Γράφει ο Μανώλης Κοττάκης
Φίλος καλός μού επισημαίνει, πέρα από τα προφανή, ορισμένες αθέατες όψεις της μείζονος γεωπολιτικής κρίσης που ξέσπασε στο Αφγανιστάν μετά την επικράτηση των Ταλιμπάν και την εξευτελιστική αποχώρηση των ΗΠΑ. Το πρώτο πράγμα που μου τονίζει είναι η καταρχάς αλλαγή της συμπεριφοράς της Τουρκίας στο Προσφυγικό για καθαρά εσωτερικούς της λόγους.
Κάτι που εξηγεί την προθυμία του Ερντογάν να συνεννοηθεί με τον πρωθυπουργό της Ελλάδος, τον οποίο συστηματικώς απαξίωνε στο παρελθόν. Δεν είμαστε πλέον ούτε στο 2016 ούτε στο 2020. Διανύουμε πλέον τον όγδοο μήνα του 2021. Πολύ κοντά στο έτος-σταθμό για τον Τούρκο πρόεδρο: το 2023.
Τα 100 χρόνια από την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας, επέτειο την οποία ο Τούρκος πρόεδρος επιθυμεί να εορτάσει ως ο διάδοχος του Κεμάλ. Ο Ερντογάν φοβάται πλέον τους πρόσφυγες και τους μετανάστες, διότι τον φθείρουν πολιτικά! Έχασε τον δήμο της γενέτειρας πόλης του Κωνσταντινούπολης επειδή οι Σύροι πρόσφυγες έπαιρναν τις δουλειές από τους κατοίκους της. Το χτύπημα ήταν μεγάλο και ισχυρό! Την προηγούμενη εβδομάδα ο Ερντογάν, όπως με ενημέρωσε ο φίλος ο καλός, που έχει κεραίες παντού, βρέθηκε στο επίκεντρο σκληρής κριτικής από το σύνολο της αντιπολίτευσης με την κατηγορία ότι θα γεμίσει την Τουρκία με πρόσφυγες και μετανάστες.
Εφιάλτης
Στην κατάσταση που ευρίσκεται με συμμάχους τους σκληρούς εθνικιστές, αδύνατον. Δεν το αντέχει. «Θα του κόστιζε τουλάχιστον το πέντε τοις εκατό της εκλογικής του δύναμης! Εφιάλτης» λέγεται. Γι’ αυτό έσπευσε να ορθώσει τείχος αποτροπής σε τέσσερις πόλεις στα σύνορά του με το Αφγανιστάν. Γι’ αυτό οι πρόσφυγες – μετανάστες δεν είναι αυτή τη στιγμή όπλο εκβιασμού της Δύσης γι’ αυτόν. Ο μόνος λόγος που θα τον ωθούσε να εργαλειοποιήσει ξανά το Μεταναστευτικό θα ήταν να καταρρεύσει το «φράγμα» που στήνει, και να γεμίσει η χώρα του με μετανάστες.
Από τον πολιτικό πανικό του τότε, ναι, για να γλιτώσει την οργή των Τούρκων ανέργων, θα τους απωθήσει κακήν κακώς προς τα ελληνικά σύνορα. Δεν είναι απίθανη αυτή η προοπτική, γι’ αυτό δεν πρέπει να εφησυχάζουμε. Μια άλλη αθέατη όψη της κρίσης που μου επισημαίνει ο φίλος ο καλός είναι ο ηγετικός ρόλος που διεκδικεί στην περιοχή ο σύμμαχος της Τουρκίας αλλά και των ΗΠΑ Κατάρ. Αυτό φιλοξενούσε μέχρι προσφάτως στα εδάφη και ενίσχυε ποικιλοτρόπως την ηγεσία των Ταλιμπάν. Αυτό είναι ο βασικός συνομιλητής τους σήμερα και όχι η Τουρκία.
