο εξωτερικό. Επομένως, πιστεύω ότι έχουμε μια συνεκτική πολιτική χαμηλής φορολογίας που δεν θέτει σε κίνδυνο τα δημοσιονομικά μας. Πρέπει πάντα να δίνουμε ιδιαίτερη προσοχή σε αυτό το θέμα. Γνωρίζετε ότι έχουμε υψηλό επίπεδο χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ.
Αλλά στο τέλος της ημέρας, οι αγορές είναι οι καλύτεροι κριτές της ορθότητας των πολιτικών μας και οι αγορές αντέδρασαν πολύ, πολύ θετικά. Δανειζόμαστε με ιστορικά χαμηλά επιτόκια και είμαστε σε θέση να αντλήσουμε κεφάλαια. Το κράτος είναι σε θέση να αντλήσει όσα χρήματα χρειάζεται. Έχουμε ταμειακό απόθεμα ύψους 40 δισεκατομμυρίων ευρώ σήμερα, ενώ και ιδιωτικές εταιρείες προσελκύουν επίσης κεφάλαια με πολύ ελκυστικές αποτιμήσεις. Ένα μόνο παράδειγμα: πριν από λίγες ημέρες, ολοκληρώσαμε την αύξηση μετοχικού κεφαλαίου στη Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού (ΔΕΗ), η οποία είναι ο εθνικός μας «πρωταθλητής» όσον αφορά την ηλεκτροπαραγωγή. Όταν ήρθαμε στην εξουσία, η τιμή της μετοχής ήταν στο 1 ευρώ και τώρα ολοκληρώσαμε την αύξηση μετοχικού κεφαλαίου κατά 1,35 δισ. ευρώ με την τιμή μετοχής στα 9 ευρώ.
Αν λοιπόν είχατε επενδύσει στη ΔΕΗ, θα είχατε «βγάλει» εννέα φορές τα χρήματά σας μέσα σε δυόμισι χρόνια. Και ακόμη οι επενδυτές σπεύδουν να συμμετάσχουν στην αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου. Πιστεύω λοιπόν ότι ευρύτερα οι εξελίξεις στην Ελλάδα είναι θετικές και ότι η πραγματική οικονομία έχει αντιδράσει πολύ ενθαρρυντικά σε μια πολιτική που ουσιαστικά απελευθερώνει τις δημιουργικές δυνάμεις των Ελλήνων, εντός της χώρας.
Steve Forbes: Είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι ακόμα και με την κρίση του Covid, οι οίκοι αξιολόγησης αναβαθμίζουν την πιστοληπτική σας ικανότητα. Αυτό είναι σημάδι ότι οι αγορές και η χρηματοπιστωτική κοινότητα έχει εντυπωσιαστεί με αυτό που κάνετε, με το γεγονός δηλαδή ότι δίνετε κίνητρα με τόσο υπεύθυνο τρόπο. Αλλά και με το πρόγραμμα που αναφέρατε με το οποίο θέλετε να προσελκύσετε στην Ελλάδα ανθρώπους που θα μεταφέρουν στη χώρα τη φορολογική τους έδρα. Νομίζω πως ήδη μετράτε περίπου 1.000 άτομα που ήρθαν στη χώρα μετά τη σχετική ανακοίνωση. Δώστε μας λίγες ακόμα πληροφορίες για το συγκεκριμένο θέμα και για τον κόσμο που λέει, «η Ελλάδα είναι ένα όμορφο μέρος, όχι μόνο για τις επιχειρήσεις, όχι μόνο για τουρισμό, αλλά και για μόνιμη διαμονή».
Κυριάκος Μητσοτάκης: Έχουμε οριζόντια φορολόγηση του εισοδήματος για όποιον θέλει να επιλέξει την Ελλάδα ως μόνιμη φορολογική του έδρα. Για τους Έλληνες που επιστρέφουν από το εξωτερικό προσφέρουμε 50% έκπτωση στη φορολόγηση του μελλοντικού τους εισοδήματος. Δημιουργήσαμε ένα ελκυστικό πλαίσιο ώστε επιχειρήσεις που διαχειρίζονται περιουσιακά στοιχεία να μετεγκατασταθούν στην Ελλάδα και τώρα έχουμε ένα πρόγραμμα χορήγησης visa για να προσελκύσουμε τους λεγόμενους ψηφιακούς νομάδες. Ξαφνικά, με τον Covid, συνειδητοποιήσαμε ότι μπορούμε να δουλέψουμε από οπουδήποτε. Γιατί κάποιος που μπορεί να δουλέψει από οπουδήποτε, να μην διαλέξει να εργάζεται από την Ελλάδα;
Η Ελλάδα είναι μια υπέροχη χώρα. Έχουμε υπέροχη ηλιοφάνεια σήμερα, ίσως 25 με 26 βαθμούς Κελσίου. Εξαιρετική συνδεσιμότητα. Είναι μία ασφαλής χώρα και μέλος της ευρωζώνης. Και στην πραγματικότητα προσελκύουμε πολλούς ανθρώπους, ψηφιακούς νομάδες, που περνούν μέρος του χρόνου τους στην Ελλάδα και φυσικά, με τον δικό τους τρόπο, συμβάλλουν στην οικονομία. Πολλοί από αυτούς αγοράζουν ακίνητα στην Ελλάδα. Η αγορά ακινήτων της Αθήνας ανθεί πραγματικά μετά από έναν παρατεταμένο λήθαργο.
Και είμαι ενθουσιασμένος με τη δυνατότητα να προσελκύουμε ανθρώπους στην Ελλάδα για επαγγελματικούς λόγους και για ψυχαγωγία. Δεν θέλουμε να έρχεται κόσμος μόνο για διακοπές. Θέλουμε να δραστηριοποιούνται επαγγελματικά στη χώρα μας. Θέλουμε -γιατί όχι- να συνταξιοδοτούνται εδώ. Εάν είσαι ένας ευρωπαίος συνταξιούχος από τη Σκωτία, γιατί να μην περάσεις το χειμώνα σου στην Ελλάδα και το καλοκαίρι στη Σκωτία; Επομένως, πιστεύω ότι συνολικά η Ελλάδα προσελκύει αυτή την στιγμή ιδιαίτερο ενδιαφέρον, και πολλοί, διαφορετικοί άνθρωποι θέλουν πολύ να πληροφορηθούν, βάσει και των δικών τους προτεραιοτήτων, όσα συμβαίνουν στην Ελλάδα.
