Γράφει ο Μανώλης Κοττάκης
Ο αιώνιος αθηνοκεντρισμός των μέσων ενημέρωσης πρωτευούσης υπήρξε, δυστυχώς, για άλλη μια φορά η αιτία για να μην κατανοήσουμε σε όλο της το εύρος τη σημασία μιας είδησης που μας ήρθε από τη βόρεια Ελλάδα: την είδηση μιας πτώχευσης.
Αν το «μπαμ» είχε ακουστεί στο κέντρο των Αθηνών ή αν είχε ακουστεί στο Λονδίνο, όπως πρόπερσι συνέβη με την Thomas Cook, τα βαν των ημέτερων τηλεοράσεων θα ήταν μονίμως εγκατεστημένα έξω από τα γραφεία της πληγείσας επιχείρησης, οι ζωντανές μεταδόσεις θα ήταν διαρκείς και οι υποψήφιοι άνεργοι εργαζόμενοι θα έδιναν συνεντεύξεις κατά ριπάς.
Ενώ τώρα ποιος να ασχοληθεί με κάποιους που φέρνουν κάθε χρόνο 500.000 ταπεινούς τουρίστες από τη… Μόσχα! Με τους.. Ρώσους και το ξανθό γένος θα ασχολούμαστε τώρα; Τα ρούβλια τους… μυρίζουν! Σας παρακαλώ! Αναφέρομαι βεβαίως στο «κανόνι» της τουριστικής επιχείρησης Mouzenidis Travel, η οποία προσέφυγε προχθές εκτάκτως στη Δικαιοσύνη ζητώντας προστασία από τους πιστωτές της, στους οποίους εμφανίζει ανοίγματα της τάξης των 60.000.000 ευρώ. Για εμάς εδώ, στην Αθήνα, το επώνυμο του (καταγόμενου απο την ομογένεια της Γεωργίας) ιδρυτή της Μπόρις Μουζενίδη, ο οποίος έφυγε αιφνιδίως από τη ζωή σε ηλικία 60 ετών χτυπημένος από κορονοϊό, πιθανόν να μη λέει και πολλά. Ίσως να μη λέει και τίποτε. Για όλο τον Βορρά, όμως, η εταιρία Mouzenidis Travel, η οποία διακινούσε από το 1995 τεράστιους αριθμούς τουριστών από τις χώρες της πρώην ανατολικής Ευρώπης, και ειδικώς τη Ρωσία, ήταν στρατηγικός παίκτης.
Αναπτυσσόμενος στρατηγικός παίκτης με κλάδους όχι μόνο τον κλασικό τουρισμό «ήλιος και θάλασσα», αλλά και τον περιηγητικό τουρισμό (αρχαιότητες Μακεδονίας), καθώς και τον θρησκευτικό τουρισμό (Άγιον Όρος, Παναγία Σουμελά κ.λπ.).
Τον οποίο πολύ δυσκόλεψε η γεωπολιτική απόφαση της Ελλαδικής Εκκλησίας και του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως να αναγνωρίσουν την αντιρωσική Ουκρανική σχισματική Εκκλησία.
Το Πατριαρχείο Μόσχας εξέδωσε ταξιδιωτική οδηγία. Έως και ανταγωνιστική αεροπορική εταιρία είχε ιδρύσει τα τελευταία χρόνια για πτήσεις εσωτερικού αλλά και εξωτερικού ο Μπόρις Μουζενίδης, την Ellinair. Η κατάρρευση της υγιέστατης μέχρι τον Covid μητρικής εταιρίας (τα έσοδά της μειώθηκαν κατά 95%, το 2020 εισέπραξε 5.700.000 ευρώ έναντι 122.800.000 ευρώ το 2019), η αναστολή λειτουργίας της και η υπαγωγή της στο καθεστώς προστασίας πιστωτών θα έχει ως συνέπεια να βρεθούν σε δύσκολη θέση σειρά ξενοδοχειακών επιχειρήσεων στη Μακεδονία και τη Θράκη, ειδικώς στη Χαλκιδική. Η κατάρρευσή της θα έχει ως συνέπεια να επηρεαστούν ένα σωρό ειδικότητες εργαζομένων, αλλά και επιχειρήσεων που εμμέσως ωφελούνταν από την αυξημένη οικονομική της δραστηριότητα. Η κατάρρευσή της δείχνει τα δομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η οικονομία μας, αλλά και το πόσο πίσω γυρίζει και αυτό το καλοκαίρι ο τουρισμός μας. Ενδειξη του πόσο βαρύ οικονομικό χειμώνα θα έχουμε, παρά τις αισιοδοξίες, και σε τι κίνδυνο φτώχειας τίθενται χιλιάδες νοικοκυριά.
