Γράφει ο Μανώλης Κοττάκης
Η κατάσταση στην ελλαδική Εκκλησία είναι πολύ πιο σοβαρή από όσο δείχνει: δύο μητροπολίτες παραπέμπονται σε εκκλησιαστικούς ανακριτές (ο Αιτωλίας και ο Κυθήρων) για τη στάση τους κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Τέσσερις μητροπόλεις έχουν χηρεύσει εδώ και καιρό (Κιλκισίου, Λαγκαδά, Καστορίας, Περιστερίου) και μένουν ακέφαλες, ενώ στο παρασκήνιο μαίνεται η μάχη της διαδοχής τους, στην οποία εμπλέκονται και επιχειρηματικά συμφέροντα. Τουλάχιστον τρεις μητροπολίτες ασκούν τα καθήκοντά τους με βαριά προβλήματα υγείας, αρνούμενοι να παραιτηθούν. Εις μάλιστα αποκήρυξε ένα πνευματικό του τέκνο, μητροπολίτη επίσης, όταν τόλμησε να του υποδείξει στοργικώς να παραιτηθεί. «Γιατί, τι έχω;» τον ρώτησε αφοπλιστικώς. Ενώ, αν καταλάβαινε τι έχει, θα έβλεπε ότι με δυσκολία κατάφερε να ράνει με άνθη στον Επιτάφιο το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης. Μητροπολίτης κατήγγειλε δημοσίως ότι στην Εκκλησία υπάρχει παρακμή. Μητροπολίτης απέδωσε την πανδημία σε τιμωρία του Θεού για τη διαφθορά και την ανοχή στην ομοφυλοφιλία. Μητροπολίτης κατήγγειλε τους κληρικούς του, οι οποίοι νόσησαν από κορονοϊό, ως «σκοταδιστές» και αποκάλυψε ότι αρνούνται να διαβάσουν την εγκύκλιο της μητροπόλεως για τον εμβολιασμό. Και βεβαίως μη λησμονούμε και τις εικόνες-σοκ: Ιερέας να ραντίζει με βιτριόλι μητροπολίτες συνοδικού δικαστηρίου.
Είναι προφανές έπειτα από όλα αυτά ότι η κατάσταση που επικρατεί στο εσωτερικό της Εκκλησίας μας δεν είναι η ιδεώδης. Υπάρχει ένα τριπλό σχίσμα: μεταξύ μητροπολιτών – ανταγωνιστών. Μεταξύ ηγεσίας της Εκκλησίας και μητροπολιτών. Μεταξύ μητροπολιτών και ιερέων σε πολλές περιπτώσεις. Η Εκκλησία δεν απευθύνεται με ενιαίο λόγο σε όλο το πλήρωμα της επικράτειας. Η Εκκλησία δεν διαθέτει εσωτερική πειθαρχία. Η επιρροή της Εκκλησίας στους χριστιανούς μειώνεται και δίδεται η ευκαιρία σε άλλα δόγματα να καλύπτουν το κενό: Από το 80% που ήταν η αποδοχή της στην ελληνική κοινωνία επί Χριστοδούλου σήμερα μετά βίας φθάνει, σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις, το 56% . Συγγενής κορυφαίου πολιτικού, μητέρα, βάφτισε το εγγόνι του ορθόδοξου υιού της σε καθολικό ναό. Ολα όσα συμβαίνουν με τον εμβολιασμό και τις 100 διαφορετικές συνιστώσες που επικρατούν στο εσωτερικό της δυστυχώς είναι απλώς το σύμπτωμα. Οι αιτίες είναι βαθύτερες. Ας τολμήσουμε να αναφέρουμε μερικές!
1. Η κατάσταση χρεοκοπίας που υπάρχει στα οικονομικά της Εκκλησίας, για λόγους που δεν είναι της στιγμής να αναφέρουμε (η οποία επιτάθηκε με κλειστούς τους ναούς), έχει καταστήσει την ηγεσία της εξαιρετικά ευάλωτη, μετριοπαθή και υποχωρητική απέναντι στην Πολιτεία. Με συνέπεια την έκθεσή της στο πλήρωμά της.
2. Το ισχύον σύστημα διοίκησης της Εκκλησίας, το συνοδικό, απέτυχε. Λειτούργησε όσο διάστημα ηγούνταν της Εκκλησίας προσωπικότητες που μπορούσαν να εμπνέουν και να επιβάλλονται στους 82 μητροπολίτες . Ο νυν Αρχιεπίσκοπος, στη δικαιολογημένη αγωνία του να κρατήσει ενωμένη την Εκκλησία και να αποφύγει τη διάσπασή της σε δύο, έδωσε μάχη για μια ενότητα βιτρίνας. Παραλυτική ενότητα. Με συνέπεια πολλές μητροπόλεις να θεωρούνται σήμερα καπετανάτα. Να έχουν δική τους γραμμή ελλείψει σαφούς κεντρικής. Και να δέχονται έξωθεν επιρροές από δεκάδες διαφορετικά κέντρα. Μια απλή περιήγηση στα δεκάδες εκκλησιαστικά σάιτ μπορεί να αποκαλύψει αμέσως τη Βαβέλ που επικρατεί.