Steve Forbes: Ένα από τα πλεονεκτήματα της Ελλάδας σε σχέση με άλλες χώρες – και σύμφωνα με έρευνα της Παγκόσμιας Τράπεζας που το επεσήμανε πριν από δύο περίπου χρόνια – είναι ότι είναι σχετικά απλό να ξεκινήσει κανείς επιχείρηση στην Ελλάδα. Στη σχετική κατάταξη, βρίσκεστε σε μια από τις καλύτερες θέσεις παγκοσμίως. Δώστε μας κάποια στοιχεία. Αυτός είναι ένας καλός τρόπος να αντιμετωπίσει κανείς και την παράτυπη οικονομία, το να είναι εύκολο να ξεκινήσει κανείς μια επιχείρηση. Ποια είναι ορισμένα από τα μέτρα που έχετε λάβει για να διευκολύνετε το επιχειρείν στην Ελλάδα; Η κατάταξή σας στην κλίμακα είναι εντυπωσιακή, όσον αφορά στην έναρξη μιας επιχείρησης.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Έχουμε σημειώσει πρόοδο. Μπορούμε να πάμε ακόμα καλύτερα. Δυστυχώς, όπως γνωρίζετε, η Παγκόσμια Τράπεζα διέκοψε την κατατακτήρια έκθεσή της. Ήλπιζα ότι θα ήμασταν έτοιμοι για ένα ακόμη μεγάλο άλμα το 2021, αλλά πιστεύω ότι ο κόσμος ευρύτερα αντιλαμβάνεται ότι είναι ευκολότερο σήμερα, με βάση το ρυθμιστικό πλαίσιο, να δραστηριοποιηθεί κανείς επιχειρηματικά στην Ελλάδα.
Ένα από τα θέματα που θέλω να επισημάνω είναι ο ψηφιακός μας μετασχηματισμός. Έχουμε δημιουργήσει ένα ενιαίο portal που ονομάζεται Gov.gr, το οποίο προσφέρει περισσότερες από 1.000 υπηρεσίες διαδικτυακά. Αυτή ήταν ίσως η μεγαλύτερη αλλαγή στην καθημερινή δυνατότητα των Ελλήνων πολιτών, αλλά και των επιχειρήσεων, να αλληλεπιδρούν με το κράτος. Μιλάμε για εξοικονόμηση εκατομμυρίων ωρών περιττής αλληλεπίδρασης με τη γραφειοκρατία. Και αν ρωτήσετε τους Έλληνες σήμερα ποιο είναι το σημαντικότερο επίτευγμα (και πιστεύω ότι έχουμε κάνει πολλά σημαντικά πράγματα), το Gov.gr έρχεται συστηματικά πρώτο στη λίστα των επιτευγμάτων αυτής της κυβέρνησης.
Επομένως, όταν μιλάμε για τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, νομίζω ότι υπάρχουν ορισμένα θεμελιώδη ζητήματα που πρέπει να αντιμετωπίσει κανείς. Μιλήσαμε για φόρους προβλέψιμους, σταθερούς μακροπρόθεσμα και σχετικά χαμηλούς. Αλλά η σταθερότητα αυτού του πλαισίου είναι πιθανώς ακόμη πιο σημαντική από την περαιτέρω μείωση των φόρων. Χρειάζεται το κράτος να έχει ένα σχετικά απλό ρυθμιστικό πλαίσιο και να υλοποιήσει τον ψηφιακό μετασχηματισμό όσο πιο γρήγορα γίνεται.
Για παράδειγμα, εγκρίναμε τη νομοθεσία που διευκολύνει τις εταιρείες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας να λαμβάνουν τις απαραίτητες άδειες. Η αδειοδότηση είναι μια χρονοβόρος διαδικασία. Θα υπάρχουν πάντα ρυθμιστικές προϋποθέσεις όταν μιλάμε για τέτοιου είδους δραστηριότητες, αλλά δεν πρέπει να είναι υπερβολικές. Εξετάζουμε λοιπόν όλους τους κλάδους που είναι σημαντικοί για εμάς και προσπαθούμε να απλοποιήσουμε τις διαδικασίες όσο περισσότερο μπορούμε, να απλοποιήσουμε τη ρυθμιστική διαδικασία.
Εξετάζουμε, για παράδειγμα, τη μεταβίβαση ακινήτων, που απαιτεί ακόμη πολύ περισσότερο χρόνο από ό,τι θα έπρεπε για τα δεδομένα μιας αγοράς που ανθεί. Θέλουμε να απλοποιήσουμε αυτή τη διαδικασία. Αλλά προσπαθώ -και ίσως αυτό είναι μέρος της εμπειρίας που έχω από τη θητεία μου στις επιχειρήσεις- να προσεγγίσω το ζήτημα από την οπτική γωνία του πολίτη ή την οπτική της επιχείρησης. Τι περιμένει η επιχείρηση από το κράτος;
Θέλουμε λοιπόν να έχουμε τον πολίτη στο επίκεντρο. Στο τέλος της ημέρας υπηρετούμε τους πολίτες και θέλουμε να διευκολύνουμε τη ζωή τους καθώς αναγνωρίζουμε την αξία που έχει ο χρόνος τους. Και αν μπορούμε να συνεισφέρουμε περαιτέρω διασφαλίζοντας ότι θα ξοδεύουν λιγότερο χρόνο κατά την αλληλεπίδρασή τους με το κράτος και περισσότερο χρόνο για τη λειτουργία της επιχείρησής τους, τότε πρόκειται για κερδισμένο χρόνο για τον Ελληνικό επιχειρηματικό κόσμο.
Steve Forbes: Κάνοντας μια αναδρομή στα δέκα τελευταία χρόνια, κ. Πρωθυπουργέ, ποια είναι τα βασικά διδάγματα που αντλήσατε από την κρίση που έπληξε την Ελλάδα και την έθεσε σε καθεστώς τεράστιας ύφεσης;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Από πού να ξεκινήσω; Θα έλεγα ίσως δύο πράγματα. Πρώτα απ’ όλα, η υπερβολική λιτότητα σκοτώνει την οικονομία. Στο τέλος της ημέρας, οδηγούμαστε σε έναν φαύλο κύκλο. Φυσικά, η δημοσιονομική πειθαρχία είναι σημαντική, αλλά νομίζω ότι δώσαμε υπερβολική έμφαση στο συγκεκριμένο ζήτημα.