Ο Covid φαίνεται ότι τιθασεύεται προσώρας, αλλά τα προβλήματα μόλις αρχίζουν. Πλέον όλων αυτών, όμως, η πτώχευση της Mouzenidis αποτελεί περίπτωση προς μελέτη -«case study» αγγλιστί-, διότι αυτό που της συνέβη, το οποίο θα περιγράψουμε, μπορεί να αποτελέσει κακό προηγούμενο για δεκάδες άλλες επιχειρήσεις οι οποίες βρίσκονται σε κίνδυνο. Από την τροπή που έλαβαν τα πράγματα -δεν επεδίωξα αναλυτικότερη ενημέρωση- είναι προφανές πως το κράτος αποφάσισε να μην τη σώσει. Αποφάσισε να την αφήσει στη μοίρα της. Και οι πιστώτριες τράπεζες πιθανόν. Αυτό που αποκάλεσε ειρωνικά «κράτος-προστάτης στην πανδημία» ο υποψήφιος καγκελάριος των Χριστιανοδημοκρατών Λάσετ βρήκε όμως 120.000.000 ευρώ για να σώσει μια μεγάλη και στρατηγικής σημασίας αεροπορική εταιρία της πατρίδας μας. Και πολύ καλά έκανε, πολλώ δε μάλλον όταν υποχρέωσε και τους μετόχους της να βάλουν σε βάθος χρόνου το χέρι στην τσέπη.
Το κράτος βρήκε επίσης 308.000.000 και απήλλαξε μεγάλη εταιρία του εξωτερικού από τις υποχρεώσεις της σύμβασης που υπέγραψε με το Ελληνικό Δημόσιο λόγω διαφυγόντων κερδών. Σωστά, ενδεχομένως. Το κράτος βρήκε επίσης ένα μεγάλο ποσό για να αποζημιώσει τους παραχωρησιούχους των εθνικών μας οδών, λόγω μείωσης της κίνησης των αυτοκινήτων κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Απαντες επικαλέστηκαν τη νομική έννοια της «ανωτέρας βίας» και εν τέλει αποζημιώθηκαν. Σωστά, ενδεχομένως, και πάλι. Το μέγα ερώτημα που προκύπτει για τη Μouzenidis Travel και την κάθε Μouzenidis που θα κινδυνεύει με «κανόνι» λόγω «ανωτέρας βίας» επίσης είναι το εξής: Θα τυγχάνει της ίδιας κρατικής αρωγής με τις ανωτέρω προνομιούχες εταιρίες ή θα αφήνεται στο έλεος του Θεού; Θα στηρίζεται ή το κράτος θα κάνει επιλογή διάσωσης, ανάλογα με το μέγεθος της επιχείρησης, τη διεθνή αγορά που εξυπηρετεί -η Ρωσία δεν είναι δημοφιλής προορισμός σε συγκεκριμένα κέντρα των Αθηνών-, την καταγωγή του επιχειρηματία (άλλο γεννηθείς στην Εσπερία και άλλο στη Γεωργία) και πάει λέγοντας. Αν συμβεί αυτό -τα πρώτα δείγματα γραφής από την Πολιτεία δεν είναι τα καλύτερα-, οι συνέπειες θα είναι ολέθριες.