Αυτό διεκδικεί αφανώς συνεργαζόμενο σταθερά με τις μουσουλμανικές αδελφότητες της Αιγύπτου, τη Χαμάς και άλλες εξτρεμιστικές οργανώσεις του Ιράν ηγετικό ρόλο στον αραβικό κόσμο. Κόντρα στη Σαουδική Αραβία, στο Μπαχρέιν και στα Εμιράτα. Αυτό «πουλά» μεσολάβηση στις ΗΠΑ σήμερα! Και το πράττει τη στιγμή που η επένδυσή του στη Γαλλία από το 2011, η δημοφιλής Παρί Σεν Ζερμέν -την οποία αγόρασε για να δείχνει με τις μεταγραφές πως είναι οικονομικώς ανθηρό-, απέκτησε τον κορυφαίο ποδοσφαιριστή του κόσμου Λιονέλ Μέσι! (Το πώς αξιοποιούν οι Αραβες το τόπι για να περνούν αθόρυβα σε εκατομμύρια κόσμο ως… μόδα τα ισλαμικά πρότυπα, όπως οι αλά Ταλιμπάν γενειάδες που αφήνουν οι μουσουλμάνοι ποδοσφαιριστές, είναι χωριστό αντικείμενο μελέτης.)
Στη Λιβύη και τη Συρία, όπου επίσης ανεμείχθη το παιχνίδι, δεν βγήκε στο Κατάρ. Πολύ σκληρός για να του αφήσει χώρο ο Πούτιν! Για να δούμε τώρα… Τέλος, πλέον του άγχους του Ερντογάν και της καταριανής γεωπολιτικής του Μέσι, υπάρχει το κορυφαίο θέμα: η έναρξη της μακράς αντίστροφης μέτρησης για τις ΗΠΑ. Οι Αμερικανοί ενοχλούνται όταν τους λένε πως, αφού έχασαν έναν πόλεμο, πρέπει να μοιράσουν την εξουσία με τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας στην περιοχή.
Προτιμούν μια ασύντακτη έξοδο από το Αφγανιστάν παρά να υπογράψουν στον ΟΗΕ το τέλος τής μετά το 1989 μονοκρατορίας τους στον πλανήτη. Στην πραγματικότητα, απλώς το καθυστερούν. Θα έρθει ο καιρός. Και ενοχλούνται όταν κάποιοι τους θυμίζουν πως τα ίδια έλεγαν και σε εμάς από το 2004 για την Κύπρο, όταν προσπαθούσαν να επιβάλουν το Σχέδιο Ανάν: «Χάσατε πόλεμο, μοιραστείτε με τους Τούρκους την εξουσία στο ομόσπονδο κράτος». Τώρα τους κακοφαίνεται να ακούν σε παγκόσμιο επίπεδο το αίτημα για διαμοιρασμούς εξουσίας με Ρώσους και Κινέζους. Αλλά χάσανε πόλεμο!
Έως και ο φίλος τους ο Τσίπρας τούς το υπέδειξε με tweet. Το ποτάμι όμως δεν γυρίζει πίσω. Μετά το 2001 ειδικώς οι ΗΠΑ κήρυσσαν πολέμους δρώντας μονομερώς. Εγκατέλειψαν αρχικώς τη διαβούλευση στο πλαίσιο του ΟΗΕ. Επειτα ρωτούσαν προτού δράσουν επιλεγμένους συμμάχους, όπως η τετραμερής συμμαχία των προθύμων στον πόλεμο του Ιράκ.
Εγκλωβίστηκαν
Στο τέλος άρχισαν να δρουν χωρίς να ρωτούν κανέναν. Και εγκλωβίστηκαν. Οι προεδρίες Ομπάμα και Τραμπ άρχισαν την προετοιμασία της οπισθοχώρησης. Ο Μπάιντεν με άτσαλους χειρισμούς υφίσταται το κόστος. Σε αυτόν «κλήρωσε». Η Αμερική οφείλει να αρχίσει πλέον να ξαναρωτά τους διεθνείς οργανισμούς προτού δράσει. Ακόμη και για το πώς θα διαχειριστεί μια ήττα της. Στο Αφγανιστάν απάντησε «όχι» στην πρόταση να διαχειριστεί την ήττα της μαζί με τους Κινέζους και τους Ρώσους που κέρδισαν χώρο στην κομβική Ευρασία. Αργά ή γρήγορα θα υποχρεωθεί όμως. Ο ρους της Ιστορίας είναι πλέον ορμητικός.