Το δεύτερο μάθημα συνοψίζεται με τη φράση «μην εμπιστεύεσαι ποτέ τους λαϊκιστές όταν παρουσιάζουν ένα μανιφέστο που όλοι γνωρίζουμε ότι παραείναι καλό για να είναι αληθινό». Αυτό ουσιαστικά συνέβη στην Ελλάδα και έτσι χάσαμε τρία με τέσσερα χρόνια ανάπτυξης το 2015 όταν εξελέγη μια λαϊκιστική κυβέρνηση που παραπλάνησε απολύτως τον λαό και κατέληξε να κάνει ακριβώς το αντίθετο από αυτό που είχε υποσχεθεί. Η άλλη πλευρά του νομίσματος είναι ότι αντλήσαμε διδάγματα από αυτό που συνέβη. Όπως είπατε, είμαστε μια κεντροδεξιά κυβέρνηση που είναι προσανατολισμένη στις μεταρρυθμίσεις, με απόλυτη πλειοψηφία στη Βουλή.
Άρα, υπάρχει σημαντική πολιτική σταθερότητα στην Ελλάδα. Πιστεύω ότι έχουμε πολύ καλές πιθανότητες να κερδίσουμε τις επόμενες εκλογές. Οι δημοσκοπήσεις είναι ιδιαίτερα θετικές για εμάς. Πιστεύω ότι οι Έλληνες, παρά τις δυσκολίες, βλέπουν ότι αυτή η κυβέρνηση μπορεί να εγγυηθεί την ευημερία. Και όταν μιλάω για ευημερία, εννοώ ευημερία για όλους.
Αυτό που δεν θέλω να δω, είναι υψηλό επίπεδο ΑΕΠ αλλά και αύξηση των εισοδηματικών ανισοτήτων. Θέλω λοιπόν να βεβαιωθώ ότι όλοι θα επωφεληθούν από αυτή τη νέα περίοδο ισχυρής ανάπτυξης που πιστεύω ότι θα δούμε τα επόμενα χρόνια. Και, φυσικά, η πιο σημαντική προτεραιότητά μου είναι η δημιουργία θέσεων εργασίας. Το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε για να μειώσουμε τις εισοδηματικές ανισότητες είναι να δημιουργήσουμε καλά αμειβόμενες δουλειές για τους Έλληνες που παραμένουν άνεργοι, κυρίως στους νέους. Σε αυτό εστιάζουμε το μεγαλύτερο μέρος της προσοχής και της ενέργειάς μας.
Steve Forbes: Η Κίνα, που είναι η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, είναι ένας σημαντικός επενδυτής στην Ελλάδα. Όλοι γνωρίζουμε την επένδυση στο Λιμάνι του Πειραιά. Πώς αξιολογείτε τις σχέσεις με την Κίνα αυτή την στιγμή; Δύο αρχαίοι πολιτισμοί που προσπαθούν να προχωρήσουν μπροστά;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Η σχέση με την Κίνα -και μιλάω εδώ ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης- είναι περίπλοκη, είμαστε συνεργάτες και ταυτόχρονα ανταγωνιστές. Όλα αυτά συμβαίνουν την ίδια στιγμή. Αλλά στο αμοιβαία επωφελές σκέλος της εξίσωσης, ναι, η Κίνα έκανε μια σημαντική επένδυση στο λιμάνι του Πειραιά και έχουν αναβαθμίσει σημαντικά το λιμάνι. Είναι ένας μεγάλος εμπορικός εταίρος για εμάς και βεβαίως η Κίνα είναι ένας μεγάλος εμπορικός εταίρος για όλους, όχι μόνο για την Ελλάδα.
Και η πολιτιστική εγγύτητα είναι σημαντικό ζήτημα. Νομίζω ότι δύο αρχαίοι πολιτισμοί μπορούν να θεσπίσουν έναν διάλογο που ίσως μπορέσει να υπερβεί τις γεωπολιτικές εντάσεις της εποχής. Είναι επίσης ιδιαίτερα σημαντικός, από πρακτική άποψη, όταν μιλάμε για τον τουρισμό. Η Κίνα είναι μια τεράστια αγορά σε ό,τι αφορά τους εισερχόμενους τουρίστες. Οι Κινέζοι νοιάζονται πολύ για τον πολιτισμό και, φυσικά, έχουμε πολλούς πολιτιστικούς χώρους που θα ενδιέφεραν πολύ τους Κινέζους επισκέπτες. Επομένως, η σφυρηλάτηση στενότερης συνεργασίας στο επίπεδο του τουρισμού είναι σημαντική και από οικονομική άποψη για την Ελλάδα.
Steve Forbes: Μιλώντας για τον τουρισμό, αναφερθήκατε σε αυτό το ζήτημα και νωρίτερα, νομίζω ότι ο τουρισμός αντιστοιχεί στο 25% του εργατικού δυναμικού της χώρας και στο 20% του ΑΕΠ. Καλώς εχόντων των πραγμάτων δεν θα έχουμε άλλη έξαρση του Covid το 2022. Θεωρείτε ότι ο τουρισμός θα ανακάμψει πλήρως το 2022; Υποθέτοντας ότι δεν θα συμβεί κάτι αναπάντεχο στο μέτωπο της πανδημίας.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Πιστεύω ότι ο τουρισμός θα ανακάμψει πλήρως το 2022 και ο λόγος για τον οποίο είμαι αισιόδοξος, Steve, είναι επειδή είχαμε μια ιδιαίτερα καλή επίδοση το 2021. Ξεκινήσαμε με σχετικά συντηρητικές προβλέψεις. Τα πήγαμε πολύ καλύτερα από ό,τι περιμέναμε. Η αμερικανική αγορά -και θέλω να το τονίσω αυτό- έχει πραγματικά ανοίξει. Είχαμε δέκα απευθείας πτήσεις από τις ΗΠΑ προς την Αθήνα κάθε ημέρα, και πιστεύω ότι αυτό είναι μόνο η αρχή σε ό,τι αφορά τους Αμερικανούς τουρίστες που μπορούν να έρθουν στην Ελλάδα. Οπότε είμαι αρκετά αισιόδοξος ότι το 2022 θα είναι μια πολύ σημαντική χρονιά για τον ελληνικό τουρισμό.