Οι Ρώσοι τουρίστες δεν είναι τα πλέον εύκολα παιδιά του κόσμου. Μπορεί να μιλούν με βαριά προφορά και αξάν -καμία σχέση με την αγγλική και τη γαλλική της ανωτερότητας-, αλλά καταναλώνουν, σπαταλούν, πληρώνουν cash και στις χρονιές της μείζονος οικονομικής κρίσης, από το 2008 έως σήμερα, ήταν εδώ, παρόντες, και στήριξαν εντυπωσιακά την Ελλάδα – 800.000 είχαν έρθει το καλοκαίρι του 2008, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία.
Ο οικονομικός ρατσισμός, βάσει και του πορίσματος Πισσαρίδη -ο οποίος λέει «σώζουμε μόνο τους μεγάλους, τους δικούς μας και τους χρηματοδότες μας, αλλά όχι τους μικρότερους και τους άλλους»-, αποτελεί βόμβα στα θεμέλια του οικοδομήματος.
Οι πολίτες έχουν υψηλό βαθμό πληροφόρησης και συνειδητοποίησης της κατάστασης. Επιβραβεύουν τη δικαιοσύνη και εξοργίζονται με την αδικία. Για να επιστρέψω στη Mouzenidis, η οποία, εκτός από το τουριστικό γραφείο και την αεροπορική εταιρία, έχει στην ιδιοκτησία της εταιρία διεθνών μεταφορών cargo με έδρα την Καστοριά (γούνες), εταιρία κατασκευαστική με έδρα τη Θεσσαλονίκη (για αγοραστές ακινήτων) και εταιρία συμβουλευτική (για επενδυτές), το ερώτημα που τίθεται είναι το εξής: Τι θα πει αύριο η Πολιτεία στους εργαζομένους της, στους προμηθευτές της, στους συνεργάτες της επιχειρηματίες, όταν βλέπουν άλλες εταιρίες, του ίδιου, μεγαλύτερου ή και μικρότερου βεληνεκούς, «σωσμένες» λόγω ιδιαιτέρας συμπαθείας; «Μας συγχωρείτε, αλλά το κράτος-προστάτης μάς τελείωσε;» Δεν περνάνε έτσι αυτά!
Και κάτι τελευταίο: Οι υποτιμημένοι Πόντιοι απόδημοι Ελληνες επιχειρηματίες της τέως ΕΣΣΔ, από τον Ιβάν Σαββίδη και τον Φιλάρετο Καλτσίδη έως τον αείμνηστο Μπόρις Μουζενίδη, έχουν ρίξει στην αγορά της βορείου Ελλάδος πολύ περισσότερα χρήματα από πολλούς τσιγκούνηδες νεοπλουσίους της παλαιάς Ελλάδος. Κάποια στιγμή αυτό θα πρέπει να τους αναγνωριστεί.
Εις ό,τι αφορά τον αείμνηστο Μουζενίδη, ο οποίος παλλινόστησε στην Ελλάδα σε ηλικία 31 ετών και, αντί να γίνει μηχανικός αυτοκινήτων, που ήταν το επάγγελμά του, πήρε ρίσκο, άνοιξε επιχείρηση και έδωσε δουλειά σε χιλιάδες Μακεδόνες, μια οδός της Θεσσαλονίκης με το επώνυμό του θα ήταν το ελάχιστο «ευχαριστώ» της πόλης για τη βοήθεια που της έδωσε. Για να παίρνουν θάρρος και οι νεότεροι.
Οι Πόντιοι μπορεί να παραείναι μπρουτάλ για τα αθηναϊκά γούστα μας, αλλά είναι σε πλείστες όσες περιπτώσεις καλύτεροι Ελληνες από εμάς. Έχουμε και στην Αθήνα μερικούς τέτοιους. Αν δεν ήταν καλύτεροι, δεν θα έλεγαν από τα χρόνια της προσφυγιάς και των διώξεων το περίφημο «την Ελλάδα θέλομεν και ας τρώγωμεν πέτρες»…