3. Το νομοθετικό καθεστώς παραίτησης μητροπολιτών είναι απαρχαιωμένο. Η ηλικία δεν είναι το απόλυτο κριτήριο. Υπάρχουν πράγματι μητροπολίτες που είναι δεμένοι στον θρόνο τους και αρνούνται να τον εγκαταλείψουν, ενώ σύρουν με δυσκολία τα βήματά τους στην Ωραία Πύλη. Και άλλοι που, παρά την προχωρημένη ηλικία τους -92 είναι ο γηραιότερος ιεράρχης μας-, τα έχουν τετρακόσια! Το καθεστώς της Καθολικής Εκκλησίας που υποχρεώνει τους επισκόπους να υποβάλλουν την παραίτησή τους άμα τη συμπλήρωση του 75ου έτους και εκείνοι να αποφασίζουν πότε θα την ενεργοποιήσουν είναι καλύτερο.
4. Η οικονομική κατάσταση της Εκκλησίας υποχρεώνει μητροπολίτες και ιερείς να απευθύνονται σε επιχειρηματίες ευεργέτες για συντήρηση ναών, ανακαινίσεις κ.ά. Σε μερικές περιπτώσεις, όμως, επιχειρηματίες εκφράζουν ενδιαφέρον και για να έχουν λόγο στο ποιος θα ηγηθεί μιας μητρόπολης για την οποία εκκρεμεί. Και παρεμβαίνουν από εδάφους ή από αέρος υπέρ κάποιων, αδικώντας κάποιους άλλους. Αξίους.
5. Λείπει η πνευματικότητα από τον κεντρικό λόγο που εκπέμπει η Εκκλησία μας. Με ορισμένες πολύ φωτεινές εξαιρέσεις, λίγοι ιεράρχες καταφέρνουν να «χαϊδέψουν» την καρδούλα του πληρώματός τους. Τρεις τέσσερις διακρίνω. Όσοι κατέκριναν τον Αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο για την ποιμαντορία του και για τις «ακραίες θέσεις» του καλό είναι να μελετήσουν τη «Δικαίωση». Στο βιβλίο αυτό, με αποσπάσματα από κηρύγματά του, θα δουν ότι έλεγε δυσάρεστα και προφητικά πράγματα σε καιρούς απληστίας και ανεμελιάς. Απευθυνόμενος στο εσωτερικό της Εκκλησίας, καθώς διαπίστωνε ότι εμείς οι χριστιανοί δίνουμε χώρο στους εχθρούς της Ορθοδοξίας να βάλλουν εναντίον μας, δε φταίνε εκείνοι.
Γι’ αυτό τόσα χρόνια μετά την εκδημία του το 2008 το όνομά του είναι στα χείλη όλων. Διότι ήταν πνευματικός ηγέτης πρώτα και έπειτα εκκλησιαστικός. Στην ίδια κατηγορία πνευματικού ηγέτη εμβελείας κατατάσσω και τον μακαριστό Σιατίστης.
6. Όταν λείπει ο πνευματικός ορθόδοξος λόγος που γεμίζει τις ψυχές, ακόμη και οι ιερείς που νιώθουν ακαθοδήγητοι τον αναζητούν αλλού. Μην εντυπωσιάζονται οι μητροπολίτες μας για την επιρροή που ασκούν γέροντες του Αγίου Όρους στους ιερείς μας. Οταν νιώθουν ότι δεν έχουν αρχηγό στην Εκκλησία και οι μητροπολίτες τους είναι απόμακροι και εξαφανισμένοι, αναζητούν παρηγορία στις τρικυμίες αλλού!
Όταν λοιπόν οι ιερείς απογοητεύονται και οι πιστοί διαπιστώνουν ότι υπάρχει τριπλό σχίσμα μέσα στην Εκκλησία, όταν ο λόγος της τους απογοητεύει, ξέρετε τι κάνουν; Κάτι φοβερό! Καταργούν τη μεσιτεία της Εκκλησίας στην επικοινωνία τους με τον Κύριο. Έχουν απευθείας αρχηγό την Παναγία μας, τον άγιο Νεκτάριο, τον άγιο Διονύσιο, τον άγιο Παΐσιο, τον άγιο Αρσένιο, τον Αγιο Ραφαήλ, τον αγιο Ιωάννη τον Ρώσο. Προσπερνούν αηδιασμένοι την Εκκλησία και προσεύχονται απευθείας χωρίς τη μεσιτεία της και την καθοδήγησή της στον Κύριο Ιησού Χριστός μας, στη Θεοτόκο μας, στους αγίους μας. Έχει χάσει το τιμόνι η Εκκλησία μας. Και αν θέλει να το ανακτήσει, η μεταρρύθμισή της πρέπει να είναι κοσμική (αλλαγή συνοδικού συστήματος, όριο ηλικίας, ασυμβίβαστα για αποφυγή ανάμειξης της διαπλοκής στις εκλογές), πρέπει όμως κυρίως η μεταρρύθμιση και η ανασυγκρότησή της να είναι πνευματικές. Αν δεν το καταλάβει εγκαίρως, οι εξελίξεις θα την ξεπεράσουν.