Αλλά το θέμα δεν είναι μόνο οι αριθμοί. Δίνουμε μεγάλη έμφαση στον βιώσιμο τουρισμό. Θέλω να βεβαιωθώ ότι δεν ασκείται υπέρμετρη πίεση στους πιο δημοφιλείς προορισμούς μας, όπως η Μύκονος και η Σαντορίνη. Επομένως, θα εξετάσουμε εργαλεία διαχείρισης προορισμών για να διασφαλίσουμε ότι προστατεύουμε τα πιο ευάλωτα οικοσυστήματά μας. Θέλουμε να εστιάσουμε στον βιώσιμο τουρισμό υψηλών προδιαγραφών. Αυτός είναι ο στόχος. Θα προτιμούσα να καλωσορίζω λιγότερους τουρίστες που ξοδεύουν περισσότερα χρήματα, παρά περισσότερους τουρίστες που ξοδεύουν λιγότερα χρήματα στην Ελλάδα.
Επομένως, έχουμε εστιάσει πραγματικά στην προσέλκυση ποιοτικών επενδυτών που θα μας βοηθήσουν να «ανέβουμε επίπεδο» στην αγορά και με αυτό αναφέρομαι σε αναβάθμιση στην κατεύθυνση του βιώσιμου τουρισμού. Εξ ορισμού, δεν νοείται κορυφαίο τουριστικό προϊόν που να είναι μη βιώσιμο. Εστιάζουμε πολύ στα μικρότερα νησιά μας για να κάνουμε την πράσινη μετάβαση πραγματικότητα για τους νησιώτες μας, αλλά και για τους πολίτες που θα έρθουν να επισκεφτούν τα νησιά. Θέλουμε να επιμηκύνουμε την τουριστική μας περίοδο. Θέλουμε να κάνουμε την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και άλλες μεγάλες πόλεις προορισμούς για να περνάνε το Σαββατοκύριακό τους Ευρωπαίοι τουρίστες. Έχουμε πολλά, πολύ φιλόδοξα σχέδια όσον αφορά τον τουρισμό μας. Αλλά ένα νήμα που συνδέει τις πολιτικές μας είναι η βιωσιμότητα και η προστασία του μοναδικού φυσικού και πολιτιστικού μας οικοσυστήματος.
Steve Forbes: Κύριε Πρωθυπουργέ, θα βλέπατε ποτέ τον εαυτό σας να επιστρέφει στον κόσμο των επιχειρήσεων;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Έχω πολλή δουλειά να κάνω. Ειλικρινά, δεν έχω σκεφτεί τι θα κάνω μετά την πολιτική και ασφαλώς, κάποια στιγμή, όλες οι πολιτικές καριέρες ολοκληρώνονται. Υπάρχει όμως πολλή δουλειά να κάνουμε για την υλοποίηση του οράματός μας. Θέλουμε πραγματικά να αλλάξουμε την Ελλάδα. Δεν θέλουμε απλώς να κάνουμε αποσπασματικές αλλαγές. Θέλουμε πραγματικά να αναμορφώσουμε τη χώρα και έχουμε πολλή δουλειά να κάνουμε σε αυτό το μέτωπο. Ρωτήστε με ξανά για αυτό σε λίγα χρόνια. Αλλά προς το παρόν όλη μου η ενέργεια είναι επικεντρωμένη στην υλοποίηση της φιλόδοξης ατζέντας μας.
Steve Forbes: Ελπίζουμε η όποια επιστροφή σας στον κόσμο των επιχειρήσεων, αν ποτέ συμβεί, να συμβεί μετά από πολλά χρόνια, γιατί κάνετε εξαιρετική δουλειά. Έχετε πετύχει ένα πραγματικό οικονομικό θαύμα. Σας ευχαριστώ πολύ που μας παραχωρήσατε τη συνέντευξη και εύχομαι καλή επιτυχία στο μέλλον. Συνεχίστε τις φοροελαφρύνσεις, και να εφαρμόζετε όλα τα υπόλοιπα θετικά προγράμματα που εφαρμόζετε και τότε η Ελλάδα θα λάμψει και πάλι.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Σας ευχαριστώ. Ανυπομονούμε να σας υποδεχτούμε στην Ελλάδα, το επόμενο καλοκαίρι, στις επόμενες διακοπές σας. Έχετε ανοιχτή πρόσκληση.
Steve Forbes: Ανυπομονώ να επισκεφτώ και πάλι την Ελλάδα. Έχουν περάσει πολλά χρόνια. Θα ήθελα πολύ να σας επισκεφτώ. Σας ευχαριστούμε πολύ.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Σας ευχαριστώ πολύ.
Δηλώσεις του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη
στην κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Πρωθυπουργό της Ολλανδίας Mark Rutte
Με πολύ μεγάλη χαρά υποδέχομαι σήμερα στην Αθήνα τον φίλο Πρωθυπουργό των Κάτω Χωρών, Mark Rutte. Θυμίζω ότι είναι από τους μακροβιότερους ηγέτες στην Ευρώπη, με θητεία η οποία υπερβαίνει τη δεκαετία και πιστεύω ότι η πείρα του και η καθαρή του ματιά βοηθούν τις συζητήσεις που μόλις είχαμε και αυτές που θα έχουμε στη συνέχεια, και για την διμερή αλλά και για την κοινοτική ατζέντα μας.
Μας απασχόλησε προφανώς το θέμα της πανδημίας, η έξαρση της οποίας -όπως ξέρετε- πολιορκεί όλη την Ευρώπη, και την Ολλανδία και την Ελλάδα. Έχουμε περίπου τα ίδια κατά κεφαλήν κρούσματα αυτήν την εποχή. Συζητήσαμε για τα μέτρα τα οποία λαμβάνουμε.
Παντού εφαρμόζονται περίπου τα ίδια μέτρα και πιστεύω ότι είναι κοινή και η τετραπλή επιλογή όλων μας: πρώτον οι οικονομίες και οι κοινωνίες να μην ξανακλείσουν. Δεύτερον, να κάνουμε πολλά τεστ και να έχουμε βασικούς κανόνες προστασίας όπως η μάσκα και οι αποστάσεις -αυτά θα συνεχιστούν για το προβλέψιμο μέλλον. Τρίτον, προφανώς όλοι μας ενισχύουμε στο μέτρο του εφικτού τα εθνικά συστήματα υγείας μας. Και τέταρτον, ο γενικός εμβολιασμός αλλά και η τρίτη δόση παραμένουν ουσιαστικά η μόνη λύση για την τελική υπέρβαση της υγειονομικής κρίσης.
Δεύτερο θέμα στις συζητήσεις μας ήταν το προσφυγικό και το μεταναστευτικό πρόβλημα, όπου και οι δύο πλευρές συμφωνούν ότι αποτελεί ουσιαστικά μια πρόκληση ευρωπαϊκή.
Είχα ξανά την ευκαιρία να περιγράψω τη θέση της Ελλάδας, η οποία εδράζεται στους κανόνες του ανθρωπισμού αλλά και της ασφάλειας. Στην προστασία των ευρωπαϊκών και εθνικών συνόρων από τη μία πλευρά και στη διάσωση κατατρεγμένων ανθρώπων από την άλλη. Γιατί ο κοινός μας αντίπαλος είναι οι άθλιοι διακινητές και όσοι επιτρέπουν τη δράση τους, χρησιμοποιώντας τα θύματά τους ως μοχλούς για τις δικές τους σκοπιμότητες.
Αυτό το οποίο έγινε στον Έβρο πριν από 1,5 χρόνο, επαναλαμβάνεται δυστυχώς σήμερα που μιλάμε στη Λευκορωσία, στα σύνορα με τις Βαλτικές χώρες, στα σύνορα με την Πολωνία. Και η Ευρώπη πλέον, και σε επίπεδο Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, αντιλαμβάνεται ότι αυτή η εργαλειοποίηση του προσφυγικού από αυταρχικά καθεστώτα μπορεί να την πλήξει σε σημεία που δεν φανταζόταν στο παρελθόν.
Σε αυτό το πλαίσιο συζητήσαμε με τον αγαπητό Mark και για το νέο σύμφωνο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το άσυλο. Μία προοπτική που με γνώμονα την αλληλεγγύη οφείλει να αναγνωρίζει κατ’ αρχάς τη μεγάλη πίεση η οποία ασκείται στα κράτη της κοινοτικής μεθορίου. Οφείλει να κατανείμει δίκαια τα βάρη των ροών σε όλα τα μέλη της, να είναι ευέλικτη, αλλά κυρίως να είναι αποφασιστική προς τις τρίτες χώρες. Ώστε να διασφαλίζει την επιστροφή όσων δεν πληρούν τα κριτήρια διεθνούς προστασίας στους τόπους από τους οποίους έφυγαν.
Συζητήσαμε σύντομα και τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο και, δυστυχώς, τη συχνή διολίσθηση της Τουρκίας εκ νέου σε μία επιθετική ρητορική που όχι απλά αντιβαίνει στη διεθνή νομιμότητα, αλλά συχνά προσβάλει την Ιστορία, τη γεωγραφία και την κοινή λογική.
Επανέλαβα ότι για την Ελλάδα είναι θέμα αρχής η επιδίωξη ενός ειλικρινούς διαλόγου με κάθε γείτονά της. Το αποδεικνύουν εξάλλου οι διμερείς και πολυμερείς συνθήκες που έχει υπογράψει με πολλά κράτη-μέλη. Ενδεικτικά αναφέρω το γεγονός ότι υπογράψαμε, μετά από μία δεκαετία, μία συμφωνία οριοθέτησης Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης με την Αίγυπτο. Το ίδιο κάναμε με την Ιταλία και δεσμευτήκαμε με τη γειτονική Αλβανία, την οποία, αγαπητέ Mark θα έχεις την ευκαιρία να επισκεφτείς αύριο, ότι σε περίπτωση που δεν μπορούμε να διευθετήσουμε τις διαφορές μας θα προσφύγουμε από κοινού στο Διεθνές Δικαστήριο.
Διαμορφώνουμε, λοιπόν, μέσα από τις πράξεις μας ένα κεκτημένο συνεργασίας, ειρήνης και σταθερότητας στην περιοχή. Και, πιστεύω, ένα παράδειγμα διπλωματίας της προόδου. Θέμα αρχής, όμως, για την Ελλάδα αποτελεί η προάσπιση των εθνικών μας δικαιωμάτων. Και γι’ αυτό και μένουμε πάντα ψύχραιμοι απέναντι στις προκλήσεις, οπλισμένοι με την ισχύ του Διεθνούς Δικαίου αλλά και της αποφασιστικής αμυντικής μας ετοιμότητας.
Γι’ αυτό και θεωρούμε ότι η προσέγγιση την οποία έχουμε υιοθετήσει στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο είναι σωστή. Η διττή προσέγγιση η οποία από τη μία δίνει θετικά κίνητρα στην Τουρκία σε περίπτωση που μειώσει την ένταση με τους γείτονές της, την Ελλάδα και την Κύπρο. Από την άλλη αφήνει ανοιχτή τη δυνατότητα λήψης περιοριστικών μέτρων, ώστε τελικά να επιλέξουν οι ίδιοι οι γείτονές μας αν μπορούν και θέλουν να βαδίσουν στο δρόμο της Ευρώπης.
Τέλος, συζητήσαμε σύντομα τα ζητήματα που αφορούν τη Λιβύη. Είναι απολύτως ζωτικό, και συμφωνούμε όλοι σε αυτό, να τηρηθούν οι σχετικές προθεσμίες, να γίνουν οι εκλογές στις 24 Δεκεμβρίου όπως έχει συμφωνηθεί, να τηρηθεί η κατάπαυση του πυρός, να γίνουν σεβαστά τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας, αλλά πρωτίστως να αποσυρθούν όλα τα ξένα στρατεύματα, όλοι οι ξένοι μισθοφόροι το συντομότερο δυνατό από την Λιβύη. Έτσι ώστε ο λαός της φίλης γειτονικής χώρας να μπορέσει ο ίδιος, απερίσπαστος, να πάρει τις τύχες του στα χέρια του.
Θα έχουμε την ευκαιρία να τα συζητήσουμε όλα αυτά στη σύνοδο κορυφής για την Λιβύη η οποία θα διεξαχθεί στο Παρίσι την Παρασκευή που μας έρχεται.
Θα έχουμε την ευκαιρία στη συνέχεια, στο δείπνο, να συζητήσουμε άλλα θέματα της πολύ πλούσιας διμερούς μας ατζέντας. Διότι η εξέλιξη των οικονομικών μας σχέσεων είναι ομολογουμένως εντυπωσιακή. Η Ολλανδία είναι από τους μεγαλύτερους ξένους επενδυτές στη χώρα μας, είναι ο τέταρτος μεγαλύτερος εμπορικός μας προμηθευτής, είναι ο 12ος προορισμός για τις ελληνικές εξαγωγές, είναι η έκτη μεγαλύτερη δύναμη στον τουρισμό μας -είχαμε πάρα πολλούς φίλους από την Ολλανδία οι οποίοι μας επισκέφτηκαν και φέτος και προσβλέπουμε να είναι ακόμα περισσότεροι του χρόνου. Είναι πολύ σημαντικά αυτά τα δεδομένα.
Και βέβαια κοινή μας είναι και η ατζέντα στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Η Ελλάδα είναι πρωταγωνίστρια στις πράσινες πολιτικές στα πλαίσια ενός συνολικού μοντέλου αναπροσανατολισμού της ελληνικής οικονομίας.
Θα θυμάσαι, εξάλλου, αγαπητέ φίλε Μark, καθώς είσαι από τους παλαιότερους πια στα Ευρωπαϊκά Συμβούλια, τα διαρκή αιτήματα για μεταρρυθμίσεις στη χώρα μου τα χρόνια της κρίσης.
Η διαφορά μας είναι ότι τώρα η Ελλάδα προχωρά σε αυτές τις τολμηρές τομές που σχεδιάζει και τις υλοποιεί πια η ίδια, ανατάσσοντας την οικονομία της, προσελκύοντας ξένες επενδύσεις, δημιουργώντας νέα απασχόληση και αυξάνοντας τελικά τον εθνικό πλούτο.
Η Ελλάδα του 2021 δεν έχει καμία σχέση με την Ελλάδα του 2015, όταν έφτασε πολύ κοντά, δυστυχώς, στην αποπομπή της από την ευρωζώνη.
Κλείνω με μία ιστορική αναφορά, καθώς οι δεσμοί των λαών μας χάνονται στα βάθη του χρόνου. Μου θύμισε ένας καλός μου συνεργάτης, ο οποίος ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για την Ιστορία, ότι οι Έλληνες θυμούνται πως στο Άμστερνταμ έμεινε και σπούδασε για έξι χρόνια ο Αδαμάντιος Κοραής, ξεκινώντας εκεί τον αγώνα για την αναγέννηση της ελληνικής παιδείας. Και στην ίδια πόλη ιδρύθηκε η πρώτη φιλελληνική επιτροπή της Ευρώπης που ενίσχυσε τον αγώνα για την εθνική ανεξαρτησία.
Και βέβαια αργότερα οι Κάτω Χώρες, μια κοινωνία θα έλεγα πρότυπο του φιλελευθερισμού, στάθηκαν πάντα στο πλευρό της Ελλάδος. Δεν ξεχνάμε την στάση των κυβερνήσεων σας στα χρόνια της χούντας, όταν η Ολλανδία πρόθυμα υποδέχθηκε Έλληνες αγωνιστές κατά της δικτατορίας, πρωτοστατώντας στην αποβολή της στρατοκρατούμενης Ελλάδος από το Συμβούλιο της Ευρώπης.
Ακολουθώντας, λοιπόν, αυτά τα παλιά και σταθερά βήματα θα πορευθούμε και στο μέλλον, εταίροι και σύμμαχοι, φίλοι και συνεργάτες.
Αγαπητέ Mark, και πάλι καλώς ήρθες στην Αθήνα.
Ερωτήσεις
Δημήτρης Γκάτσιος (ΕΡΤ): Καλησπέρα σας, η ερώτησή μου απευθύνεται και στους δύο Πρωθυπουργούς και εστιάζει στην πανδημία. Η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα νέο σφοδρό κύμα κορονοϊού. Ολλανδία και Ελλάδα ανακοίνωσαν και εφαρμόζουν μέτρα για την αναχαίτιση της πανδημίας και θα ήθελα να σας ρωτήσω κατά πόσο θεωρείτε ότι οι παρεμβάσεις αυτές μπορούν να θέσουν αναχώματα στην έξαρση του ιού ή στην πορεία θα απαιτηθούν και νέα μέτρα. Παράλληλα, θα ήθελα να ρωτήσω αν συζητήσατε έναν συντονισμό σε ευρωπαϊκό επίπεδο με στόχο τον περιορισμό των κρουσμάτων που πλησιάζουν σε επίπεδο ρεκόρ. Σας ευχαριστώ πολύ.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Να απαντήσω πρώτος. Έχουμε συζητήσει πάρα πολλές φορές σε επίπεδο Ευρωπαϊκού Συμβουλίου το ζήτημα της πανδημίας. Kαι προφανώς υπάρχει μία τακτική επικοινωνία μεταξύ όλων των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων και προσπαθούμε πάντα ο ένας να μαθαίνει από τον άλλον και να προσαρμόζουμε τις στρατηγικές μας στις εξάρσεις του ιού.
Πράγματι, βρισκόμαστε αντιμέτωποι με ένα τέταρτο κύμα. Αφορά και στην Ελλάδα και στην Ολλανδία και σε ολόκληρη την Ευρώπη πρωτίστως στους ανεμβολίαστους. Αυτοί είναι πολύ πιο επιρρεπείς και πολύ πιο πιθανό να καταλήξουν σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας και δυστυχώς να χάσουν τη ζωή τους.
Κατά συνέπεια, η έμφαση την οποία δίνουμε και οι δύο χώρες -πιστεύω όλες οι ευρωπαϊκές χώρες συμφωνούν σε αυτό- είναι στην περαιτέρω αύξηση των εμβολιασμών και στη λήψη βασικών προστατευτικών μέτρων χωρίς να χρειαστεί να καταφύγουμε σε lockdown και σε περιορισμούς τέτοιους τους οποίους χρησιμοποιήσαμε όταν δεν είχαμε στη διάθεσή μας το εμβόλιο.
Ελλάδα και Ολλανδία, κάθε χώρα έχει τις ιδιαιτερότητές της. Εμείς έχουμε τα δικά μας συστήματα, αρκετά αυστηρά θα έλεγα για τα ευρωπαϊκά δεδομένα. Δεν επιτρέπουμε, παραδείγματος χάρη -το λέω περισσότερο για τους Ολλανδούς φίλους μας που μας επισκέπτονται- είσοδο σε κανένα κλειστό χώρο χωρίς πιστοποιητικό νόσησης ή πιστοποιητικό εμβολιασμού. Και αυστηροποιήσαμε σταδιακά και τα μέτρα σε εξωτερικούς χώρους, ζητώντας και εκεί πιστοποιητικό αρνητικού τεστ, αυτό το οποίο αποκαλούμε 3G, σε αντίθεση με το 2G που είναι το πιο αυστηρό πλαίσιο προστασίας.
Κάθε χώρα, λοιπόν, πιστεύω ότι προσαρμόζεται αλλά η έμφαση πρέπει να είναι οι εμβολιασμοί.
Και τέλος, στα επίπεδα της ευρωπαϊκής συνεννόησης, πιστεύω ότι η Ευρώπη θα προχωρήσει γρήγορα και στις αγορές των καινούργιων φαρμάκων τα οποία φαίνεται να είναι πολλά υποσχόμενα. Aλλά θέλω να τονίσω ότι αυτό δεν είναι ένα φάρμακο -ειδικά το φάρμακο της Pfizer- το οποίο θα έχουμε στη διάθεσή μας αύριο. Θα έχουμε στη διάθεσή μας πολύ σύντομα -και ελπίζουμε να εγκριθούν από τον ΕΜΑ- τα μονοκλωνικά αντισώματα και αυτό είναι μία πρόσθετη γραμμή άμυνας για πολύ συγκεκριμένα περιστατικά όμως, για τα οποία οι γιατροί θα μας υποδείξουν ότι πρέπει να μεριμνήσουμε.
Αυτή τη στιγμή, λοιπόν εμβόλια, τεστ και βασικά μέτρα ατομικής προστασίας. Αυτή είναι η συνταγή, που πιστεύω, ακολουθούν όλες οι ευρωπαϊκές χώρες για να αντιμετωπίσουν αυτό το τέταρτο κύμα.
Ingeborg Beugel: Πρωθυπουργέ κ. Μητσοτάκη πότε επιτέλους θα σταματήσετε να ψεύδεστε; Να ψεύδεστε για τα pushbacks, να ψεύδεστε για το τι συμβαίνει με τους πρόσφυγες στην Ελλάδα; Σας παρακαλώ σταματήστε να υποτιμάτε τη νοημοσύνη μου και τη νοημοσύνη όλων των δημοσιογράφων στον κόσμο. Υπάρχουν πολλά στοιχεία κι εσείς συνεχίζετε να τα αρνείστε και να ψεύδεστε, αυτό είναι σαν ναρκισσιστική κατάχρηση. Γιατί δεν είστε ειλικρινής; Γιατί δεν λέτε πως “οι Βρυξέλλες μας άφησαν μόνους, περιμέναμε έξι χρόνια, κανείς δεν έκανε τίποτα, θα πρέπει να γίνουν μετεγκαταστάσεις, δεν τις κάνουν, τώρα πρέπει να μιλήσω και ναι, κάνω βίαια, απάνθρωπα pushbacks”. Γιατί σταματήσατε να χτυπάτε την πόρτα των Βρυξελλών για το θέμα των μετεγκαταστάσεων;
Και για εσάς κ. Rutte, ποιες είναι οι κυρώσεις που θα πρέπει να επιβληθούν στην Ελλάδα, και ίσως και στην Ολλανδία, που δέχτηκε αυτή την παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων, για την οποία και η Ολλανδία είναι επίσης συνυπεύθυνη. Πολλοί δήμοι στην Ολλανδία θέλουν να δεχτούν πολλούς πρόσφυγες από την Ελλάδα, καθώς και πολλά ασυνόδευτα παιδιά. Είναι έτοιμοι να τα δεχτούν, αλλά αυτός ο Πρωθυπουργός αντιστέκεται σε αυτό. Επομένως, θα μπορούσατε να καταλήξετε σε μια συνεννόηση και έτσι, οι δήμοι της Ολλανδίας, οι οποίοι είναι τόσο έτοιμοι να πάρουν κάποιο βάρος από την Ελλάδα, να μπορέσουν να υποδεχτούν πρόσφυγες από την Ελλάδα; Γιατί η δική του κυβέρνηση αντιστέκεται σε αυτό.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Κατανοώ πως στην Ολλανδία έχετε την κουλτούρα να θέτετε ευθέως ερωτήματα προς τους πολιτικούς. Σέβομαι απόλυτα αυτή την κουλτούρα. Αυτό που δεν θα δεχτώ είναι προσβολές, σε αυτή την αίθουσα, προς το πρόσωπό μου και προς τον ελληνικό λαό. Δεν θα δεχτώ να εκτοξεύετε κατηγορίες και εκφράσεις που δεν βασίζονται σε στοιχεία, τη στιγμή που αυτή η χώρα αντιμετωπίζει μια μεταναστευτική κρίση πρωτοφανούς έντασης και έχει σώσει εκατοντάδες αν όχι χιλιάδες ανθρώπους στη θάλασσα.
Μόλις σώσαμε 250 ανθρώπους που διέτρεχαν κίνδυνο πνιγμού στα νότια της Κρήτης. Το κάνουμε αυτό κάθε μέρα. Σώζουμε ανθρώπους στη θάλασσα ενώ ταυτόχρονα, ναι, δεν επιτρέπουμε στα σκάφη που έρχονται από την Τουρκία να εισέλθουν στα χωρικά μας ύδατα, όπως είναι δικαίωμά μας βάσει των ευρωπαϊκών κανονισμών, και περιμένουμε από την Ακτοφυλακή της Τουρκίας να έρθει για να παραλάβει τους ανθρώπους αυτούς και να τους επιστρέψει στην Τουρκία.
Αντί λοιπόν να ρίχνετε την ευθύνη στην Ελλάδα, θα πρέπει να ρίξετε την ευθύνη σε αυτούς που εργαλειοποιούν τη μετανάστευση εδώ και καιρό συστηματικά, ωθώντας απελπισμένους ανθρώπους από μια ασφαλή χώρα -γιατί θα πρέπει να σας υπενθυμίσω ότι οι άνθρωποι που είναι σε τουρκικό έδαφος δεν διατρέχουν κίνδυνο, η ζωή τους δεν είναι σε κίνδυνο- θα πρέπει να ρίξετε την ευθύνη σε άλλους και όχι σε εμάς.
Έχουμε μια αυστηρή αλλά δίκαιη πολιτική για τη μετανάστευση. Έχουμε εξετάσει και έχουμε προσφέρει προστασία σε 50.000 ανθρώπους στην Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένων και δεκάδων χιλιάδων Αφγανών, που έλαβαν…
Επιτρέψτε μου. Έχετε επισκεφτεί τις νέες δομές στα νησιά μας; Έχετε πάει στη Σάμο;
Ingeborg Beugel: Ναι, ήμουν από τους πρώτους
Κυριάκος Μητσοτάκης: Όχι δεν έχετε πάει στη Σάμο. Σας παρακαλώ, δεν μπορείτε να έρχεστε σε αυτό το κτίριο και να με προσβάλλετε. Είμαι ξεκάθαρος ως προς αυτό;
Δίνω μια απάντηση. Μη με διακόπτετε. Όπως σας άκουσα κι εγώ προσεκτικά. Αν πάτε στη Σάμο, θα δείτε μια άψογη δομή, άψογες συνθήκες με τη χρηματοδότηση της ΕΕ με καθαρές εγκαταστάσεις, με παιδικές χαρές για να μπορούν να παίζουν τα παιδιά. Δεν υπάρχει καμία σύγκριση με την κατάσταση στο παρελθόν.
Αυτή είναι η πολιτική μας. Θα την υπερασπιστούμε και δεν θα δεχτώ από κανένα να κουνά το δάχτυλο σε αυτή την κυβέρνηση και να την κατηγορεί για απάνθρωπη συμπεριφορά.
Mark Rutte: Είμαι απόλυτα πεπεισμένος ότι αυτός ο Πρωθυπουργός και αυτή η κυβέρνηση τηρούν τα υψηλότερα standard και το γεγονός ότι αμέσως ξεκίνησαν έρευνα για αυτό το θέμα των pushbacks αποδεικνύει.
Θα επιστρέψω στην κατάσταση το 2015 και το 2016 όταν είχαμε πολλούς ανθρώπους να χάνουν τη ζωή τους στο Αιγαίο πέλαγος, προσπαθώντας να περάσουν από την Τουρκία στην Ελλάδα και από εκεί στη Γερμανία, τη Σουηδία, την Ολλανδία κλπ.
Είμαι χαρούμενος που η Γερμανία, και εμείς που είχαμε εκείνη την περίοδο την εκ περιτροπής Προεδρία της ΕΕ, από κοινού με την κυβέρνηση της Ελλάδας και της Τουρκίας καταφέραμε να διαπραγματευτούμε τη Συμφωνία ΕΕ – Τουρκίας, σύμφωνα με την οποία πράγματι η Τουρκία είναι μια ασφαλής χώρα για την διαμονή των ανθρώπων.
Αυτή τη στιγμή η Τουρκία φιλοξενεί πάνω από 3 εκατομμύρια Σύρους πρόσφυγες στα νότια της χώρας, σε δομές αλλά και σε τοπικές κοινωνίες.
Και αυτό που αυτή η κυβέρνηση προσπαθεί να κάνει είναι να υπερασπιστεί τα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ. Είναι ένα από τα καθήκοντα των χωρών που βρίσκονται τοποθετημένες γεωγραφικά στα ευρωπαϊκά σύνορα, όπως και η Ιταλία, η Ισπανία, η Ουγγαρία, η Σλοβενία, αλλά και η Πολωνία και η Ελλάδα. Και πρόκειται για μια εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση.
Και αυτό που δεν θέλω να ξαναδώ είναι ο κόσμος να επιβιβάζεται σε βάρκες που δεν είναι πραγματικά εξοπλισμένες για να διασχίσουν τη Μεσόγειο, ή να διασχίσουν το Αιγαίο και να χάνουν τις ζωές τους σε αυτές τις συνθήκες.
Θέλω να μείνουν εκεί, να είναι ασφαλείς, και μετά εμείς, ως Ευρωπαϊκή Ένωση, είμαστε διατεθειμένοι να αναλάβουμε το μεριδιο που μας αναλογεί και να δεχτούμε ανθρώπους από την Αφρική, από την Τουρκία, να δεχτούμε πρόσφυγες, σύμφωνα με τις ρυθμίσεις που αποφασίστηκαν το 2015 και το 2016.
Αυτή είναι η απάντησή μου και έχω την εντύπωση πως έχω απαντήσει στο ερώτημά σας.
Σοφία Φασουλάκη (OPEN): Καλησπέρα και στους δύο. Καλησπέρα κ. Πρόεδρε, καλησπέρα κ. Πρωθυπουργέ. Mία κοινή ερώτηση, ήθελα να ρωτήσω εάν σας ανησυχούν οι πρόσφατες εξελίξεις στη Λιβύη; Και τι προσδοκάτε από τη διάσκεψη την Παρασκευή στο Παρίσι, μιας και θα παραστούν και οι δύο χώρες, και η Ελλάδα και η Ολλανδία;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Ο φίλος Mark έχει δίκιο όταν περιγράφει την κατάσταση στη Λιβύη ως ιδιαίτερα περίπλοκη.
Θέλω να θυμίσω ότι η Ελλάδα συμμετέχει ουσιαστικά για πρώτη φορά σε επίπεδο αρχηγού κράτους ή κυβέρνησης σε μία διεθνή διάσκεψη για τη Λιβύη. Θεωρώ σφάλμα το γεγονός ότι δεν συμμετείχαμε σε προηγούμενες συναντήσεις, λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι είμαστε ο κοντινότερος γείτονας της Λιβύης. Η χώρα εκείνη η οποία -μαζί ουσιαστικά με τη Μάλτα και την Ιταλία- γειτνιάζει, έχει θαλάσσια σύνορα, με τη Λιβύη.
Επομένως, έχουμε ζωτικό ενδιαφέρον και συμφέρον να σταθεροποιηθεί η χώρα αυτή σε όλα τα επίπεδα. Έχουμε ανοίξει πρεσβεία και προξενείο στην Τρίπολη και στη Βεγγάζη.
Θέλουμε -όπως σας είπα και πριν- η Λιβύη να μπορέσει να αντιμετωπίσει μόνη της το μέλλον της χωρίς παρεμβάσεις από τρίτους, χωρίς παρουσία ξένων στρατευμάτων, χωρίς παρουσία ξένων μισθοφόρων. Και βέβαια χωρίς να συνάπτει η γειτονική χώρα συμφωνίες καταφανώς παράνομες με άλλες χώρες, μόνο και μόνο ως αντάλλαγμα για τη στρατιωτική παρουσία άλλων χωρών στη Λιβύη. Αναφέρομαι συγκεκριμένα στο τουρκολιβυκό μνημόνιο το οποίο έχουμε συμφωνήσει και σε επίπεδο Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ότι είναι κατάφωρα παράνομο, παραβιάζει το Δίκαιο της Θάλασσας και δεν έχει καμία ουσιαστική νομική αξία.
Δεν είναι εύκολη η κατάσταση. Συμφωνώ με τον Mark ότι δεν πρέπει να έχουμε προσδοκίες οι οποίες να είναι ιδιαίτερα υψηλές. Είναι πάρα πολύ σημαντικό, όμως, ως Ευρωπαϊκή Ένωση τουλάχιστον, να μιλάμε με μια ενιαία φωνή και να αποφεύγουμε τις διαφορετικές προσεγγίσεις που στο παρελθόν νομίζω ότι είχαν ταλανίσει την σχέση της Ευρώπης με τη Λιβύη.
